Alzheimer Cafés en activiteiten voor mensen met dementie in de provincie Groningen. Mensen met dementie besteden ook tijd aan activiteiten. Zij waren of zijn lid van een sportvereniging, muziekclub of zangclub of gingen vissen en naar het museum. Bij beginnende dementie blijven mensen dat doen totdat het echt niet meer gaat.
Bij ouder worden is het net als bij sporten in de overgang naar een ander tempo of er mee ophouden maar dan wel de sportvereniging blijven bezoeken voor ontmoeting en contact als je niet meer kunt voldoen aan je eigen prestaties of die van een elftal. Ook een museumbezoek of een dagje vissen kan doorgaan als er voldoende mantelzorg of vrienden zijn die rekening houden met hun vader of vriend met dementie. Ook het bezoek aan wijkcentra met allerlei activiteiten blijft dan goed mogelijk; vooral omdat je daar je kennissen en collega’s van de kaartclub treft.
Maar het kan ook te belastend worden; zowel voor de persoon met dementie als de mantelzorger of de vrienden die ook hun eigen leven hebben. Vaak wordt dan nog wel gezocht naar een vrijwilliger – een maatje die regelmatig met hem of haar op stap kan gaan. En, er zijn activiteiten en inloophuizen speciaal voor mensen met dementie. Kortom, zoek uit wat je zelf leuk vindt!
Na de informatie waarom deelname aan het maatschappelijk leven belangrijk is volgen tips en informatie. Ook hoe je de “doelgroep” ouderen bereikt. En verder de meer de beleidsmatige onderzoeken en ervaringen.
Na diagnose dementie- blijf actief, vrijwilligerswerk heeft positief effect – juni 2019
Minder emotionele problemen zoals angst, apathie, depressie en agitatie. Dat zijn de effecten wanneer mensen met dementie vrijwilligerswerk doen. Dit blijkt uit onderzoek van de afdeling Psychiatrie van Amsterdam UMC, locatie VUmc.
Bovendien heeft het een positief effect op de algehele stemming van mensen met dementie én voelen mantelzorgers zich minder emotioneel belast.
Dementalent
Het vrijwilligerswerk is onderdeel van een nieuw programma en heet DemenTalent. Mensen met dementie worden gekoppeld aan vrijwilligerswerk op basis van hun talenten. Een ander deel van het programma is dat mantelzorgers gebruik kunnen maken van telefonische coaching of een online cursus kunnen volgen in het omgaan met de gevolgen van dementie en het goed voor zichzelf zorgen als mantelzorger.
Ontmoetingscentra
Dit vrijwilligerswerk wordt georganiseerd vanuit ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Van die ontmoetingscentra zijn er 163 in Nederland en ze zijn succesvol.
Begeleiding en hulp
De ondersteuning na de diagnose van dementie is ontzettend belangrijk vindt Dröes. “Voor mensen met dementie en hun naasten is het cruciaal dat ze direct begeleiding krijgen, zodat ze niet in een zwart gat vallen en leren om goed met de ziekte om te gaan. Niet gaan stilzitten, actief blijven en jezelf nuttig maken is goed voor het ziektebeloop en voor je omgeving. Na de diagnose stopt het leven niet. Mensen moeten wel gewoon verder.”
Het leven gaat verder – drie portretten
Dat het leven verdergaat, begrijpen ook Ria (82), Lance (73) en Duveke (66) van wie in 2018 portretten zijn gemaakt.
Ria heeft dementie: ‘Mensen zeggen: jij hoort niks meer te kunnen’
Met het grootste gemak brengt Ria haar gestrekte been nog richting haar nek. Yoga is haar passie. Ze geeft nog iedere maand les, gewoon in haar woonkamer. “Dat doet mijzelf ook heel goed. Ook vanwege de verbinding met andere mensen, dat je nog ergens toe doet.”
Lance heeft dementie: ‘Ik geeft mijn leven een dikke acht’. Lance is nog steeds een rasechte entertainer: thuis heeft hij een kamer volledig ingericht met goochelspullen. Hij boetseert hondjes en zwaarden van ballonnen en tovert spelkaarten uit zijn mouw.
Duveke heeft dementie: ‘Zolang ik alles kan, doe ik alles’. Duveke rent nog fanatiek rond op het hockeyveld, bezoekt musea of zit gezellig met vriendinnen in haar stamcafé.
Lees meer in Na diagnose dementie- blijf actief, vrijwilligerswerk heeft positief effect
Actief blijven met dementie – gesprekshulp en training voor begeleiders
Mensen met dementie en hun partners hebben vaak moeite om het leven betekenisvol voort te zetten. Zeker als de dementie vordert. De dementie leidt tot nieuwe mogelijkheden en beperkingen en de activiteitenbehoeften van de partners kunnen verschillend zijn, zowel ten aanzien van het soort activiteit als over het samen of alleen doen. Om het gesprek hierover goed te kunnen voeren, en een goede verwijzing te kunnen doen ontwikkelde Netta van ’t Leven in juni 2020 een praktische gesprekshulp. Zij is docent-onderzoeker aan de Hogeschool Rotterdam.
De gesprekshulp bevat vijf onderwerpen en een serie hulpvragen om de behoefte aan activiteiten en aan hulp daarbij na te gaan. Daarnaast bevat de gesprekshulp aanbevelingen voor de gespreksvoering. Meer info in de Gesprekshulp Actief blijven met dementie
Mensen met dementie willen vaak niet zoveel meer en kunnen soms ook niet zoveel meer. Is dat zo ?
Toch doen we pogingen om ze in ‘beweging’ te krijgen. Op de vraag ‘wilt u helpen aardappels schillen?’ is het antwoord regelmatig ‘dat heb ik m’n hele leven al gedaan!’ Volg de workshop van VKI en Ervarea of kijk op de website met filmpjes en tips op https://www.vankleefinstituut.nl/
Zij geloven er in dat er manieren zijn om mensen met dementie op een laagdrempelige manier tot activiteit te krijgen. Zowel thuis als in een zorginstelling. Hoe? Door de omgeving zo aan te passen dat er uitdagingen ontstaan zodat iemand met dementie wel uit zichzelf in beweging komt.
In de workshop leer je dit te doen vanuit het ‘onderbrein’. Je maakt kennis met uitdagingen die passen in de wereld van iemand met dementie om zo tot het beste resultaat te komen. Maak samen met je collega’s kennis hiermee en ervaar wat het kan betekenen op de werkvloer en in de leefomgeving. Je krijgt praktische tips en kunt natuurlijk al je vragen aan Barbara stellen!
De workshop is onder andere gebaseerd op de blogs van Barbara Oppelaar. Deze verschijnen regelmatig op de site van VKI. Je vindt de link bij de downloads.
Leuke filmpjes met tips
VKI heeft met Ervarea een filmpje gemaakt over het creëren van een uitdagende omgeving en een filmpje over de werking van het brein bij mensen met dementie. Handig als je die even bekijkt! Kijk op You-tube
https://www.youtube.com/watch?v=XRQrv8paAhI
en
https://www.youtube.com/watch?v=BuYyWt0MkS4&feature=youtu.be
Activiteiten en welzijn
Veel activiteiten zijn er in de wijkcentra of buurthuizen. Wilt u uw dag nuttig invullen? En contact hebben met andere mensen? Dan kunt u misschien gebruikmaken van dagbesteding. Dagbesteding voorkomt ook overbelasting van uw mantelzorger(s). In veel wijken vindt u activiteiten met vrijwilligers. Ook mensen met een beperking kunnen meedoen. Eventueel met extra persoonlijke begeleiding.
Voorbeelden van activiteiten in wijkcentra of buurthuizen:
Koffie-ochtenden in het buurthuis
Gezamenlijke uitstapjes
Activiteiten voor ouderen
Sociale activiteiten met lichte begeleiding.
Gespecialiseerde dagbesteding met intensieve begeleiding bijvoorbeeld voor iemand met dementie.
Ontmoetingscentrum voor mensen met dementie.
Huiskamerprojecten bij een zorginstelling.
Dagopvang bijvoorbeeld samen koffiedrinken, boodschappen doen en eten.
Een voorbeeld is ook de wijkfiets in de WIJ Rivierenbuurt in Groningen. Een bewonersinitiatief om een driewieltandemfiets beschikbaar te stellen voor de wijkbewoners die beperkingen hebben. Samen met een vrijwilliger wordt dan een fietstocht gemaakt. Lees meer in Bewonersinitiatief – Samen op de driewieltandemfiets .
Ontmoetingen in de wijk – Generaties komen samen via De Pelster Bloeit
Hoe zorg je voor ontmoetingen in de wijk zodat ook ouderen de kans krijgen om mee te blijven doen? In Groningen maken ze geen beleidsnota’s maar gaan zij samen aan de slag: Ontmoetingen tussen ouderen en studenten in Groningen. Feestende lawaaiige studenten en achter de geraniums wegkwijnende ouderen? Zulke vooroordelen houden geen stand in De Pelster, een klein woonzorgcomplex in de Pelsterstraat in Groningen. Eén keer in de 14 dagen organiseren studenten van het Alfacollege hier activiteiten mét bewoners. Het samenkomen van generaties bleek eerder al de opmaat tot ‘De Pelster Bloeit’: een initiatief van Zinnzorg om met hulp van de gemeente de leefbaarheid en verbinding in de buurt te vergroten. Lees meer in Generaties komen samen via De Pelster Bloeit
Appingedam – Damster coalitie tegen de eenzaamheid
59 organisaties en verenigingen, van zowel vrijwilligers als professionals, hebben in september 2017 in Appingedam het manifest tegen de eenzaamheid getekend.
De partijen vormen de Damster coalitie tegen de eenzaamheid. Een initiatief van de Gemeente Appingedam en ASWA. Eenzaamheid is een groeiend maatschappelijk probleem. De deelnemers zetten zich in op het signaleren van eenzaamheid en het participeren in het netwerk dat bijdraagt aan het oplossen van de eenzaamheid.
Meer informatie bij de ASWA https://aswa-welzijn.nl/ en activiteiten voor ouderen op https://aswa-welzijn.nl/ouderen/ en kijk op de film van november 2018 wat zij in dat afgelopen jaar gedaan hebben.
Westerkwartier – Kerken binden strijd aan met eenzaamheid
Veel maatschappelijke organisaties zijn zich bewust van het onderwerp eenzaamheid. Zij gaan ook aan de slag (ook preventief) om eenzaamheid of een isolement te voorkomen. In de gemeente Westerkwartier ( 61.000 inwoners) wordt het aantal sterk vereenzaamde mensen geschat op 5.000 mensen. Bij ouderen is dat 14 pct (85-plussers) en 10 pct (75 tot 84 jaar). Ook jongeren klagen over eenzaamheid; van de 1 2tot 24-jarigen voelt zich 11 tot 14 pct eenzaam. Lees meer in Westerkwartier – Kerken binden strijd aan met eenzaamheid – 11 nov 2019
Wat helpt voor welke groep eenzame mensen? Op welke mate van vereenzaming richt jij je aanpak? Een tool voor een gerichte aanpak.
Iedereen voelt zich wel eens eenzaam. Dat hoort bij het leven. We willen voorkomen dat mensen over een langere periode vereenzamen. Dat kun je doen door en gerichte aanpak voor bijv. mensen die zich af en toe eenzaam voelen of mensen die heel eenzaam zijn en ook nog moeilijk bereikbaar zijn. en welke activiteiten kun je inzetten om eenzaamheid te voorkomen (preventie).
Eenzaamheid blijft een complex en groot onderwerp. Keuzes maken en prioriteiten stellen kunnen dan goed helpen, vooral als de beschikbare menskracht en middelen beperkt zijn.
Daarvoor kunt u nu de nieuwe ( november 2019) Movisie-tool WegwijsAanpakEenzaamheid op https://wegwijsaanpakeenzaamheid.nl/ gebruiken.
Handreiking voorkomen eenzaamheid bij ouderen
Het Huisbezoek 75+ is een middel om het gesprek aan te gaan met de oudere. De insteek is: “hoe gaat het met u?” In deze handreiking leest u waarom huisbezoeken belangrijk zijn en krijgt u inzicht in de verschillende types huisbezoeken. Ook concrete handvatten om in uw gemeente zo effectief mogelijk met de implementatie en doorontwikkeling van de huisbezoeken aan de slag te gaan. U heeft vast veel aan deze Handreiking Een-tegen-eenzaamheid-handreiking-Huisbezoeken-75plus – 2020
In het werkdocument FAQ krijgt u een antwoord op veel gestelde vragen; lees de FAQ’s in Frequent-Asked-Questions-Huisbezoeken-75plus
De vragenlijst persoonlijke situatie in kaart – Zwartewaterland is een voorbeeld hoe u de persoonlijke situatie van iemand in kaart brengt – Vragenlijst persoonlijke situatie in kaart – Zwartewaterland Mijn persoonlijk plan – Heerlen is een voorbeeld hoe iemand zijn persoonlijk plan kan maken. Kijk naar het Mijn personlijk plan – Heerlen
Positieve Gezondheid inspireert tot samenwerking, educatie en verandering: mensen willen aan de slag! Om daarin te voorzien biedt iPH bestanden van het gespreksinstrument (het spinnenweb) voor volwassenen, jongeren en kinderen aan. Op deze pagina zijn de gespreksinstrumenten te downloaden. Lees meer op https://iph.nl/downloads/
Hoe bereik je ouderen? En voorkom je mogelijk eenzaamheid?
Hoe bereik je ouderen, hoe motiveer je hen om naar je activiteit te komen en hoe stimuleer je hen om te blijven meedoen? Lees het in de factsheet ‘Tips uit de praktijk voor projecten voor en van ouderen’ van FNO – https://www.fnozorgvoorkansen.nl/ die de factsheet heeft uitgebracht FNO FACTSHEET Hoe bereik je ouderen
Verhalen van mensen over eenzaamheid en hoe zij aan de slag gingen
1.Het eerste contact in jaren – iemand die geïnteresseerd was in míj…
Liesbeth voelde zich eenzaam en was op zoek naar iemand met wie ze ‘gewone’ dingen kon doen. En Mariët wilde naast haar werk graag iets voor een ander betekenen. Liesbeth en Mariët delen hun verhaal. Lees meer in Het eerste contact in jaren – iemand die geïnteresseerd was in míj…
Tien vormen van eenzaamheid – en hoe je daarmee omgaat
Eenzaamheid kent vele vormen. Hoogleraar Andries Baart definieert er maar liefst tien. Voor professionals is het belangrijk om die verschillende ‘gestalten’ van eenzaamheid te kennen en verkennen. Baart: ‘Niet om diagnoses te kunnen stellen, maar om een bepaalde sensitiviteit voor het onderwerp te ontwikkelen.’ Lees meer in Tien vormen van eenzaamheid – en hoe je daarmee omgaat
Thuiskamer – een mini-gemeenschap van mensen die voor elkaar zorgen in Het Hogeland
Steunpunt Mantelzorg Hogeland – Mensenwerk Hogeland heeft samen met partners, vier initiatieven om niet-geïndiceerde respijtzorg te bieden als voorliggende voorziening om mantelzorgers te ontlasten.
Met deze nieuwe initiatieven, ‘Thuiskamers’ genoemd, krijgen mensen met én zonder lichte zorgvraag een beetje meer aandacht en een extra stukje zorg. Iedereen is welkom en de ervaring leert dat luisteren vaak al genoeg is. Activiteiten hoeven dan ook niet heel ingewikkeld te zijn. Gezellig samen koken en samen kunnen eten is al voldoende. Alleen dan al ontstaan vaak mooie gesprekken en verbindingen. Eigenlijk wordt zo een mini-gemeenschap gecreëerd van mensen die bereid zijn voor elkaar te zorgen. Mensen met bijvoorbeeld dementie kunnen door deze activiteiten in de buurt die voor hen zo vertrouwd en veilig aanvoelt blijven wonen.
Bron maart 2019 – Nieuwsbrief Mantelzorg Groningen | Mantelzorg en bewonersinitiatieven – zie ook de website https://mantelzorggroningen.nl/nieuws/ en het Steunpunt Mantelzorg van Mensenwerk Het Hogeland https://www.mensenwerkhogeland.nl
De Breinbieb in de bibliotheken in de Provincie Groningen
Bibliotheken bieden ook mogelijkheden tot ontmoeting. Ook voor mensen die af en toe of vaak last hebben van hun geheugen.
In de Bibliotheek van Delfzijl vond 27 februari 2019 de opening van de eerste Breinbieb plaats.
De Breinbieb is een pilot, mede mogelijk gemaakt door de provincie Groningen, waarbij Biblionet Groningen materialen over het brein opneemt in de collectie van de bibliotheek. Bijvoorbeeld boeken en spelletjes over dementie. Deze collectie past ook goed bij de dementievriendelijke gemeente Delfzijl. Naast het aanbieden van deze materialen, zorgt Biblionet Groningen samen met partnerorganisaties voor interessante activiteiten over het brein. Het is dé plek waar alle nuttige en leuke materialen over het geheugen te vinden zijn.
Van het thema onthouden en vergeten tot het onderwerp dementie en mantelzorg. De informatie wordt aangeboden in de vorm van boeken, dvd’s, spellen en activiteiten. Tijdens de opening gaf kunstenaar Herman van Hoogdalem een korte lezing over zijn werk. Hij schilderde onder meer een serie portretten genaamd ‘Gezichten van dementie’. Daarbij maakte hij samen met Gijs Wanders korte documentaires over de invloed van dementie op mensen zelf en hun familieleden. De boeken van Herman zijn opgenomen in de collectie van de Breinbieb in Delfzijl. Na Delfzijl volgen ook Midden Groningen Hoogezand) en de Stad Groningen. Bron Biblionet – 27 februari 2019). Meer informatie op https://biblionetgroningen.nl/
Een plek om jezelf te zijn met dementie – Buurtcentrum maakt als ontmoetingscentrum internationaal furore – Adaptatie-Coping Model
Ontmoetingscentra helpen mensen in het omgaan met dementie en stimuleren hen actief te blijven. Het buurtcentrum is gevestigd in een voormalig schoolgebouw in de Amsterdamse Pijp. De grote gymnastiekzaal is onder andere het domein van Amsterdams Ontmoetingscentrum De Pijp voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Ontmoetingscentra zijn bij voorkeur in buurtcentra gevestigd. Laagdrempelig en midden in de wijk. Maar ook zorgcentra hebben het concept omarmd.
Nederland telt 146 ontmoetingscentra, met begeleiding die is gebaseerd op het Adaptatie-Coping Model. Het model is ontwikkeld door bewegingswetenschapper Rose-Marie Dröes, hoogleraar psychosociale hulpverlening voor mensen met dementie bij de afdeling psychiatrie van Amsterdam UMC, locatie VUmc. Het Adaptatie-Coping Model helpt zorgverleners en mantelzorgers om mensen met dementie te activeren en te leren omgaan met de gevolgen van hun ziekte. Er is aandacht voor hun talenten, emotioneel evenwicht, een positief zelfbeeld, behoud van sociale contacten en voor hoe ze hun beperkingen ervaren. De ontmoetingscentra bieden een dagsociëteit en voor mantelzorgers zijn er gespreksgroepen, informatiebijeenkomsten en spreekuren. De basis is Doen waar je zin in hebt. Lees meer in Een plek om jezelf te zijn met dementie – Buurtcentrum maakt als ontmoetingscentrum internationaal furore
Beweegactiviteiten voor mensen met dementie – Kenniscentrum Sport
Kenniscentrum Sport heeft samen met Professor Erik Scherder en onderzoeksgroep ‘Laat je brein niet indutten’ een digitale beweeggids gemaakt.
Speciaal voor begeleiders en verzorgers van ouderen met dementie.
Bewegen voor ouderen met dementie is ontzettend belangrijk. Erik Scherder legt uit waarom en bewegingsagoog Myron Hamming vertelt hoe je dat kunt doen.
De beweeggids geeft handvatten om ouderen met dementie op verschillende manieren te stimuleren meer te bewegen.
Bewegen heeft namelijk een positief effect op de kwaliteit van leven en op de zelfredzaamheid van ouderen. Met kleine beweegmomentjes is er heel wat meer beweging in de dag te krijgen.
Professor Erik Scherder en bewegingsagoog Myron Hamming vertellen hier meer over. Wil je eerst meer lezen waarom bewegen zo belangrijk is, lees dan het artikel het effect van bewegen op dementie op https://www.allesoversport.nl/artikel/het-effect-van-sport-en-bewegen-op-dementie-bij-ouderen/ en kijk op
De beweeggids bestaat uit verschillende beweegmodules met een uitleg van Erik Scherder en instructies voor de oefeningen van bewegingsagoog Myron Hamming. De verschillende modules zijn makkelijk los van elkaar te bekijken en te gebruiken.
De beweeggids kan gebruikt worden door iedereen die te maken heeft met ouderen met dementie. In de zorg, bij de verpleging, door vrijwilligers en door mensen die een familielid met dementie hebben. Een beweegopleiding is niet nodig om de oefeningen en tips toe te kunnen passen. Naast de beweegmodules vind je aanvullende informatie over bewegen en dementie.
Deze beweeggids bestaat uit verschillende beweegmodules. Zo kan jij als verzorger of begeleider een beweegprogramma samenstellen dat bij jou en de deelnemer(s) past. De thema’s van de beweegmodules worden toegelicht door professor Eric Scherder.
Klik op de beweegmodule die je interessant vindt en ga aan de slag op https://tools.kenniscentrumsport.nl/bewegen-dementie/hoofdstuk/kies-je-beweegprogramma/ Bron Kenniscentrum Sport ( 17 september 2019) Lees meer in Beweegactiviteiten voor mensen met dementie – Kenniscentrum Sport op https://www.kenniscentrumsport.nl
Ouderen en Sport – Waarom is sporten op oudere leeftijd belangrijk? Hoe – Sportgids voor Senioren van Stannah
Het is algemeen bekend dat sporten vele voordelen heeft, niet alleen voor onze gezondheid maar ook vanuit een sociaal perspectief. Een actief leven draagt immers in een positieve zin bij aan een gezond fysiek en mentaal functioneren. Dat geldt natuurlijk voor alle leeftijden: beweging is gezond voor jong en oud.
In deze gids kijken we specifiek naar sport voor ouderen, want wat zijn eigenlijk de voordelen hiervan en wat zijn de risico’s wanneer we op latere leeftijd juist niet meer actief zijn?
De beweegrichtlijnen van de gezondheidsraad geven aan dat 65-plussers minstens 150 minuten per week matig en/of zwaar intensieve activiteiten zouden moeten ondernemen. Ook wordt ouderen sterk aangeraden om minimaal twee keer per week aan spier- en botversterkende activiteiten te doen.
Meer info hierover op https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/17/helft-nederlanders-voldeed-in-2019-aan-beweegrichtlijnen/beweegrichtlijnen
Er is veel informatie bij bijv. de welzijnsorganisaties maar ook bijv. in de Sportgids voor Senioren van Stannah? Kijk eens op https://www.stannah.nl/informatie/sport-voor-ouderen-ultieme-gids
Bewegen voor ouderen – Interventie ProMuscle – met goede krachttraining en voldoende eiwit
Ouderen wonen tot op hoge leeftijd thuis. Om zoveel mogelijk zelfredzaam te blijven, is het erg belangrijk spierkracht op peil te houden of zelfs te verbeteren. Onderzoek van Ellen van Dongen van Wageningen University and Research (WUR) laat zien dat het mogelijk is met een aanpak die in de praktijk goed werkt. Lees meer in Bewegen voor ouderen – Interventie ProMuscle – met goede krachttraining en voldoende eiwit
Beweegmanifest van en voor mensen met dementie
Bewegen is belangrijk voor onze gezondheid en om vitaal en sociaal actief te blijven. Voor iemand met dementie is dat echter niet altijd even vanzelfsprekend. Waar kunnen we rekening mee houden?
Op het gebied van beweging is HANNN actief met diverse beweegactiviteiten. Tevens betrokken bij mooie initiatieven en projecten met en voor mensen met dementie. Er is reeds een ruim aanbod aan beweegaanbevelingen en oefeningen vanuit professionals en wetenschappers voor mensen met dementie, maar er is eigenlijk niet zoveel te vinden over wat nu eigenlijk de motivatie, wensen, behoeften en barrières van deze doelgroep zelf t.o.v. beweegactiviteiten zijn. Tijd om daar verandering in te brengen met een eigen HANNN onderzoek!
Vanuit de RUG (Rijksuniversiteit Groningen) was afstudeerder Esther Homan gelijk enthousiast om hier nader onderzoek naar te doen en samen met mij ging ze aan de slag.
Fijne reacties en prachtige antwoorden waren het resultaat! Mensen met dementie zijn zich bewust van het feit dat bewegen gezond is en men wil graag fit en soepel blijven en zo lang mogelijk meedoen in de maatschappij. Mooie inzichten zijn verkregen die kunnen bijdragen aan een nog betere inclusie van mensen met dementie in onze maatschappij
Een selectie van de ontvangen antwoorden en genoemde wensen is ter inspiratie verwerkt in het ‘Beweegmanifest van mensen met dementie, voor mensen met dementie’. Lees het manifest Beweegmanifest dementie – HANNN -oktober 2021
Meer info op de HANNN website https://www.hannn.eu/nieuws/beweegmanifest-dementie
Stoelyoga kan levenskwaliteit ven mensen met dementie bevorderen
Uit onderzoek blijkt dat stoelyoga kan bijdragen aan de vermindering van klachten bij mensen met dementie, en dat de levenskwaliteit toeneemt.
Ademhalingstechnieken en meditatie zijn effectieve middelen tegen depressie. Het bevordert bijvoorbeeld de slaap, verlicht chronische hoofdpijn, en kan stress en angst verminderen. Bij mensen met dementie zijn dit veel voorkomende symptomen.
Stoelyoga is de veiligste vorm van yoga. Met behulp van een stoel kan iedereen rekken, spieren aansterken en aan hun flexibiliteit werken zonder bang te zijn om te vallen.
Bron en meer informatie https://www.stoelyoga-nederland.nl/stoelyoga-kan-levenskwaliteit-van-dementerende-verhogen/
Bewegen en beleven – Met interactieve fietsroutes
Een ontspannen fietstocht door uw woonplaats, op fietssafari tussen de wilde dieren, herinneringen ophalen in uw geboortedorp, of een stedentrip naar Rome, New York of Parijs: met Fietslabyrint ligt de wereld aan uw voeten!
Fietslabyrint is een systeem waarmee mensen interactieve fietstochten maken door steden en natuurgebieden.
Het beeldscherm waarop de fietsroutes worden getoond, is aangesloten op een hometrainer of andere bewegingstrainer. Stopt de fietser met trappen, dan stopt ook de fietsroute op het scherm. De beelden zijn levensecht en op kruispunten kiest de fietser zelf welke kant hij op wil.
Meer dan 310 fietsroutes in binnen- en buitenland zorgen voor grenzeloos fietsplezier! Meer info op https://www.fietslabyrint.nl/
Kunst en muziek
Ook mensen met dementie blijven van kunst houden. U kunt samen met een kennis een museum blijven bezoeken maar er zijn ook musea die speciale bijeenkomsten houden. Het Stedelijk Museum en het Van Abbemuseum organiseren speciale ‘Onvergetelijk-rondleidingen’.Het Stedelijk Museum in Amsterdam en het Van Abbemuseum in Eindhoven richtten in 2013 het dementieprogramma Onvergetelijk op, geïnspireerd op de aanpak van het New Yorkse Museum of Modern Art (MoMA). Inmiddels bieden twaalf musea in Nederland het Onvergetelijk-programma aan. Tijdens Onvergetelijk-rondleidingen en -workshops bekijken deelnemers een klein aantal objecten in het museum, waarover ze met elkaar in gesprek gaan. Kennis over de getoonde objecten is geen vereiste: tijdens Onvergetelijk staan het genieten van kunst en de persoonlijke beleving centraal. Door het delen van verhalen, herinneringen, associaties en ideeën, brengen de deelnemers de museumobjecten samen tot leven. Een speciaal hiertoe opgeleide rondleider helpt hen daarbij op weg met prikkelende vragen en creatieve opdrachten.
Van muziek is ook bekend dat het een positieve uitwerking heeft op dementie. In zorgcentra merken medewerkers dat bewoners volledig op kunnen gaan in muziek en het zingen van liedjes van vroeger. Muziek stemt vrolijk en is een manier om contact te maken. Er zijn speciale Spotify-afspeellijsten en er is een radiozender ‘Radio Remember’ voor mensen met dementie. Bron en informatie aug 2018:
Lees meer op http://www.onvergetelijkmuseum.nl/ en https://www.zorgvoorbeter.nl
Embrace Nederland – Muziek geeft kwetsbare mensen een beter leven
Muziek verrijkt ons leven. Muziek ontroert, haalt mensen uit hun isolement en geeft zelfvertrouwen. Muziek kan daarom ook zoveel betekenen voor het leven van kwetsbare mensen.
EMBRACE Nederland ontwikkelt innovatieve muziekprogramma’s die kwetsbare mensen een beter leven geven. Dat zijn ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen, (eenzame) ouderen die thuis wonen, dementerende ouderen en mensen met een verstandelijke beperking. Professionele musici voeren onze muziekprogramma’s samen met amateurmusici uit.
Voor begeleiders, mantelzorgers en zorgmedewerkers verzorgen wij trainingen om muziek in te zetten in de dagelijkse (zorg)praktijk. De trainingen geven handvatten om op een andere (niet-talige) manier te communiceren met kwetsbare mensen. Dat draagt bij aan een beter leven, meer verbinding en een fijnere (werk)sfeer. Meer info op https://embracenederland.nl/
Muziek en dementie – Hanzehogeschool lectoraat Lifelong Learning
Muziek kan de kwaliteit van leven van mensen met dementie en de communicatie met mensen in hun directe omgeving bevorderen. Het aantal mensen met dementie neemt de komende jaren toe en het werken met ouderen waaronder mensen met dementie, kan een belangrijk nieuw werkveld zijn voor (toekomstige) musici.
In samenwerking met partners uit de gezondheidszorg en de muziekprofessie heeft het lectoraat Lifelong Learning in Music twee jaar gewerkt aan een trainingsprogramma voor het geven van interactieve muzikale workshops aan mensen met dementie. Momenteel wordt dit programma aangeboden in de Master of Music aan het Prins Claus Conservatorium en aan musici die zich graag willen bekwamen in dit specialisme. Op diverse plekken in Nederland zijn musici naar aanleiding van deze training inmiddels aan het werk met mensen met dementie.
De training voor musici die zich willen specialiseren in het werken met mensen met dementie is ontwikkeld op basis van onderzoek en pilots aan het Prins Claus Conservatorium (Groningen) en het Koninklijk Conservatorium (Den Haag). Daarbij is ook intensief op locatie gewerkt in verzorgingshuizen in Haren en Den Haag.
Van 2010 tot 2012 heeft het lectoraat Lifelong Learning in Music onderzoek gedaan naar de praktijk van Music for Life. Music for Life is een gezamenlijk project van Wigmore Hall Learning en Dementia UK, in samenwerking met Jewish Care, gericht op het ontwikkelen van interactieve muziekworkshops voor mensen met dementie en hun verzorgenden.
Meer informatie (info website december 2018) in Muziek en dementie Hanzehogeschool of op
https://www.hanze.nl/nld/onderzoek/kenniscentra/kenniscentrum-kunst-en-samenleving/lectoraten/lectoraten/lifelong-learning-in-music/kennisbank/kennisbank-muziekprofessionals/muziek-en-dementie
Playlist – Liedjes van en voor ouderen uit Groningen
Ignar Rip van AlzheimerMuziekGeluk heeft in samenwerking met Mensen met Dementie Groningen een playlist (afspeellijst) gemaakt voor Groningse ouderen met of zonder dementie.
Deze lijst kwam tot stand na een oproep onder de inwoners in de provincie Groningen. Deze playlist is dus van en voor ouderen zelf.
Deze liedjes zijn in het Groningse dialect en zo feest van herkenning voor iedereen die geboren is in deze prachtige provincie.
Deze speellijst vindt op SPOTIFY op https://open.spotify.com/playlist/6AwdgumLv4pW0zad26of65?si=sRh41B0TShWFOGvT01N5sQ
Informatie over Ignar Rip en Muziek Geluk en de betekenis van muziek voor mensen met dementie en hoe het voor verzorgenden gemakkelijker wordt om muziek bij de uitvoering van de zorg te betrekken, vindt u op https://www.alzheimermuziekgeluk.nl/
Zangkoor voor mensen mét en zonder dementie
Voor mensen die lijden aan alzheimer is zingen in een koor vaak een flinke opgave. En daar wilde Erik Zwiers iets aan doen. Hij richtte met veel succes een koor in Haarlem op waarbij zangers met dementie en zonder dementie met elkaar de Passies van Bach zingen. Na Haarlem hebben nu ook Leiden en Bergen een Participatiekoor (actueel april 2019).
Muziek – Het 7-stappenplan voor een rustige nacht bij dementie
We zijn allemaal gevoelig voor muziek. In winkels wordt muziek ook bewust ingezet om ons zo lang mogelijk in de winkel te houden, zodat we zoveel mogelijk kopen. Muziek kan dus je stemming en gevoel goed beïnvloeden. Zo werkt het ook bij mensen met dementie. Zelfs in het allerlaatste stadium van deze ziekte, kunnen mensen nog beïnvloed worden door muziek en deze herkennen.
Muziektherapeut Annemieke deelt haar expertise. Kijk naar haar 7-stappenplan Muziek Qwiek – Het-stappenplan-voor-een-rustige-nacht-bij-dementie
Bron en info op https://www.qwiek.eu
Uitgangspunten van muziektherapie bij mensen met dementie
Muziek roept herinneringen op. Muziek is in onze persoonlijke geschiedenis [vaak ongemerkt] gekoppeld aan belangrijke gebeurtenissen. Wanneer wij deze muziek weer horen, worden herinneringen en de bijhorende gevoelens opgeroepen.
Via muziek is het dus mogelijk om een stuk van je eigen levensgeschiedenis op te roepen.
Bij mensen met dementie gaan door de dementie steeds meer delen van de levensgeschiedenis verloren, die verbaal niet meer toegankelijk zijn. Door middel van muziek kunnen mensen met dementie herinneringen opnieuw beleven en dit werkt identiteitsversterkend. Muziek roept emoties op.
Meer informatie bij Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie op https://www.nvvmt.nl/
Groene dagbesteding in de stad: een levendige plek voor mensen met dementie
Groene dagbesteding in de stad voor mensen met dementie is de laatste jaren in opkomst en ook nog volop in ontwikkeling. Deze dagbesteding draagt eraan bij dat mensen met dementie zinvol bezig kunnen zijn, (fysiek) geactiveerd worden, sociale contacten hebben en structuur in hun leven krijgen. Ook kunnen mantelzorgers hierdoor tot rust komen en krijgen zij tijd voor hun eigen activiteiten. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM en Wageningen University & Research.
Bron RIVM 3 oktober 2018 Website https://www.rivm.nl/
Lees meer in HANDREIKING Groene dagbesteding in de stad en de FACTSHEET Groene dagbesteding in de stad
Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan – college aan ouderen, want er is meer dan bingo
Voor ouderen die de bingo beu zijn, organiseert de stichting Oud Geleerd, Jong Gedaan collegereeksen. Over neuropsychologie, waterbouw of poëzie, bijvoorbeeld. De colleges worden gegeven door ruim 150 studenten, onder wie Loranne.
De studente literatuurwetenschap en Nederlands levert regelmatig een vrije avond in om gedichten voor te lezen aan 65- tot 90-jarigen. En dat vinden de ouderen een stuk leuker dan de wekelijkse bingoavond. Ger (86): “Dat is ook een leuk tijdverdrijf, maar er is meer dan bingo. Hier steek je tenminste nog wat van op.”
Loranne: “De interactie met de mensen is heel waardevol. Er ontstaan gesprekken en het is leuk om hun verhalen te horen. Laatst zat er een vrouw in de zaal van wie haar zoon was overleden. Een gedicht dat haar aan hem deed denken, kende ze nog steeds uit haar hoofd. Dat droeg ze opeens voor. Dat zijn bijzondere momenten.”
Voor senioren die meer cognitief uitdagende activiteiten willen volgen, organiseert Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan interactieve colleges gegeven door studenten, zodat generaties worden verbonden en kennis wordt gedeeld. Persoonlijke groei is niet afhankelijk van leeftijd.
Stichting OGJG heeft de volgende doelen:
Het (intellectuele) welzijn van (mindervalide) ouderen verhogen.
Jong en oud bij elkaar brengen, hen van elkaar laten leren en vooroordelen wegnemen.
Eenzaamheid onder senioren verminderen en geestelijke achteruitgang remmen.
Studenten relevante (vrijwilligers-)werkervaring aanbieden.
Studenten kennis laten maken met de zorgsector.
Welzijn aanbieden voor een aantrekkelijke prijs in een tijd van bezuinigingen
Lees meer op http://www.oudgeleerdjonggedaan.nl/
of kijk op de promotiefilm https://youtu.be/GfLp60cIe5Q
Hoogbegaafde ouderen houden niet van bingo
Voor jongeren met een hoog IQ is er wel aandacht, maar hoe zit het met de ouderen?
Hoogbegaafdheid is een persoonskenmerk dat bij 2 à 3 % van de bevolking voorkomt, afhankelijk van de gehanteerde definitie. Intelligentie is een essentieel onderdeel, maar hoogbegaafdheid is méér dan alleen een hoog IQ. Gedrevenheid, autonomie, creativiteit, sensitiviteit zijn andere aspecten van hoogbegaafdheid.
Meer over de Week van de hoogbegaafdheid (in 2020 van 7 tot 15 maart) op https://www.weekvandehoogbegaafdheid.nl/ . Een voorbeeld: In 2019 konden zij in een Utrechts woonzorgcentrum zij colleges volgen. Lees meer in Hoogbegaafde ouderen houden niet van bingo
Hoger onderwijs voor ouderen zit in de lift. Steeds meer senioren willen doorleren. Lees meer in Voor nieuwsgierige ouderen is college volgen net een snoepwinkel
CliniClowns
CliniClowns worden niet alleen ingezet bij zieke kinderen, maar ook bijvoorbeeld bij ouderen met dementie? of alleen of samen met elkaar. Bekijk hier de beelden!
https://www.youtube.com/watch?v=ff-V78OT1Os
Fietsmaatjes
Door middel van Fietsmaatjes worden mensen, die nog graag willen fietsen maar dit niet meer zelfstandig kunnen, fietstochten aangeboden van circa 1 tot 3 uur. Dit zijn fietstochten op een duofiets met elektrische trapondersteuning. Bijrijders zitten naast de bestuurder en hebben de mogelijkheid om zelf mee te trappen.
Fietsmaatjes, een vrijwilliger en een gast, maken samen heerlijke fietstochten op een duofiets met elektrische trapondersteuning. De gasten kunnen niet meer zelfstandig fietsen; dankzij Fietsmaatjes kan dit weer! Samen hebben de fietsmaatjes gezellig contact, genieten van hun eigen omgeving en zijn gezond in beweging. Totaal fietsen er in Nederland ruim 600 gasten en bijna 500 vrijwilligers rond op een van onze 30 duofietsen! Bron en info d.d. 9 augustus 2018 op Fietsmaatjes https://fietsmaatjes.nl/
Sociale robots voor thuiswonende mensen met dementie: zin en onzin?
Sociale robots zijn een nieuwe ontwikkeling in de zorg voor mensen met dementie. In dit project hebben we onderzoek gedaan naar de sociale robot Tessa van het Nederlandse bedrijf Tinybots. Tessa kan een persoon met dementie structuur bieden, doordat ze een herinnering geeft voor afspraken en dagelijkse handelingen. Ze doet dat door het uitspreken van een boodschap die van tevoren is ingevoerd door de mantelzorger. Bijvoorbeeld: “Het is drie uur. Goedemiddag mevrouw Nijboer, hebt u zin in een kopje thee?”
Wat kan een sociale robot betekenen voor mensen met dementie en hun naasten? Samen met enkele andere hogescholen zocht Windesheim het uit in een experiment met robot Tessa.
De onderzoeksresultaten en de geleerde lessen laten zien dat Tessa van betekenis kán zijn voor thuiswonende mensen met dementie. Ze kan daadwerkelijk ondersteuning bieden om grip op de dag te krijgen (behoefte van de persoon met dementie) of om mensen met dementie te activeren (behoefte van de mantelzorger). Daarnaast kan Tessa een heus ‘maatje’ worden voor de persoon met dementie, al was het maar omdat haar stem de stilte in huis doorbreekt.
Er zitten echter wezenlijke beperkingen aan Tessa waardoor het op voorhand niet duidelijk is of inzet van Tessa de verwachtingen kan waarmaken. Twee fundamentele beperkingen springen hierbij in het in het oog: Tessa is niet interactief en Tessa heeft geen omgevingsbewustzijn.
Lees meer in De betekenis van sociale robots voor thuiswonende mensen met dementie
Het Mollenspel
Er zijn diverse ondersteunende hulpmiddelen voor ontmoeting en activiteiten. Een voorbeeld is het Mollenspel.
Of u nu 8 of 108 bent, het Mollenspel is een leuk beweegspel voor het brein en de benen.
Je maakt veel plezier en ondertussen train je je stiekem sterk, hoe cool is dat?
Samen met de zorgverleners, (klein)kinderen of andere familieleden, het Mollenspel staat garant voor veel beweegplezier! Bron en meer informatie op http://www.mollenspel.info/home/
Cursus Ouder worden , hoe dan?
Ouder worden willen we allemaal, maar de meesten van ons noemen zichzelf niet graag oud.
In de cursus Oud worden, hoe dan? gaan we in zes bijeenkomsten aan de slag met ouder worden.
De cursus Ouder worden, hoe dan? is een activiteit waar persoonlijke verrijking, geestelijk actief zijn, gezelligheid en ontmoeting samen komen en centraal staan.
Lees meer in de informatie folder CURSUS OUDER WORDEN EN DAN – Denktank 2020
De cursus wordt georganiseerd door Denktank 60+ Noord. Informatie op http://www.denktank60plusnoord.nl/
Hoe wordt je gelukkig ouder – tips van ouderen
Nederland heeft steeds meer negentigers, en straks ‘honderders’. Veel supersenioren zijn fysiek jonger dan hun leeftijd. Hoe word je gelukkig ouder? Lees meer in Hoe wordt je gelukkig ouder – tips van ouderen
Agenda voor het leven
Het leven overkomt ons maar je moet er zelf ook iets van maken. Lees meer in de column agenda voor het leven van Joep Dohmen (filosoof)
In gesprek over levensvragen
Geestelijke verzorging gaat over zorgen voor wat jij belangrijk vindt in het leven.
Wat jij belangrijk vindt, wordt gevormd door wat je meekrijgt en meemaakt in jouw leven en de levensvragen die hierdoor ontstaan. “Zorgen voor je geest” beperkt zich niet tot één bepaald aspect van het menselijk bestaan en kan verschillende vormen aannemen. Voor de één ligt het accent op het gevoelsleven (zoals genieten van kunst, bidden en muziek) of op activiteiten (bijvoorbeeld mediteren, wandelen in de natuur, een kaars aansteken), anderen beleven het meer intellectueel (door studie of dialoog).
In gesprek over levensvragen ? Lees meer op https://geestelijkeverzorging.nl/
Ook ouderen wagen zich online op zoek naar avontuur, aandacht of een geliefde
De Volkskrant sprak vijf van hen. ‘Iemand die op je wacht en vraagt waar je bent. Dat is een fijn idee’
In een videoserie portretteert De Volkskrant drie oudere singles en een stel dat elkaar kent via 50plusmatch. Opvallend: ouderen lijken in hun zoektocht veel op twintigers, ze zoeken avontuur en aandacht. Lees meer in Ook ouderen wagen zich online op zoek naar een geliefde
De vraag is niet wat je op je oude dag gaat doen, maar wie je dan bent
Waren ouderen vroeger doorgaans maar een paar jaartjes bejaard voor ze stierven, nu hebben we na ons zestigste statistisch gesproken nog een derde van ons leven voor ons. Dat vraagt om diversificatie in ons beeld van de ouderdom. Het onderscheid tussen een derde en vierde levensfase, de vitale senior en de zorgafhankelijke oudere, helpt zeker daarbij.
Maar er zit een ideologisch addertje onder het gras. De échte ouderdom begint pas als je fysiek en mentaal zo afgetakeld bent dat je jezelf niet meer kunt redden, zo is de achterliggende gedachte. Daarvóór ben je nog niet oud. Lees meer in De vraag is niet wat je op je oude dag gaat doen maar wie je bent
Activiteiten voor jonge mensen met dementie
Er zijn ook jonge mensen met dementie. Er is een groeiende groep jonge mensen met dementie. Zij hebben de behoefte aan een ander aanbod dan ouderen. Het is de kunst om vanuit de vraag aanbod te ontwikkelen. Een goede start is rondetafelgesprekken te houden met de jonge mensen met dementie en hun mantelzorgers. Uiteindelijk gaat het erom dat je op maat activiteiten aan biedt.
Een meneer is slager, die kan nu bij een slagerij (onder begeleiding) aan de slag.
Een dame die in haar werkzame leven lesgaf, leest nu voor in een klas met jonge kinderen. Ze weet niet meer dat ze dit gedaan heeft aan het eind van de dag, daarom krijgt zij achteraf foto’s toegestuurd als tastbaar resultaat.
Lees meer in Dagbehandeling op maat voor jonge mensen met dementie en de Praktijkvoorbeelden dagbesteding jonge mensen met dementie
Informatie over beeldbellen verzameld op DIGIVAARDIGINDEZORG
Op DIGIVAARDIG IN DE ZORG wordt alle informatie over beeldbellen verzameld. Een deel van de informatie is mogelijk gemaakt door WGV Zorg en Welzijn.
Deze pagina wordt continu aangevuld (bron d.d. 26 maart 2020).
Uitgebreide informatie over de mogelijkheden, de instructies en tips voor gebruik op https://www.digivaardigindezorg.nl/home/beeldbellen/
Handreiking voor familieleden en anderen die willen beeldbellen met mensen met dementie
Een eenvoudige manier van zorg en contact op afstand is beeldbellen. Het contact verloopt via een beveiligde beeldverbinding op je smartphone, tablet of computer. Beeldbellen is een aanvulling op je persoonlijke contact. Het kan ook ter controle plaatsvinden, bijvoorbeeld als je een chronische aandoening hebt.
Wat moet je vooral niet of wel doen bij mensen met dementie? Waar moet je op letten qua techniek? Lees meer in Handreiking beeldbellen met mensen met dementie voor familieleden en ook Ouderen met dementie leren beeldbellen
Video Visite – Digitaal op bezoek via beeldbellen op zijn simpelst
Dit initiatief betreft het bieden van een beeldbeloplossing die voor de belangrijkste ontvanger zo simpel mogelijk is. De oplossing is geschikt voor mensen die alleen zijn en zich geïsoleerd voelen en daarbij niet beschikken over voldoende digitale vaardigheden of met ‘vergeetachtigheid’ kampen. Lees meer in de Productbeschrijving Video Visite 21 september 2020
Digitale stamtafel en digitaal naoberschap als inzet tegen eenzaamheid in Midden Groningen en Delfzijl
Communicatie, informatie, ontmoeting kan ook met een digitale stamtafel. We weten al met elkaar te communiceren via Skype, een tablet van Compaan – Gemaakt voor mensen die het lastig vinden om met een gewone computer of tablet te werken – , een GroepsApp of andere digitale hulpmiddelen.
Ook het regelen van klussen voor elkaar kan met elkaar in een digitale stamtafel. Lees meer over de initiatieven in Midden Groningen en Delfzijl in Digitale stamtafel en digitaal naoberschap als inzet tegen eenzaamheid in Midden Groningen en Delfzijl
Waar kan ik verder terecht?
Provinciale vrijwilligersvacaturebank
U kunt ook een vrijwilliger vragen. Er zijn veel organisaties voor vrijwilligerswerk . VrijwilligersGroningen is de enige digitale vrijwilligersvacaturebank in Nederland waarbij vacatures uit een complete provincie te vinden zijn. De steunpunten vrijwilligerswerk werken hier mee nauw samen beheren allemaal hun eigen database waar plaatselijke organisaties en bewoners bij ingeschreven staan.
In totaal staan ruim 2000 organisaties bij de vrijwilligersvacaturebank ingeschreven, die samen ruim 2400 vacatures op de website hebben staan (gegevens juli 2018 op de website).
In veel gemeenten zijn steunpunten vrijwilligerswerk actief. Zij kunnen je behulpzaam zij bij het vinden van vrijwilligers of het vinden van vrijwilligerswerk maar zijn natuurlijk ook te benaderen om een vrijwilliger te zoeken. Lees meer op https://www.vrijwilligersgroningen.nl/
Specifieke voorzieningen voor ouderen of ouderen met dementie
Als u thuis woont en niet zelfstandig de deur uit kunt, zijn er ook specifieke voorzieningen zoals dagbesteding of dagopvang (beide termen worden gebruikt) een mogelijkheid. Dagopvang is bedoeld voor ouderen die thuis wonen en extra ondersteuning nodig hebben.
Voor dagopvang kunt u terecht in een zorginstelling, een wijkcentrum of een zorgboerderij. Er zijn inloophuizen waar u terecht kunt zonder indicatie zoals bijvoorbeeld een Odensehuis bijv. in de gemeente Groningen. Lees meer op https://www.odensehuisgroningen.nl .
Dagverzorging en dagbesteding
Er is wel een onderscheid in dagverzorging en dagbesteding (ook wel dagopvang genoemd). Ga daarom goed na wat voor u nodig is; wat u wilt en ook of uw mantelzorger ontlast worden.
Dagverzorging voor ouderen
Woont u zelfstandig en voelt u zich daar goed bij? Maar heeft u meer ondersteuning nodig dan de mantelzorger en thuiszorg kunnen bieden? Dan is dagverzorging misschien een oplossing.
Dagverzorging is een combinatie van dagbesteding en zorg. U gaat dan overdag een aantal dagen per week naar een zorginstelling. Een zorginstelling geeft persoonlijke begeleiding en verzorging. Bijvoorbeeld hulp bij het eten. U krijgt ook begeleiding in een groep. U krijgt eventueel verpleegkundige hulp. Bijvoorbeeld bij het innemen van medicijnen. Of bij het verzorgen van wonden. U bent ’s avonds en ’s nachts weer gewoon thuis. Daar bieden de thuiszorg of de mantelzorger u hulp.
Dagverzorging kan ook een tijdelijke oplossing zijn terwijl u wacht op een plek in een verzorgingshuis. Of om overbelasting van uw mantelzorger te voorkomen. Bron en informatie (juli 2018) op https://www.regelhulp.nl .
Vervoer naar zorginstelling
In veel gemeentes zijn er vervoersvoorzieningen voor mensen die niet (meer) zelf kunnen autorijden of met het openbaar vervoer kunnen reizen.
U kunt een vergoeding krijgen voor vervoer naar een zorginstelling vanuit de WMO (gemeente) en de WLZ. Er geldt een eigen bijdrage. De hoogte van de eigen bijdrage is afhankelijk van uw inkomen. Ook zijn er in gemeenten vrijwilligersorganisaties ie het vervoer kunnen regelen.
Hoe regel ik dagbesteding of dagverzorging?
Via uw gemeente: Regel dagverzorging via de gemeente wanneer u hulp krijgt vanuit de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning).
Via de Wet langdurige zorg (WLZ): Heeft u een indicatie voor zorg vanuit de Wet Langdurige Zorg. Dan regelt u dagverzorging via de WLZ. Dagverzorging is soms namelijk onderdeel van uw WLZ-zorg.
Bedenk voordat u hulp regelt eerst wat u wilt:
Wilt u sociaal contact en bent u zelfstandig?
Dan regelt uw gemeente dat vanuit de WMO. U hoeft hiervoor geen indicatie aan te vragen. Vraag uw gemeente om meer informatie.
Heeft u lichte verzorging en begeleiding nodig?
En wilt u dagbesteding die precies past bij uw situatie? Dan is een maatwerkvoorziening misschien iets voor u. Vraag uw gemeente om meer informatie.
Heeft u 24 uur per dag zorg of toezicht nodig?
Dagbesteding of verblijf op een zorgboerderij kan dan ook onderdeel zijn van zorg via de Wet langdurige zorg (Wlz). U kunt dan WLZ-zorg aanvragen.
Waar is dagverzorging of dagbehandeling?
In de provincie Groningen werken zorgaanbieders samen in het Netwerk Dementie Groningen; zij hebben ook een aanbod dagbehandeling of dagverzorging.
Meer informatie op https://www.dementiegroningen.nl . Vraag ook meer informatie in het sociaal wijkteam of bij uw gemeente (WMO).
Eigen regie houden
U wilt uw eigen regie houden? De GRIP&GLANS-cursussen helpen 55-plussers om meer ‘GRIP’ (eigen regie) en ‘GLANS’ (welbevinden) te ervaren.
Na de cursus houden deelnemers beter de eigen regie, voelen zich ook beter en minder eenzaam. Lees meer op http://www.gripenglans.nl/
Toolbox om zinvol contact te maken met ouderen met dementie
Deze toolbox (ontwikkeld voor verpleeghuizen) is ook bruikbaar als mensen met dementie thuis wonen; voor hen geldt behoefte aan zinvol contact. Er zijn veel tips en voorbeelden. Ga ook uit van het levensverhaal van de mensen zelf zodat zij zich in het contact herkennnen en erkend voelen. Reliëf heeft samen met Zinnig Zorgen een Toolbox ontwikkeld vol tips en ideeën voor betekenisvol contact met ouderen met dementie. Deze box is te gebruiken door familie en vrijwilligers en helpt ouderen met dementie te ervaren dat er aandacht voor hen is. In deze toolbox vindt u een eenvoudig te gebruiken overzicht van werkvormen en materialen waarmee familie en vrijwilligers zinvol contact met een bewoner of een groepje bewoners kunnen hebben. Zinvol contact hebben: dat is het doel van de toolbox. Lees meer in de Toolbox Betekenisvol Contact
Dementalent – zelf aan de slag als vrijwilliger met dementie
Mensen met dementie die als vrijwilliger aan de slag gaan: dankzij DemenTalent kan het op steeds meer plekken in Nederland.
Voorbeelden zijn mensen die of boer of in de bosbouw hebben gewerkt, en dan op basis van hun ervaring aan de slag gaan bij Staatsbosbeheer. Lees meer op https://www.dementalent.nl
Restaurant Mistaken Orders heeft ouderen met dementie als personeel
Ouderen met dementie laten werken in een restaurant. Onmogelijk? Het Japanse restaurant Mistaken orders bewijst het tegendeel. Je wordt daar volledig bediend door ouderen met dementie. In Nederland hebben we al restaurants of coffee-corners waar mensen met een verstandelijke handicap werken. In Japan een voorbeeld hoe mensen met dementie hun talenten kunnen blijven inzetten. Het is een bijzonder concept, waarmee initiatiefnemer Shiro Oguni hoopt de samenleving te kunnen inspireren om meer begrip voor ouderen met dementie te hebben. Lees meer in Restaurant Mistaken Orders heeft ouderen met dementie als personeel
Mensen met dementie en aan het werk blijven
Ton (57) was vertegenwoordiger, kreeg Alzheimer en moest toen elke week kleien – Ik werd er gek van maar is nu twee dagdelen per week aan het werk
Je bent eind 50 en je staat nog volop in het leven, als je de diagnose Alzheimer krijgt. Plotseling sta je buiten de maatschappij. Maar je bent te jong om te worden weggestopt in een tehuis voor dementerende ouderen. In Veenendaal hebben ze daar iets op gevonden. Lees meer in Ton (57) was vertegenwoordiger, kreeg Alzheimer en moest toen elke week kleien – Ik werd er gek van maar is nu twee dagdelen per week aan het werk
Inloophuizen en ontmoeting
Er zijn veel mogelijkheden in de provincie Groningen. Enkele voorbeelden:
Leek – Het Borghuys van Vredewold
Het Borghuys is een inloop-, informatie- en ontmoetingscentrum voor mensen met (beginnende) dementie of geheugenklachten en hun mantelzorgers. Het is een huiskamer waar mensen met (lichte) dementie en hun naasten elkaar kunnen ontmoeten.
U kunt gewoon binnenlopen en een kopje koffie komen drinken, rondkijken of aan een activiteit meedoen. Een diagnose of indicatie is niet nodig. De toegang is gratis, wij vragen enkel een onkostenvergoeding voor de koffie/ thee en de georganiseerde activiteiten.
In Het Borghuys is een dementheek ondergebracht. Hier vindt u uitgebreide informatie over dementie en een uitleen van (aangepaste) spellen, films en boeken. Meer informatie op https://www.vredewold.nl .
Groningen – Odensehuis
Het Odensehuis Groningen is bedoeld voor mensen met dementie en hun naasten: iedereen die behoefte heeft aan wat afleiding is van harte welkom.
U hoeft zich niet aan te melden om langs te komen. Gewoon een kop koffie komen drinken en informatie vragen of meedoen aan de activiteiten. De deur staat altijd open – voor u en uw naasten.
Er is een groot aanbod en diversiteit van activiteiten, onder begeleiding van een vrijwilliger van het Odensehuis en/of externe activiteitenverzorger. Lees meer op https://www.odensehuisgroningen.nl .
In Friesland zijn Odensehuizen in Drachten, Leeuwarden en Burgum. Lees meer om een beeld te krijgen van een Odensehuis in Een kijkje in het Odensehuis van Drachten
Ontmoetingshuis ASWA Appingedam speciaal voor mensen met dementie sinds 2016
In juni 2016 is het Ontmoetingshuis DAL geopend in het ASWA gebouw in Appingedam. Het huis is een ontmoetingsplek speciaal voor mensen met een lichte vorm van dementie èn hun partners. Deze ontmoetingsplek moet er voor zorgen dat partners van mensen met een lichte Alzheimer een beetje ontzorgt worden. Daarnaast is het ook een plek waar mensen met dementie met elkaar kunnen praten.’
Ze bepalen zelf de regels en wat er die dag op het programma staat’ .’Bezoekers betalen een kleine vergoeding en kunnen dan onder meer samen eten en drinken’.
Het initiatief komt van een bezoeker van de ASWA. Samen met de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum maar ook stichting de Hoven is gekeken naar de mogelijkheden met het Ontmoetingshuis als resultaat.’ Lees meer op https://aswa-welzijn.nl/ouderen/
Groningen – Haren – Hoogezand – ZINN – Dagbesteding in De Buurthuiskamer
Dagbesteding biedt uitkomst wanneer door leeftijd, ziekte of beperking regelmaat en structuur nodig is om de dag vorm te geven. Ook het opbouwen en onderhouden van sociale contacten kan hierdoor gemakkelijker worden. Als voorbeeld op deze website: ZINN biedt in Groningen, Haren en Hoogezand dagbesteding in ‘De Buurthuiskamers’.
In De Buurthuiskamers verzorgen bevlogen en deskundige medewerkers een plezierige en zinvolle dag, in een huiselijke sfeer. Het gevarieerde programma wordt afgestemd op de wensen en mogelijkheden van de bezoekers en geeft hen weer een doel in de dag.
Bezoekers van de dagbesteding hebben door leeftijd, ziekte of beperking regelmaat en structuur nodig om de dag vorm te geven. Ook het opbouwen en onderhouden van sociale contacten kan hierdoor lastig zijn. Bij de samenstelling van de groep wordt rekening gehouden met ziektebeelden.
Dagbesteding wordt aangeboden op basis van een WMO-indicatie, PGB of als particuliere dienst. Meer informatie op https://www.zinnzorg.nl .
Groningen – Bernlef (DIGNIS) – Ontmoetingscentrum en huiskamer
In het Ontmoetingscentrum Paddepoel komen oudere mensen met (beginnende) geheugenproblemen of psychische problemen. In het Ontmoetingscentrum kunt u meedoen aan gezellige activiteiten en buurtgenoten ontmoeten. De mantelzorger is ook welkom. Het Ontmoetingscentrum is gehuisvest in Bernlef. In het Ontmoetingscentrum komen mensen met (beginnende) geheugenproblemen of psychische klachten. U woont zelfstandig, maar bij de dagelijkse dingen kunt u wel wat hulp gebruiken. Of u voelt zich eenzaam en wilt graag meer mensen ontmoeten.
Bezoekers wonen in de wijk Paddepoel of in de omgeving. Mantelzorgers en andere naasten zijn ook welkom voor een kopje koffie en een luisterend oor. U heeft even een moment voor u zelf, als uw naaste in het Ontmoetingscentrum is. Informatie en advies in uw dagelijkse zorg voor uw naaste wordt gegeven. Samenwerking is er met Humanitas, het WIJ team, MJD en Team290.
In de Huiskamer van Bernlef ontmoet u bewoners uit het huis en de buurt. U kunt er een kopje koffiedrinken, een praatje maken en meedoen aan gezellige activiteiten. Informatie op https://www.dignis.nl/locaties/bernlef/ .
Buurthuiskamers voor iedereen
In de provincie Groningen zijn veel buurthuizen of dorpshuizen waar ook mensen met dementie welkom zijn.
De Buurthuiskamer in Aduard brengt mensen bij elkaar en helpt mensen waar nodig. Meer informatie op http://www.buurthuiskameraduard.nl.
In Groningen vanuit het WIJ-team een buurtkamer. Meer informatie op https://wij.groningen.nl/wij-in-de-wijk/wij-oosterpoort-rivierenbuurt .
Alzheimer Café
Een Alzheimer Café is een maandelijks trefpunt voor mensen met dementie, hun partners, kinderen, familie en vrienden. Meestal is er een gastspreker. Er is volop ruimte voor discussie, vragen stellen en ervaringen uitwisselen. U bent hartelijk welkom, een kopje koffie of thee staat klaar, hier zijn geen kosten aan verbonden.
De afdeling Groningen van Alzheimer Nederland organiseert samen met vele professionals en vrijwilligers 12 Alzheimer Cafés in de provincie Groningen (gegevens juli 2018). Meer informatie op https://www.alzheimer-nederland.nl/regios/groningen .
Mantelzorgers
Veel naasten zeggen achteraf dat ze steeds minder contact met andere mensen hadden. Dat merkten ze niet meteen, omdat het zo langzaam ging. Maar uiteindelijk kwamen ze in een sociaal isolement terecht. De omgeving haakte af, en zelf hadden ze geen tijd om vrienden op te zoeken. Contact met mensen die hetzelfde meemaken als jij helpt in zo’n geval enorm. Zoek naar lotgenotencontact bij de Steunpunten Mantelzorg, bij inloophuizen (zoals Odensehuizen), dagcentra voor mensen met dementie en de Alzheimer Cafés.
Geestelijk verzorger voor thuiswonende ouderen
Tot nu toe werd geestelijke verzorging alleen vergoed bij verblijf in een instelling, zoals een ziekenhuis of verpleeghuis. Nu er steeds meer senioren thuis blijven wonen lijkt het logisch om ook geestelijke verzorging aan huis te vergoeden. Ook deze ouderen kunnen immers te maken krijgen met ontwrichtende zingevingsvragen; bij een voortschrijdende ziekte, afnemende mobiliteit of dalende interesse voor de buitenwereld. De minister heeft dit geld toegekend aan de bestaande netwerken palliatieve zorg, die al ervaring hebben met deze vorm van zorg en ondersteuning. Die netwerken kunnen dat geld ook (deels) besteden aan een sociaal werk; bijvoorbeeld in de vorm van bijscholing van sociaal werkers over het thema levensvragen, of door sociaal werkers als geestelijke verzorgers in te zetten. Lees meer in de Factsheet Subsidieregeling geestelijke verzorging in de thuissituatie
Boekje Ouderencommunicatie – hoe bereik je hen en hoe breng je activiteiten onder de aandacht
Praktische tips voor werving In het boekje vind je praktische informatie, tips en voorbeelden om je activiteiten onder de aandacht te brengen. Het boekje is gemaakt voor vrijwilligers en beroepskrachten die (buurt)activiteiten en projecten organiseren. Ervaringen van ouderen, studenten van de Hogeschool van Amsterdam en de Adviesgroep ouderen Age Friendly City onderzochten hoe ouderen aan informatie komen over sociale, culturele en beweegactiviteiten waaraan ze willen gaan meedoen. Organisaties uit de adviesgroep deelden hun ervaringen en voorbeelden. De kennis en ervaringen zijn gebundeld in een boekje zodat iedereen hiervan gebruik kan maken. Met het boekje willen zij bijdragen aan een Age Friendly Amsterdam, waar je prettig en gezond oud kunt worden. Adviesgroep : In de adviesgroep ouderen Age Friendly City zitten vertegenwoordigers van Ouderenadviesraden, kenniskring Zorg en Wonen van de Amsterdamse Stadsdorpen, Mokum Roze, Cliëntenbelang en WOUW Aanvragen Je kunt het boekje aanvragen via e-mail (bron LinkedIn aug 2019) egz@ggd.amsterdam.nl. Digitaal lezen op https://lnkd.in/eV4RUVD of lees meer in het boekje Ouderencommunicatie Praktische informatie
Beleid en ontwikkelingen
In de praktijk werden de afgelopen jaren vooral vrijwilligers gezocht voor mensen met dementie. Mensen met dementie kunnen ook zelf vrijwilligerswerk doen. We zeggen dan “ga uit van hun talenten”. Er is onderzoek gedaan bij ouderen welke activiteiten zij willen maar ook hoe kun je ouderen bereiken die mogelijk dreigen te vereenzamen. Hoe bereik je ouderen? Hoe kunnen mensen iets voor elkaar betekenen?
Meedoen in de samenleving – Essay – SCP – 2022 Mei
De vraag die centraal staat in dit essay luidt: Hoe kunnen we zinvolle en volwaardige participatie bevorderen die bijdraagt aan persoonlijke en maatschappelijke doelen? Aan de hand van drie uit het dagelijks leven gegrepen casussen, wordt er met een domeinoverstijgende blik gekeken naar participatie van burgers. Op elk van deze casussen wordt een vierslaganalyse gedaan: wat ‘kunnen’, ‘mogen’, ‘willen’ en/of ‘moeten’ mensen? Niet alleen helpt dit om participatie in het dagelijks leven beter te verklaren en om handelingsperspectieven te doordenken, het helpt vooral om het burgerperspectief in beleid te hanteren. Dit essay biedt een breder denkkader aan iedereen, van beleidsmaker tot professional tot burger, die zich wil inzetten voor participatiebevordering. Lees meer in Meedoen aan de samenleving – Essay – SCP – 2022 – Mei
Ontmoetingscentra effectief bij mensen met dementie en hun mantelzorgers – 2021 Juni
Tijdig begeleiding en ondersteuning bieden aan mensen met dementie en hun mantelzorgers, zodat zij kwaliteit van leven blijven ervaren. Dat is het doel van de interventie ontmoetingscentra. De interventie is onlangs hererkend met ‘sterke aanwijzingen voor effectiviteit’ door de landelijke erkenningscommissie ‘Langdurende ouderenzorg’ van Vilans.
Ontmoetingscentra richten zich op thuiswonende mensen met een lichte tot matige ernstige vorm van dementie en hun mantelzorgers. Uit onderzoek blijkt dat de interventie een positief effect heeft op gedrags- en stemmingsontregelingen bij mensen met dementie, vooral op het gebied van inactiviteit, niet-sociaal gedrag en depressie. Ook zorgt de interventie voor een grotere mate van zelfwaardering. Mantelzorgers ervaren meer gevoel van competentie en voelen zich minder belast. Tot slot blijkt dat de interventie leidt tot uitstel van verpleeghuisopname. In de ontmoetingscentra werkt een vast team van professionals en vrijwilligers.
Bron en meer info op https://www.vilans.nl/artikelen/ontmoetingscentra-effectief-bij-mensen-met-dementie
Helpdesk voor opzet van Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun verzorgers – 2021 Juni
Zorgen voor mensen met dementie is een zware taak. Dat blijkt ook uit onderzoek: zorgende familieleden van mensen met dementie hebben, vergeleken met de algemene bevolking, een verhoogd risico op gezondheidsproblemen. Daarom zijn er de afgelopen vijfentwintig jaar in verscheidene regio’s in Nederland ontmoetingscentra opgezet waar mensen met dementie en hun verzorgers ondersteuning wordt geboden
Om de verdere verspreiding van ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers te bevorderen is in 2004 met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een helpdesk Ontmoetingscentra opzet. De helpdesk biedt zorg- en welzijnsinstellingen in de regio die een ontmoetingscentrum willen opstarten hiertoe de nodige informatie en ondersteuning. Startende centra kunnen op aanvraag worden begeleid door consulenten, cursussen voor nieuwe personeelsleden volgen en lid worden van de landelijke werkgroep.
Meer info op http://ontmoetingscentradementie.nl/
Hoe thuiszorgmedewerkers goede zorg kunnen bieden die aansluit bij zingeving van ouderen – 2021 April
Thuiszorgmedewerkers komen in hun werk dagelijks in aanraking met zingevingsvragen van ouderen, maar weten niet altijd hoe ze hier op een goede manier mee om kunnen gaan.
‘Waarvoor zou ik op moeten staan vandaag?’, ‘Heb ik het wel goed gedaan in mijn leven?’ Het onderzoek liet zien dat zorgprofessionals de grote thema’s – met name rond het levenseinde – wel weten te benoemen, maar dagelijkse zingeving wordt niet makkelijk herkend.
Susan Hupkens (werkzaam aan de Hogeschool Rotterdam) onderzocht wat belangrijk is voor zingeving van thuiswonende ouderen, hoe zorg hierbij kan aansluiten en hoe we zorgprofessionals op dit gebied kunnen coachen en opleiden. In het promotietraject is er een methode ontwikkeld voor de coaching van zorgmedewerkers op dit gebied en is het onderliggende leer-onderwijsproces in beeld gebracht. Lees meer in Hoe thuiszorgmedewerkers goede zorg kunnen bieden die aansluit bij zingeving van ouderen
Advies Raad van Ouderen belcirkels en andere initiatieven in coronatijd – 2020 November
Investeer in en ondersteun initiatieven voor beeldbellen en belcirkels. Die spelen goed in op de behoeften aan onderlinge contacten die thuiswonende ouderen in coronatijd hebben. Beeldbellen en belcirkels zijn, met de juiste ondersteuning, gemakkelijk te organiseren, bieden continuïteit en zijn snel te verspreiden..
Voor het advies inventariseerde de Raad van Ouderen welke initiatieven zijn ontstaan tijdens de coronacrisis en welke daarvan behouden zouden moeten blijven. De Raad raadpleegde daarvoor de eigen achterban, bezag verschillende rapporten en websites en gebruikte eigen ervaringen en inzichten. Belangrijkste conclusie is dat uit alles blijkt dat ouderen grote behoefte hebben aan en het behouden van contact, ook wanneer dat fysiek moeilijk of onmogelijk is. De Raad ziet dan ook dat juist contact-activiteiten genoemd worden als initiatieven die behouden moeten blijven: beeldbellen, telefooncirkels, gezelschapsactiviteiten, boodschappen, eten en WhatsAppgroepen opzetten. Lees het advies aan de minister in Advies Raad van Ouderen belcirkels en andere initiatieven in corona-tijd
Gelukkig ouder worden in een veranderende samenleving – Een pleidooi voor zingeving en creativiteit – 2020 Juni
Tijdens de coronacrisis hebben tal van nieuwe creatieve bijeenkomsten met ouderen het daglicht gezien. Door de gezondheidsbeschermende maatregelen dreigde hun wereld klein te worden. Nu (juni 2020) de anderhalvemetersamenleving langer gaat duren, zullen creatieve oplossingen gevraagd worden om ouderen betrokken te houden. Naast de zorg voor de gezondheid vraagt het leven ook om plezier, betekenisvolle contacten en zinvol meedoen aan de samenleving.
Het essay ‘Gelukkig ouder worden in een veranderende samenleving’ nodigt uit na te denken welke creatieve oplossingen en initiatieven mogelijk en nodig zijn, zodat mensen gezond èn zinvol ouder kunnen worden. Lees meer in Gelukkig ouder worden – Een pleidooi voor zingeving en creativiteit SCP juni 2020
Steeds meer ouderen maken gebruik van sociale media – 2020 Januari
Het sociale media gebruik van ouderen heeft de laatste jaren een vlucht genomen. Vooral 65- tot 75-jarigen maken steeds meer gebruik van sociale media. In 2019 zei 76 procent van de ondervraagden in deze leeftijdscategorie actief te zijn geweest op sociale media, vijf jaar eerder was dat nog 40 procent. Ook het sociale mediagebruik onder 75-plussers is toegenomen. Tekstberichten uitwisselen bijvoorbeeld via WhatsApp is onder ouderen het meest populair. Dit blijkt uit cijfers van het onderzoek ‘ICT-gebruik van huishoudens en personen 2019’ van het CBS.
Lees meer op https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/04/steeds-meer-ouderen-maken-gebruik-van-sociale-media
CMO STAMM heeft een overzichtsartikel gemaakt met ook aandacht voor mensen met dementie en de mensen die niet mee kunnen komen in de “digitale wereld”. Lees meer in Digitale vaardigheden bij ouderen
Groningen – Vrolijk Verslijten houdt ouderen in contact met samenleving – 2020 Maart
Ouderdom komt met gebreken. Maar als het aan ‘Vrolijk Verslijten’ ligt, gebeurt dit met behoud van kracht en zelfredzaamheid. Vrolijk Verslijten is een platform van organisaties in De Wijert dat ervoor wil zorgen dat thuiswonende ouderen contact blijven houden met de samenleving. Een initiatief van bevlogen hulpverleners, dat inmiddels kan rekenen op een netwerk in de wijk.
Vrolijk Verslijten wil iets doen voor ouderen, maar zonder eindeloos vergaderen en zonder draaiboeken. Studenten van de Hanzehogeschool inventariseerden bij ouderen zelf wat zij graag willen. Langer thuis wonen was een grote wens. Maar ook: samen eten, en dan vooral op zondag, een notoire ‘alleendag’. De eerste activiteit was een technologiedag, waarbij ouderen kennis konden maken met, onder andere, Lea de Zorgrobot en Zora de Robot. Deze technische ‘zorg-gadgets’ die ouderen kunnen helpen bij allerlei ongemakken, zijn binnenkort verkrijgbaar bij de Slimotheek, die via het hulpmiddelen uitleenpunt betrokken is bij Vrolijk Verslijten. Op 19 maart 2020, in de week van Welzijn en Geluk, organiseren leerlingen van deze scholen activiteiten voor ouderen, zoals een high tea en een beauty verwenmiddag. “We willen ervoor zorgen dat mensen naar elkaar omkijken. En de afstand tussen mensen verkleinen. Gewoon, door praktische samenwerking”. Lees meer in Groningen – Vrolijk Verslijten houdt ouderen in contact met samenleving
Lokale trajecten Samen Ouder Worden – 2020 Maart
In heel Nederland zijn de initiatieven van Samen Ouder Worden te vinden. Deze lokale trajecten en side-kick trajecten werken aan de vrijwillige inzet door en voor ouderen. In samenwerking met ouderen, ouderenorganisaties en betrokken andere organisaties worden gesprekken gevoerd en aanpak ontwikkeld om samen te werken om belangrijke thema’s, die lokaal leven rondom waardig ouder worden, samen aan te pakken met de hulp van vrijwillige inzet.
Het programma Samen Ouder Worden zet in op nieuwe samenwerkingen met ouderen, met vrijwilligers- en bewonersinitiatieven, met de gemeente en met beroepskrachten in zorg en welzijn, die beter aansluiten bij de wensen van ouderen. De aanpakken kunnen per context verschillend zijn, maar in alle aanpakken is de inzet van vrijwilligers essentieel.
Daarbij worden ook de ouderen zelf uitdrukkelijk uitgenodigd om zelf als vrijwilliger bij te dragen aan een zinvol(ler) leven voor ouderen .
In Samen Ouder Worden gaat het bijvoorbeeld om thema’s als dementie en eenzaamheid, het ontwikkelen van nieuwe vormen van vrijwillige inzet met ouderen, betere afstemming tussen vrijwilligers en de beroepsmatige zorg en welzijn, op maat organiseren van respijtzorg en praktische vormen van hulp die met vrijwilligers georganiseerd kunnen worden.
In de Provincie Groningen staan 2 initiatieven vermeld ( d.d. 4 maart 2020). Meer informatie op https://www.nov.nl/samenouderworden/lokale+trajecten+uitgebreid/default.aspx
Ouderen van nu zijn iets minder eenzaam dan 20 jaar geleden – 2019 december
Er is geen sprake van een ‘eenzaamheidsepidemie’. Ouderen van nu voelen zich zelfs (iets) minder eenzaam dan ouderen ruim twintig jaar geleden. Het idee dat de ontkerkelijking, het verdwijnen van sterke buurtgemeenschappen en individualisering tot meer eenzaamheid leidt, klopt niet. Dat blijkt uit onderzoek (zie https://psycnet.apa.org/record/2019-73776-008) van de sociologen Bianca Suanet en Theo van Tilburg van de Vrije Universiteit met ook de aanbeveling om de strijd tegen eenzaamheid op een nieuwe leest te schoeien.
Eenzaamheid – De cijfers
De wetenschap definieert eenzaamheid als: het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. Volgens het SCP-rapport Kwetsbaar en eenzaam is van de 55-jarigen 2 procent sterk eenzaam en 18 procent matig eenzaam. De overige 80 procent is niet eenzaam. Het percentage eenzamen loopt op naar 9 procent sterk en 53 procent matig eenzaam onder 95-jarigen; 38 procent is niet eenzaam.
‘Het organiseren van activiteiten levert weinig op. Sociale vaardigheden aanleren werkt beter. En oudere ouderen moeten we emotioneel steunen. Hun gezondheid gaat achteruit, hun netwerk krimpt en het gaat erom dat ze leren om te gaan met al die verliezen.’ Het idee dat eenzaamheid als een epidemie om zich heen grijpt, is hardnekkig. ‘Dat komt waarschijnlijk doordat er steeds meer aandacht voor is in de media en in de onderzoekswereld’ ‘Terecht, want eenzame mensen zijn vaker ziek en gaan eerder dood.’ Volgens Suanet hebben we een clichébeeld van eenzame mensen. ‘Het zijn lang niet altijd mensen met weinig contacten. Het kan ook gaan om het subjectieve gemis van één bepaald contact of een slechte kwaliteit van sociale relaties.’ Lees meer in Ouderen van nu zijn iets minder eenzaam dan 20 jaar geleden
Met goede samenwerking tussen zorg, welzijn en sport in combinatie met effectieve beweegprogramma’s worden alleen staande ouderen met fysieke beperkingen bereikt – 2019 oktober
Alleenstaande ouderen met fysieke beperkingen zijn vaker eenzaam en bewegen minder dan leeftijdgenoten. Ze lopen daardoor een groot risico op een slechte gezondheid en kwetsbaarheid. Door goede samenwerking tussen zorg, welzijn en sport in combinatie met effectieve beweegprogramma’s worden meer vliegen in één klap gevangen. Janet Boekhout van de Open Universiteit deed hier onderzoek naar. Lees meer in Met goede samenwerking tussen zorg, welzijn en sport in combinatie met effectieve beweegprogramma’s worden alleen staande ouderen met fysieke beperkingen bereikt
Jong en Oud verbonden op het platteland – 2019 augustus
Plattelandsjongeren.nl is de landelijke vrijetijdsvereniging van, voor en door jongeren in de leeftijd van 16 tot 30 jaar, wonende op het platteland en/of in dorpskernen. Plattelandsjongeren.nl streeft ernaar om de leefbaarheid op het platteland te bevorderen. Plattelandsjongeren.nl inspireert, motiveert en ondersteunt jongeren die actief willen bijdragen aan hun vrijetijdsinvulling en die van anderen in hun leefomgeving. Meer info op http://www.plattelandsjongeren.nl/ en lees de brochure Brochure Jong en Oud Verbonden op het platteland
Bewegen helpt om cognitief langer gezond te blijven – juni 2019
Steeds meer mensen krijgen te maken met dementie. Bewegen helpt om cognitief langer gezond te blijven. De bewijzen daarvoor, bij mensen die nog geen duidelijke problemen hebben, worden steeds sterker. Het effect bij mensen met dementie blijft nog achter. We weten dus niet precies wat het effect van bewegen is bij mensen die al wel cognitieve problemen of dementie hebben. Kan bewegen helpen de cognitieve achteruitgang te beperken? (Bron Beter Oud – 20 juni 2019)
Effect van beweging op het brein
Onderzoekers vanuit Universitair Medisch Centrum Groningen en Radboud University Medical Center, van het project ‘Laat het brein niet indutten’ proberen daar elk op een eigen manier antwoord op te vinden. Zij delen waardevolle inzichten waar je in de praktijk mee aan de slag kunt.
4 tips voor bewegen met dementie
1.Laat mensen voldoende bewegen om cognitief beter te functioneren en voor fysieke winst.
2.Zet in op activiteiten die mensen leuk vinden. Virtueel een route fietsen houden mensen langer vol dan alleen fietsen zonder beeld.
3.Beweeg liever vaker (4x keer per week of meer) en korter, dan minder vaak en langer (meer dan 30 minuten) per keer.
4.Combineer verschillende vormen van bewegen: duurtraining voor conditie, oefeningen voor de been- en armspieren en balans.
Deelnemers vinden bewegen leuk
De mensen in alle groepen van het onderzoek vonden het bewegen leuk. Fietsen met beeldscherm lijkt favoriet: van elke 10 sessies deden de mensen er bijna 9 mee. Maar zelfs van het minst favoriete onderdeel werd nog steeds 80% van de sessies gevolgd.
Het effect van sport en bewegen op dementie bij ouderen
Het aantal mensen met dementie in Nederland groeit in de komende decennia naar verwachting sterk. Uit onderzoek is gebleken dat bewegen positieve effecten heeft op dementie. Hoe dat precies werkt en in welke mate is nog grotendeels onbekend en wordt dan ook veel onderzocht. Lees meer in Het effect van sport en bewegen op dementie bij ouderen met ook verwijzingen naar onderzoeken en andere artikelen en ook op – https://www.allesoversport.nl
Bewegen voor betere cognitie bij mensen met dementie
Het aantal mensen met dementie stijgt. Verlies aan cognitieve capaciteiten tast de kwaliteit van leven ernstig aan: een slecht geheugen, moeilijk verbaal uit kunnen drukken, en problemen met de weg (terug) vinden. De vraag is: kan bewegen helpen de cognitieve achteruitgang te beperken? Lees meer over de onderzoeken en tips bij beweegprojecten voor ouderen (met dementie) in Bewegen voor betere cognitie bij mensen met dementie
Richtlijn voor gezond bewegen bij dementie – juni 2019
Lichamelijke beweging is belangrijk voor een fitte geest en een gezond lichaam. Voor iedereen. Bij toenemende kwetsbaarheid helpt het om de geest wakker te houden, depressies te bestrijden, veilig te kunnen blijven bewegen en zelfstandigheid te behouden. Maar hoeveel moet je dan bewegen, en hoe?
Beweegrichtlijn
De Gezondheidsraad heeft in 2017 aan de minister van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) advies uitgebracht over nieuwe beweegrichtlijnen, op basis van de nieuwste onderzoeksresultaten. Voor mensen vanaf 18 jaar geldt nu de volgende beweegrichtlijn:
Bewegen is goed, meer bewegen is beter.
Doe minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, verspreid over meerdere dagen. Langer, vaker en/ of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel.
Doe minstens tweemaal per week spier- en botversterkende activiteiten, voor ouderen gecombineerd met balansoefeningen.
En: voorkom veel stilzitten.
Matig intensief bewegen betekent dat de ademhaling wat sneller gaat, de hartslag licht verhoogt en je misschien wat gaat zweten. Ouderen kunnen dit bewegen het best spreiden over de week, dan is het beter te doen en is er het meeste effect.
Kwetsbare ouderen en mensen met dementie
Onderzoekers proberen uit te vinden welke beweegprogramma’s het beste werken voor kwetsbare ouderen en mensen met dementie, maar dat is best lastig. Uit alle onderzoeken tezamen komen wel de volgende conclusies voor mensen met cognitieve problemen:
Zet in op activiteiten die mensen leuk vinden. Virtueel een route fietsen houden mensen langer vol dan alleen fietsen zonder beeld.
Beweeg liever vaker (4x keer per week of meer) en korter, dan minder vaak en langer (meer dan 30 minuten) per keer.
Combineer telkens verschillende vormen van bewegen: duurtraining voor conditie, oefeningen voor de been- en armspieren en balans.
Sportzaal niet nodig
Bewegen hoeft niet in de sportzaal, maar kan in alledaagse activiteiten. Zie ook het filmpje:
Ouderen bereiken voor sociale en beweegactiviteiten
Ouderen die alleen wonen en een beperking hebben lopen kans om in een kwetsbare situatie terecht te komen . Meedoen aan sociale en beweegactiviteiten kan hen mogelijk helpen om langer zelfstandig thuis te blijven wonen. Het blijkt echter soms lastig om ouderen te bereiken en te motiveren om aan deze activiteiten deel te nemen. Adviezen en tips lees je in Ouderen bereiken voor sociale activiteiten
Innovatiewerkplaats Healthy Ageing en de Kunsten – Verder met kunst en ouderen
Ter afsluiting van vier jaar Innovatiewerkplaats Healthy Ageing en de Kunsten onderzocht projectleider Saskia van de Ree van het Kenniscentrum Kunst en Samenleving, Hanzehogeschool Groningen wat het netwerk van makers, mee-makers en mogelijk-makers van ouderenprojecten in Drenthe, Friesland en Groningen nodig heeft om verder te gaan met bijzondere initiatieven op het gebied van kunst en ouder worden. De afgelopen vier jaar gaf het landelijke beleid rond Age Friendly Cultural Cities kunst en ouderenprojecten een enorme steun in de rug. In Drenthe, Friesland en Groningen kreeg dat onder meer vorm in de themaprogramma’s Gekleurd Grijs, Tijd voor Talent en Een Leven Lang Kunst. Emmen sleepte in oktober de prijs in de wacht als beste Age Friendly Cultural City van Nederland.
Het onderzoeksverslag Verder met kunst en ouderen laat zien dat kunstprojecten van, voor en door ouderen een bijzondere plaats innemen in de cultuurparticipatiesector: de projecten raken aan thema’s als jong & oud, inclusie, eenzaamheid, kwetsbaarheid. Daarmee gaat beleid ten aanzien van kunst & ouderen over meer dan actieve cultuurparticipatie alleen. De organisatie van projecten loopt vaak dwars door de domeinen kunsten, zorg, welzijn en burgerinitiatief.
In het publieksverslag van Verder met kunst en ouder worden zijn drie filmpjes opgenomen. Daarin vertellen twee ouderen, twee makers en twee docenten uit het beroepsonderwijs over hun ervaringen met kunst en ouderen. Lees meer in Verder met kunsten ouderen KCKS maart 2019 of in de Publieksversie De kunst van het ouder worden of kijk op de website https://www.hanze.nl/nld/onderzoek/kenniscentra/kenniscentrum-kunst-en-samenleving/organisatie
Praktijkvoorbeelden – senioren stimuleren om te bewegen
Hoe zorg je ervoor als gemeente dat je inwoners op leeftijd genoeg en regelmatig blijven bewegen? Gemeenten zetten steeds meer in op vitaal oud(er) worden met onder meer fietsprojecten, ‘urban trimbanen’ en beweegcoaches. Lees meer in Praktijkvoorbeelden – senioren stimuleren om te bewegen
Motieven en belemmeringen om te sporten en bewegen naar levensfase
Hoe maak je de drempels om te gaan bewegen zo klein mogelijk? De motivaties en belemmeringen voor sporten verschillen per persoon en vooral: per levensfase. Mensen hebben verschillende redenen om wel of niet te sporten of bewegen in hun vrije tijd. Het is goed voor de gezondheid, je leert nieuwe mensen kennen en veel mensen vinden het een leuke vrijetijdsbesteding.
Tegelijkertijd kost sporten en bewegen ook tijd, geld en energie, wat mensen misschien liever aan andere zaken besteden. Om meer mensen aan het sporten en bewegen te krijgen, is het dan ook zaak om de drempels zo klein mogelijk te maken en de voordelen ervan te benadrukken. De motivaties en belemmeringen voor sporten en bewegen zullen echter niet voor iedereen hetzelfde zijn. Afhankelijk van fitheid, voorkeuren en andere verplichtingen verschillen deze per persoon. Met name de levensfase speelt hierin een rol.
Ouderen: behouden van de gezondheid en fitheid
Van de 66+-ers doet 48% wekelijks aan sport. 44% geeft aan wekelijks te bewegen in de vrije tijd. Ouderen sporten/bewegen vooral voor het behoud van de gezondheid (80%) en om fitter te worden (69%). 66+-ers sporten en bewegen minder vaak omdat ze het leuk vinden (45%), en vaker omdat het moet van de arts of fysiotherapeut (25%).
Gezondheidsproblemen en lichamelijke ongemakken nemen toe als reden om niet te sporten. 18% van de 65+-ers vindt zich zelf dan ook te oud om te sporten of bewegen, vergeleken met 5% van de 51-65-jarigen. Daarentegen spelen tijdgebrek en geldgebrek nauwelijks een rol bij ouderen. Opvallend is dat een vrij hoog percentage (38%) aangeeft dat ze al voldoende bewegen omdat ze regelmatig werken in het huishouden, in de tuin, of klussen.
Lees meer in het artikel Motieven en belemmeringen om te sporten en bewegen naar levensfase en op https://www.allesoversport.nl
DemenTalent – Mensen met dementie die als vrijwilliger aan de slag
Mensen met dementie die als vrijwilliger aan de slag gaan: dankzij DemenTalent kan het op steeds meer plekken in Nederland. Hoe effectief is deze vorm van ondersteuning? En kan DemenTalent worden toegevoegd aan het aanbod van de ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers? Prof. dr. Rose-Marie Dröes, hoogleraar psychosociale hulpverlening voor mensen met dementie bij het VU medisch centrum (VUmc), zoekt het samen met haar onderzoeksteam uit. Lees meer op https://www.dementalent.nl en in
DemenTalent – Mensen met dementie als vrijwilliger aan de slag
Preventieve activiteiten voor ouderen die onvoldoende bereikt worden: wat zijn kansrijke elementen?
Veel gemeenten of wijken bieden activiteiten voor thuiswonende ouderen aan om gezond oud worden en zelfstandig functioneren te bevorderen. Dit wordt ook wel preventieve ouderenzorg genoemd. Voorbeelden zijn activiteiten om meer te bewegen, gezond te eten en sociale contacten te bevorderen. Maar niet alle ouderen doen hieraan mee. Onder andere ouderen met een lage sociaaleconomische status (SES), met een klein sociaal netwerk en oudere migranten met een niet-westerse achtergrond nemen, volgens professionals, niet vaak deel aan deze preventieve activiteiten. Ook benadrukken professionals dat het van belang is meer aandacht te besteden aan deze groepen ouderen in de preventieve ouderenzorg. Wat maakt dat zij onvoldoende bereikt worden met deze activiteiten? Zijn er activiteiten waarbij dat beter lukt? En wat zijn elementen die eraan bijdragen dat deze ouderen wel meedoen? Lees meer in Preventieve activiteiten voor ouderen ie onvoldoende bereikt worden – RIVM Juni 2018
Mooie voorbeelden van innovatieve dagactiviteiten
Dingen blijven doen die toen en nu belangrijk zijn. Voor veel ouderen zijn dagactiviteiten een goede manier om zin te blijven geven aan hun leven. In Nederland zijn tal van mooie initiatieven genomen om dagactiviteiten met verschillende partners inhoud te geven, dichtbij en met ouderen.
BeterOud wil laten zien welke vernieuwende concepten er zijn voor dagactiviteiten voor ouderen. Daarvoor maakten zij een aantal korte video’s om professionals en beleidsmakers te inspireren en te motiveren om (met elkaar) aan de slag te gaan. De eigen wensen en mogelijkheden van ouderen staan centraal. De video’s werden op 28 november 2018 gepresenteerd tijdens de conferentie ‘Een nieuwe generatie ouderenzorg’ en staan nu ook op de website van Beter Oud.
Bij sportclub Onze Gezellen in Haarlem komen ouderen uit de wijk wekelijks bij elkaar om te voetballen en voor andere beweegactiviteiten. ‘Sporten is leuk en daarom heb ik het gedaan’, zegt een deelnemer.
In ontmoetingskamer Vergeet-me-niet in Tilburg nemen oudere mensen met geheugenproblemen enkele malen per week deel aan activiteiten, van koffie drinken tot spelletjes en naar het winkelcentrum gaan.
Een rockband, salsa-les en de Verhalenoogst werden eerder besproken tijdens een bijeenkomst van de leergemeenschap Innovatie in dagbesteding.
Bron en informatie d.d. december 2018 Beter Oud https://www.beteroud.nl