Mensen met dementie komen ook voor de keuze om langer thuis te blijven wonen of toch naar een verpleeghuis of andere vorm van wonen te gaan. Het zorgbeleid wordt vooral op landelijk niveau vastgesteld. De uitwerking vindt op lokaal – dus in de gemeenten – plaats.
Minder mogelijkheden om thuis te kunnen blijven wonen, kan tot het risico leiden dat een verhuizing naar een verpleeghuis noodzakelijk is. Ook is het aan de gemeenten om hun inwoners – als het thuis niet meer gaat of kan – een alternatief te bieden in een andere vorm van wonen zodat zij zo dicht mogelijk in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen. Immers, daar wonen ook veelal hun buren, hun kennissen en mantelzorgers.
Raad van Ouderen twee adviezen 1. Versterking bijdrage van ouderen aan de samenleving en 2. Volwaardige beleidsparticipatie van ouderen – 2024 – oktober
Sociale participatie: smeerolie voor de samenleving – Met de kennis en ervaring van ouderen. Ouderen aan de beleidstafel: de afvinkparticipatie voorbij.
Staatssecretaris Vicky Maeijer van Langdurige en Maatschappelijke Zorg (VWS) nam in oktober twee adviezen in ontvangst van de Raad van Ouderen (RvO), een gevraagd en ongevraagd advies van ouderen over sociale participatie en beleidsparticipatie. Er wordt al een groot beroep gedaan op senioren in de samenleving, maar hoe zorg je ervoor dat iedereen meedoet? En wat zijn de randvoorwaarden om ouderen aan tafel te krijgen en te houden?
Het ministerie vroeg de Raad van Ouderen eind 2023 om advies over hoe de samenleving – in algemene zin – kan worden opgeroepen en geactiveerd om te zorgen voor en/of om te zien naar elkaar. En dan met een specifieke vraag hoe de groep vitale ouderen kan worden geactiveerd. Het verzoek van VWS was om vooral te kijken naar de ouderen die wel bereid en in staat zijn om een bijdrage te leveren, maar dit uit zichzelf niet doen.
Met het oog op de wet Versterking participatie op decentraal niveau een zeer relevant en interessant thema. Deze wet wordt vanaf 1 januari 2025 van kracht en gemeenten hebben twee jaar om een participatieverordening op te stellen. Die verordening geeft heldere kaders voor participatie van inwoners.
Advies 1: Versterking bijdrage van ouderen aan de samenleving
In het eerste advies Sociale participatie: smeerolie voor de samenleving – Met de kennis en ervaring van ouderen gaat de RvO in op de vraag hoe de bijdrage van ouderen nog verder versterkt kan worden. Ouderen doen namelijk al erg veel, maar hoe kunnen ouderen die nog niet participeren geactiveerd worden. Omdat het motto van de raad is: praten mét ouderen en niet óver ouderen werden door het hele land gesprekstafel georganiseerd voor dit advies. De regionale ouderennetwerken (verzameld in het samenwerkingsverband Stem van Ouderen) organiseerden deze, net als de landelijke seniorenorganisaties. Uit de vele gesprekken blijkt dat ouderen op veel verschillende manieren al actief zijn. Om de bijdrage van ouderen verder te versterken, is het belangrijk dat de overheid de juiste randvoorwaarden schept. De Raad van Ouderen doet diverse aanbevelingen op landelijk, lokaal en individueel niveau in hun advies:
- Maak gebruik van alle kennis die nu al aanwezig en ga met elkaar aan de slag
- Ontwikkel een strategie voor de lange termijn en wees als overheid betrokken en betrouwbaar
- Betrek inwoners en stimuleer werkgevers
- Zorg voor grotere erkenning en waardering van vrijwilligers en mantelzorgers
- Zorg voor toegankelijke loketten
Advies 2: Volwaardige beleidsparticipatie van ouderen
De kennis en ervaring van ouderen wordt nog te weinig benut bij het maken van beleid. Samen met het gevraagde advies over sociale participatie komt de RvO daarom met een ongevraagd advies over beleidsparticipatie: Ouderen aan de beleidstafel: de afvinkparticipatie voorbij. Dit advies brengt de kwaliteiten van ouderen en experts samen. In het advies benadrukt de RvO de kansen en waarde die volwaardige beleidsparticipatie van ouderen biedt voor zowel de samenleving als ouderen. De focus in dit advies ligt nadrukkelijk op meewerken aan, meedenken met en verantwoordelijk zijn voor beleid van A tot Z. Uit reacties van alle betrokkenen blijkt dat het thema beleidsparticipatie enorm leeft. De conclusie is dat plannen en beleid beter worden als ouderen vanaf begin tot eind betrokken zijn bij het hele proces, van ontwerptafel tot uitvoering. De belangrijkste aanbeveling luidt dan ook: ‘Maak beleidsparticipatie door ouderen verplicht in beleidsprocessen.’
Lees meer in de adviezen Advies Sociale participatie – Smeerolie voor de samenleving – Raad van Ouderen en Advies Ouderen aan de beleidstafel – Afvinkparticipatie voorbij – Raad van Ouderen
Signalement Passende langdurige zorg – naar samenredzaamheid 2024 – Augustus
In dit ‘Signalement Passende langdurige zorg – van zelfredzaam naar samenredzaam’ beschrijft Zorginstituut Nederland de belemmeringen en oplossingsrichtingen om de langdurige zorg toekomstbestendig te maken. De focus van het signalement ligt op het anders organiseren en positioneren van de formele en informele zorg, domeinoverstijgende samenwerking, indicatie stellen op basis van persoonlijke context en investeren in zorgzame gemeenschappen. Het doel is dat de zorg uit de Wet langdurige zorg beschikbaar is en blijft voor de mensen die het echt nodig hebben.
Langdurige zorg als vangnet staat onder druk
Langdurige zorg is bestemd voor mensen die 24 uur per dag zorg in de nabijheid en permanent toezicht nodig hebben vanwege een lichamelijke of geestelijke beperking of chronische ziekte. Die zorg wordt betaald uit de Wet langdurige zorg (Wlz). Maar de Wlz als vangnet voor de meest kwetsbare mensen staat onder druk. De vergrijzing neemt toe, steeds meer mensen hebben langer zorg nodig én het aantal mensen met chronische zorgvragen stijgt. Daarnaast is er steeds minder personeel beschikbaar om zorg te verlenen.
Stelselwijziging nodig voor anders organiseren van formele en informele zorg
De Wet langdurige zorg in zijn huidige vorm belemmert het vinden van oplossingen buiten het domein van de zorg. Aanpassingen van het stelsel zijn nodig om de formele en informele zorg beter op elkaar te laten aansluiten en ruimte te geven aan het opbouwen van zorgzame gemeenschappen in steden en regio’s. Mensen in zo’n gemeenschap zijn ‘samenredzaam’ en kunnen veel hulpvragen oppakken voordat professionele zorg nodig is.
Persoonlijke context centraal in samenredzame gemeenschappen
Het vertrekpunt is kijken naar wat iemand zelf kan en wil om een betekenisvol leven te leiden en deel uit te maken van de maatschappij. Het ideaalbeeld is een ‘ecosysteem’ van de persoon die zorg nodig heeft, diens directe omgeving en zorgprofessionals. Samen zoeken zij allereerst naar andersoortige oplossingen dan het inzetten van formele Wlz-zorg. Het doel is een samenredzame gemeenschap waarin mensen naar elkaar omkijken.
Huidige vorm Wlz kijkt niet naar mogelijkheden persoonlijk netwerk
Samenredzaamheid is het vermogen van mensen om zich zoveel mogelijk te redden met hulp van vrienden, buren, familie en vrijwilligers. Maar op dit moment is de wet leidend voor de organisatie van zorg en gericht op zelfredzaamheid. Het betrekken van de sociale context ontbreekt als onderdeel van de Wlz-indicatiestelling. Het CIZ kijkt alleen naar de hoeveelheid zorg die nodig is. Een indicatie voor de Wlz sluit zorg en ondersteuning uit andere domeinen uit. Dezelfde zorg kan dan niet meer worden betaald uit het basispakket (Zvw) of door de gemeente (Wmo). Om zorg persoonsgerichter te kunnen inzetten is het nodig om het zorgstelsel aan te passen.
Bron en informatie Zorg Instituut Nederland https://www.zorginstituutnederland.nl/werkagenda/publicaties/rapport/2024/08/29/signalement-passende-langdurige-zorg
Lees meer in het Signalement Passende langdurige zorg – transitie naar samenredzaamheid – augustus 2024
De waarde van kleinschalige zorg – Mensperspectief in plaats van Zorgperspectief – 2024 Juli
Kleinschalige zorg wordt door cliënten, naasten en zorgverleners vaak hooggewaardeerd. Maar wat maakt kleinschalige zorg dan zo bijzonder? Hoe kunnen we dat meetbaar maken en laten zien?
Om objectief aan te tonen wat de specifieke kenmerken en karakteristieken van kleinschalige zorg zijn, heeft de BVKZ samen met Coöperatie Hesterhuizen een wetenschappelijk onderzoek laten uitvoeren naar de waarde van kleinschalige zorg. Lees meer in Onderzoeksrapport-Kleinschalige-zorg-Mensperspectief-in-plaats-van-Zorgperspectief-2024
Nederland wil koste wat het kost thuis blijven wonen – Aanmoediging overheid niet nodig – 2024 April
De verwachting is dat de vergrijzing rond 2040 op zijn hoogtepunt zal zijn. Met 26% van de Nederlandse bevolking boven de 65 en een derde ouder dan 80 jaar. Ook wel de ‘dubbele vergrijzing’ genoemd: steeds meer ouderen die steeds ouder worden. Ondertussen kampt Nederland met een tekort aan personeel in de zorg, in het onderwijs, in de techniek en ga zo maar even door. Daarnaast zijn er te weinig woningen en kan de doorstroom van woningen beter.
Met de komst van een nieuwe generatie ouderen stelt zich wel de vraag hoe zij zelf aankijken tegen ‘Thuis Oud Worden’? Daarom hebben Bureauvijftig en kennisorganisatie Vilans tussen 7 december 2023 en 7 januari 2024 de handen ineengeslagen voor een groot kwantitatief onderzoek. 1629 Nederlanders van 50 jaar en ouder hebben hun antwoorden gegeven. Dat heeft geleid tot een uitgebreid rapport.
Aanmoediging overheid is niet nodig
Aanmoediging vanuit de overheid op ‘zelf als het kan, thuis als het kan, digitaal als het kan’ is niet meer nodig. We willen graag thuis blijven wonen. Zelfs als we meer zorg nodig hebben, geeft slechts 7% aan naar een verpleeghuis te willen. Met stip op 1 hebben vijftigplussers een voorkeur voor thuiszorg, mocht dat nodig zijn (69%). Daarna volgt zorg door naasten met 27%. Het belangrijkste aan de zorg in Nederland? 70% gaat voor betaalbaarheid van de zorg, gevolgd door beschikbaarheid van voldoende zorgpersoneel met 62%. Of vijftigplussers bereid zijn extra te betalen voor hulp en zorg – mochten ze dat in de toekomst nodig hebben – daarop gaf 47% een bevestigend antwoord. Daarnaast is 39% bereid om, mochten ze in de toekomst hulp of zorg nodig hebben, te betalen voor zorg en ondersteuning door hun eigen netwerk of een maatje. Slechts een kleine 14% wil niet extra betalen voor professionele hulp. Voor een maatje of vrijwilliger is dat 19%. Mannen geven daarbij overigens vaker aan dat ze hiervoor willen betalen dan vrouwen; zij weten het nog niet.
Lees de 8 belangrijkste inzichten in Thuis Oud Worden- Bureau Vijftig – Vilans – inzichten 2024
Waardevol oud worden in de gemeente Enschede – routekaart 2024 – 2040 – 2024 April
Gemeente Enschede – de wethouder: “We willen dat mensen in Enschede ook in 2050 waardevol oud kunnen worden. Vanwege de vergrijzing van ons land is dat verre van vanzelfsprekend. Naar verhouding leven er straks meer ouderen in onze stad met zorgbehoefte en minder mensen die in de zorg werken. Hoe lossen we dat op? Waar gaan ouderen straks wonen? Wat mogen we van mantelzorgers vragen? Hoe houden we de gemeentelijke zorg betaalbaar? Hoe bestrijden we de schrijnende eenzaamheid van veel inwoners? Door al die vragen zou je bijna vergeten dat het een geweldige zegen is dat we langer gezond blijven en gemiddeld ouder mogen worden. Het is aan ons om goed met die zegen om te gaan. En met de uitdagingen die daarbij horen. Dat zijn we verplicht aan de oudste generatie van onze stad. Daarom hebben we een ‘routekaart’ gemaakt rondom het vergrijzingsvraagstuk. Zo zorgen we ervoor dat we ons de komende jaren goed voorbereiden en steeds rekening houden met de gevolgen van de vergrijzing bij nieuwe plannen die we maken”. Maandag 15 april 2024 sprak hij er verder over met de gemeenteraad, die van vergrijzing een belangrijk onderwerp heeft gemaakt op de politieke agenda. Lees meer in Waardevol oud worden in Enschede routekaart 2024-2040
Ruimte voor Ouderen met een inspirerende woonomgeving en mobiliteit als basis – Advies van de Raad van Ouderen – 2024 Februari
Het merendeel van alle ouderen in Nederland woont zelfstandig. In de wijk, buurt, stad of platteland. Dat betekent dat de woon- en leefomgeving prettig en veilig moet zijn. Mobiliteit is belangrijk. Om de vraag van de ministeries van WVS en I&W ‘wat is voor ouderen een gewenste leefomgeving, waarin het prettig bewegen en verplaatsen is en waarin belangrijke activiteiten bereikbaar zijn?’ goed te kunnen beantwoorden, heeft de Raad het advies Ruimte voor Ouderen geschreven. In het advies benoemt de Raad 16 actiepunten, verdeeld over 5 thema’s. De thema’s zijn infrastructuur en inrichting van de leefomgeving mobiliteit veilige buurt aantrekkelijke leefomgeving participatie & communicatie Belangrijke adviezen: maak van het openbaar vervoer weer een nutsvoorziening en richt de samenleving zo in dat alle inwoners daar een goed leven kunnen leiden.
De Raad van Ouderen heeft in februari 2024 het advies aan-geboden aan de Directeuren-Generaal van de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Infrastructuur en Waterstaat. De ministeries hadden samen aan de Raad van Ouderen de vraag gesteld: “wat is voor ouderen een gewenste leefomgeving, waarin het prettig bewegen en verplaatsen is en waarin belangrijke activiteiten bereikbaar zijn?” Het belangrijkste is dat ouderen worden betrokken. Zowel bij het beleid als in de uitvoering. Lees meer in Ruimte voor Ouderen – Raad van Ouderen – 2024
Brief Raad van Ouderen naar informateur Plasterk – Ouderen spreken zich uit en doen mee – 2024 Januari
De Raad van Ouderen heeft een open brief naar Informateur Plasterk gestuurd om aandacht te vragen voor de uitdagingen en kansen die er liggen in de vergrijzende samenleving.
De Raad benadrukt dat jong en oud elkaar nodig hebben. Het toenemend aantal ouderen heeft (financiële) gevolgen voor de samenleving en voor de zorg. Het aantal ouderen biedt ook kansen voor het welzijn van jong en oud. Bijvoorbeeld door de rol die ouderen vervullen als vrijwilliger of omdat zij actief blijven in het arbeidsproces.
Daarnaast vraagt de Raad van Ouderen aandacht voor de diversiteit onder ouderen. Er zijn grote verschillen in gezondheid en gezondheidsvaardigheden, in de leefsituatie, middelen van bestaan en etnische en religieuze afkomst. Maar wat de verschillen ook zijn, iedere oudere telt mee. De Raad vraagt het nieuwe kabinet om er in beleid en regelgeving voor te zorgen dat iedereen mee kan blijven doen. De Raad vindt het belangrijk dat het kabinet oog heeft voor de bijdrages die ouderen leveren aan de maatschappij. Denk aan het oppassen op (klein)kinderen, als mantelzorger, als vrijwilliger bij allerlei maatschappelijke organisaties en zorg instellingen en natuurlijk door langer betaald of onbetaald door te werken.
Voor de kwetsbare ouderen bepleit de Raad van Ouderen specifieke maatregelen zoals voldoende passende woonvormen voor ouderen, goede ondersteuning van mantelzorgers, inclusieve wijken en toegankelijke voorzieningen, ook digitaal. Over al deze onderwerpen heeft de Raad eerder adviezen aan de minister van VWS uitgebracht.
Speciale aandacht wordt gevraagd voor de bestaanszekerheid van alle ouderen – ook ouderen met een migratieachtergrond. Armoede tast het welzijn en de gezondheid aan dus de Raad vraagt het kabinet oog te hebben voor de gevolgen van de gestegen energieprijzen, het AOW-gat en het wegvallen van toeslagen.
Om ouderen in staat te stellen te blijven meedoen in de samenleving is het van vitaal belang om te zorgen dat ouderen voldoende digitaal vaardig zijn, of dat er hulp of alternatieven beschikbaar blijven.
De Raad van Ouderen laat de stem van alle ouderen klinken en wil dit blijven doen. Ook voor de nieuwe kabinetsleden. Niet alleen via gevraagde en ongevraagde adviezen aan de minister, ook via de podcastserie “ouderen spreken zich uit” te beluisteren via alle bekende kanalen.
Lees meer in de brief Brief Raad van Ouderen aan informateur Plasterk – Iedereen telt mee in de vergrijzende samelnleving – januari 2024
U kunt ook de brief aan de informateur vorige kabinetsformatie nog eens nalezen en kijken of er vooruitgang is geboekt ( of is het frappez toujours) Brief-Raad-van-Ouderen-aan-de-informateur-april-2021 (1)
Wat betekent VPT (Verpleegkundig Pakket Thuis) voor ouderen, zorgorganisaties en zorgprofessionals? – februari 2024
Nederland vergrijst snel. Nu al is sprake van arbeidsmarktproblematiek, maar ook van schaarste op de woningmarkt. De meeste ouderen willen graag in hun eigen woonomgeving blijven wonen als zij zorg nodig hebben. Met een Volledig Pakket Thuis (VPT) kan niet alleen die woonwens ingevuld worden. Ouderen kunnen in hun vertrouwde huis blijven wonen, mét de benodigde zorg, verpleging en ondersteuning in begeleiding, vervoer, eten, drinken en huishoudelijk hulp.
In 2022 is Zorgkantoor Zilveren Kruis, samen met Icare en ZorgSpectrum, gestart met het landelijk opschalen van de beweging Vertrouwd Thuis. In deze beweging is een landelijk dekkend lerend netwerk gecreëerd waarbij alle geleerde lessen rondom starten en opschalen van Wlz zorg thuis (VPT en MPT) met elkaar worden gedeeld. Dit met als doel om cliënten de mogelijkheid te bieden om langer thuis te wonen en onnodig uit huis plaatsing te voorkomen.
Inmiddels zijn zorgaanbieders van alle regio’s en zorgkantoren aangesloten bij deze beweging. Door het inzetten van regionale aanjagers, kunnen zorgorganisaties ook geholpen worden bij verandervraagstukken zoals het starten of het doorontwikkelen van Wlz zorg thuis.
Maar wat betekent VPT-levering nu voor zorgorganisaties en zorgprofessionals? Hierna gaan we in op een aantal onderwerpen die aan de orde komen als organisaties VPT (willen) leveren:
• Bestuurlijke aandachtpunten rondom VPT-levering: Er is meer mogelijk rondom VPT dan u denkt
• Visie op VPT-levering: Van zorg naar gewoon leven!
• Het organiseren van VPT: Hoe bevordert u dat uw cliënten zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen?
• Financiële aspecten rondom VPT: VPT is rendabel te leveren
• Samenwerking rondom VPT-cliënten: Welke rol pakt uw organisatie in de regio?
• Het primaire proces bij VPT: Hoe ondersteunt u uw professionals om anders te werken met VPT?
Wilt u meer over weten over het programma Wlz zorg thuis, kijk dan op de website https://vanzorgnaargewoonleven.nl/wlz-zorg-thuis .Mocht u informatie missen of juist inspiratie hebben die u ook wilt delen, mail dan via delen@vanzorgnaargewoonleven.nl
Lees meer in Feiten-en-Fabels-Volledig Pakket Thuis – Van Zorg naar Leven -versie-nov-2023
Burgercollectieven in Nederland – een conceptuele en empirische verkenning – december 2023
Burgercollectieven zijn initiatieven van groepen burgers die zich vrijwillig en zonder winstoogmerk inzetten voor maatschappelijke doelen, ten dienste van algemeen nut of groepsbelangen, open staan voor iedereen, en met maatschappelijk geaccepteerde middelen werken. Deze verkenning laat zien dat er in Nederland minstens 7.400 burgercollectieven zijn. Zij hebben baat bij autonomie en ruimte voor eigen initiatief. Een opstelling van de overheid die niet is ingegeven door wantrouwen en controle, maar door vertrouwen en verantwoordelijkheid kan tot een productieve samenwerking leiden. Uit opdracht van het ministerie van BZK is er een verkennend onderzoek uitgevoerd die laat zien dat er in Nederland minstens 7.400 burgercollectieven zijn, en waarschijnlijk nog veel meer. Lees meer in Burgercollectieven in Nederland – 2023 dec
De Juiste Zorg op de Juiste Plek – Vanuit het inwonersperspectief de inwoners in de hoofdrol – december 2023
Er bestaan grote gezondheidsverschillen in Nederland. Als we niets doen, dan worden deze verschillen alleen maar groter. Over het algemeen geldt dat mensen met een lage sociaal-economische status (SES) vaker een slechte gezondheid hebben dan mensen met een hoge sociaal-economische status. Laagopgeleiden, ouderen en inwoners met een migrantenachtergrond zijn sterk vertegenwoordigd binnen deze groep. Er verschijnen meer en meer regioplannen en regiovisies n.a.v. landelijk gemaakte afspraken. Maar hoe zit het met het perspectief van de inwoners zelf?
Het bereiken en betrekken van deze groepen in het zorgstelsel draagt bij aan het terugdringen van gezondheidsverschillen.
Drie Sleutelstrategieën voor Inclusief Regionaal Beleid:
1️. Toegankelijke, Geschikte en Betaalbare Zorg en Ondersteuning
2.Zorg en Ondersteuning Begrijpelijk voor Allen
3.Betrokkenheid van de Doelgroep
Lees de hele handreiking: Inwoners in de hoofdrol van Pharos in Inwoners in de hoofdrol Pharos . Bron en informatie https://www.pharos.nl/kennisbank/inwoners-in-de-hoofdrol
Regioplan voor een gezonder Groningen – december 2023
Bijna 40 organisaties uit zorg, welzijn, onderwijs, kennisinstellingen, gemeenten in de provincie Groningen en Coöperatie Menzis hebben gezamenlijk een plan gemaakt over de organisatie en samenwerking op het gebied van zorg en gezondheidsverbetering voor inwoners. Doel is om zorg, gezondheid, welzijn, sport en bewegen dichter bij elkaar te brengen, waarbij de gezondheid van alle Groningers centraal staat. Samenwerking op basis van landelijke akkoorden
Landelijke akkoorden zoals het Integraal Zorg Akkoord (IZA), Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) geven richting aan toekomstbestendige zorg en meer gezondheid voor iedereen. De regio’s hebben de opdracht om invulling te geven aan de akkoorden op basis van de regiospecifieke uitdagingen
De gezamenlijke aanpak moet voorkomen dat de zorg in de toekomst vastloopt en de gezondheid van de inwoners van Groningen verbeteren. Het verkleinen van gezondheidsverschillen is daarbij een speerpunt. De organisaties zijn verenigd in het netwerk ‘Gezond Groningen’. In het regioplan worden de 4 grootste knelpunten benoemd die problematisch zijn als er niets verandert. Per knelpunt zijn een gezamenlijke ambitie en concrete doelstellingen geformuleerd. Het gaat om de toenemende schaarste in het zorgaanbod, stijgende zorgvraag, mentale gezondheidsproblemen en grote gezondheidsverschillen tussen inwoners. Door deze ontwikkelingen is er steeds meer vraag naar zorg terwijl er steeds minder zorgpersoneel beschikbaar is.
Inwoners betrokken bij de plannen
Er wordt bij het maken van plannen niet alleen over inwoners gepraat, maar steeds meer samen mét inwoners. Begin 2024 gaan de deelnemende partijen de behoeften van de inwoners ophalen. Wat hebben zij nodig om gezond te blijven of gezonder te worden? En welke rol zien zij voor zichzelf en andere inwoners. Gezond Groningen sluit daarvoor aan bij al bestaande initiatieven en netwerken, bijvoorbeeld Zorgbelang Groningen, Vereniging Groninger Dorpen en Zorgzame Dorpen.
Lees meer in het Regioplan Gezond-Groningen – december 2023 en het Regioplan Mentale Gezondheid Gezond Groningen december 2023 en de Regiovisie Gezonde Groningers Gezonde Zorg Aletta Advies 30-juni-2022 en het Regiobeeld Groningen 2023 .Meer informatie op https://gezondgroningen.nl
Regioplan Zuid-Limburg – Samen voor een gezond en goed leven in Zuid-Limburg – December 2023
Het regioplan Zuid-Limburg beschrijft hoe de coalitie van zorgverleners, welzijnsorganisaties, inwoners, gemeenten en zorgverzekeraars aan de slag gaat met de IZA en GALA doelstellingen: samen voor een gezond en goed leven in Zuid-Limburg.
Om de gezondheidsachterstanden in te halen en de zorg slimmer te organiseren krijgen 8 thema’s prioriteit. Een belangrijke overstijgende opgave voor de coalitie is de effectiviteit van de regionale samenwerking. Lees meer in Regioplan Zuid-Limburg – december 2023 en de daarbij behorende bijlage Regioplan Zuid-Limburg – bijlage
Gezonde Marke – Regioplan Drenthe – Integraal Zorgakkoord – December 2023
Samenwerken aan een vitaal Drenthe
Zorg- en welzijnsorganisaties, gemeenten, provincie Drenthe en zorgverzekeraar Zilveren Kruis hebben samen het Regioplan Drenthe ondertekend. Dit plan, samen met inwoners gemaakt, is onderdeel van een groter landelijk akkoord, het ‘Integraal Zorgakkoord’. Het doel van het regioplan? Samen de grote uitdagingen in de zorg in Drenthe aanpakken. Zij willen er met elkaar voor zorgen dat de inwoners in Drenthe ook in de toekomst goede, betaalbare en toegankelijke zorg krijgen.
In Drenthe is ‘naoberschap’ meer dan een traditie. Het draait om een sterk gevoel van gemeenschapszin en is een manier van leven waar we veel waarde aan hechten. Deze intensieve samenwerking is het fundament van het regioplan. Bijzonder is dat nu veel verschillende organisaties elkaar voor het eerst hebben gevonden rond dit brede maatschappelijke vraagstuk. Zij bundelen hun krachten op verschillende thema’s. Deze gezamenlijke inspanning van beleidmakers, professionals en inwoners leidt tot een krachtige beweging, genaamd ‘Gezonde Marke’, waarbij zij samenwerken aan een vitaal Drenthe.
Lees meer in Gezonde Marke Regioplan Samenwerken aan een vitaal Drenthe
Bron en informatie https://gezondemarke.nl
Nationale Denktank – Zeven oplossingen rondom betekenisvol ouder worden – december 2023
In de analyse van de NDT’23 staat heel overzichtelijk en helder wat de DenkTankers ’23 zien als belangrijkste knelpunten voor het samen betekenisvol ouder worden in Nederland. Knelpunten waarop ze in actie kunnen komen, knelpunten die met de juiste oplossingen de verandering in Nederland gaan brengen die zo hard nodig is.
20 jonge academici, masterstudenten, hbo’ers, recent afgestudeerden en PhD’ers met diverse (studie)achtergronden doen van augustus tot en met december 2023 onderzoek naar betekenisvol ouder worden en bedenken hier vervolgens concrete en impactvolle oplossingen voor. Met behulp van experts, professionals, ervaringsdeskundigen en (thema)partners zetten zij zich in om het meest urgente, vastzittende maatschappelijke probleem van nu te kraken. Lees meer in NDT 2023 Analyserapport – Betekenisvol ouder worden – 7 oplossingen
Bron en info https://ndt23.nl/analyse-nationale-denktank-2023
Huisvesting voor ‘krasse knarren’ – vijf mythes over senioren en hoe het wel kan – november 2023
De behoefte aan seniorenhuisvesting en gemeenschappen waar senioren meer zelfredzaam zijn, is groot. Toch slagen gemeenten, corporaties en ontwikkelaars nog onvoldoende om goede seniorenhuisvesting te realiseren. Deels komt dit door de doelgroep zelf, die zeer veeleisend is. Maar als je het goed doet, kun je senioren wel degelijk verleiden tot het maken van een stap in hun wooncarrière. Maar dan moet je ze wel begrijpen.
‘De krasse knarren-movement is niet meer te stuiten’ verklaarden Van Kooten en De Bie midden jaren ’90 al. Daarom de 5 mythes om misverstanden te voorkomen.
VIJF MYTHES OVER SENIOREN
1.Vergrijzing is iets van de provincie, het gaat wel aan de stad voorbij
Onjuist. Kwantitatief is de opgave in de stad het grootste. Waar het aantal AOW-ers in Amsterdam in 2021 nog 102,8 duizend bedroeg, groeit hun aantal in 2035 en 2050 tot respectievelijk 170,6 en 207,4 duizend. In Utrecht is de groei van 34,6 duizend AOW-ers in 2021 tot 88,7 duizend in 2050 nog spectaculairder.
2.Een oude boom verplaats je niet
Volgens Tineke Groenewegen (Blauwhoed) moet het beeld dat ouderen absoluut niet naar een andere regio willen verhuizen, bijgesteld worden. Veel bewoners in projecten van Blauwhoed, komen uit een groter zoekgebied.
3.Met seniorenhuisvesting valt niets te verdienen
Waar betaalbaarheid bij de meeste doelgroepen de grootse bottleneck is, stelt Groenewegen dat ze nog nooit een senior om een goedkope woning heeft horen vragen. Senioren hebben dan misschien een lager inkomen, ze zijn de meest vermogende doelgroep, al zit dat vermogen soms weggestopt in boten en buitenhuizen.
4.Senioren zijn sneller tevreden
Dit is een grote misvatting waar veel beleidsmakers op zijn nat gegaan. Senioren hebben al en dak boven hun hoofd en wonen doorgaans goed. Daarmee is in een basisbehoefte voorzien. De vraag naar een nieuwe woonomgeving zit daarmee hoger in de piramide van behoeftebevrediging van Maslow. Welke behoefte bevredigd moet worden, hangt af van het waardenprofiel van de senior.
5.Ouderen willen kleiner wonen
Niet per se. Senioren hebben vaak meer tijd dan werkenden. Zo verruilde voormalig staatssecretaris Marcel van Dam na zijn pensionering de stad voor een landgoed in de provincie. Ook Hans Leeflang, geestelijk vader van de VINEX, nam na zijn werkzame leven in Den Haag de wijk naar een hoeve op het platteland. In de aarde wroeten houdt je jong. Wellicht volgen er meer.
Lees meer in Huisvesting voor ‘krasse knarren’ – vijf mythes over senioren en hoe het wel kan – november 2023
Oproep aan de politieke partijen – Verkiezingen Tweede Kamer – u maakt mede de toekomst voor ouderen en de inwoners met dementie – november 2023
In november 2023 mag iedereen naar de stembus voor de verkiezingen Tweede Kamer, die dan in het hele land worden gehouden. Wonen, welzijn en zorg wordt beleefd en geregeld op lokaal niveau in eigen dorp of eigen wijk. Daarom heeft de gemeente een zeer belangrijke taak voor haar inwoners.
Maar, de politici in de Tweede Kamer hebben ook een belangrijke functie, taak en verantwoordelijkheid.
Daarom deze oproep aan de politieke partijen die meedoen aan de verkiezingen. Maak helder in uw programma, beloften en coalitiebesprekingen wat u gaat betekenen voor ouderen en mensen met dementie. Lees meer in Oproep aan de politieke partijen – Verkiezingen Tweede Kamer november 2023 – u bepaalt mede de toekomst van ouderen en mensen met dementie
Visie op wonen, samenleving en zorg in Groningen – wonen mag voor niemand (een) zorg zijn – de opgave tot 2040 wonen en zorg – 2023
De gemeente Groningen heeft een woonzorgvisie opgesteld met de ondertitel: “wonen mag voor niemand (een) zorg zijn”. In deze visie wordt niet alleen aandacht besteed aan de huisvestingsopgave, maar nadrukkelijk ook aan de leefomgeving. De gemeente zet in op een inclusieve samenleving en versterking van de sociale basis. In de visie komen meerdere aandachtsgroepen naar voren. Aan de visie op wonen, samenleving en zorg ligt een uitgebreide woonzorganalyse ten grondslag. Daarmee is inzicht verkregen in de huidige en toekomstige vraag naar en het aanbod van passende (sociale huur-) woningen en andere woonvormen voor mensen met een zorgvraag. De analyse brengt de huisvestingsopgave voor wonen met zorg voor de bovengenoemde doelgroepen in beeld tot 2040.
Lees meer in Gemeente Groningen Visie op wonen samenleving en zorg – wonen mag voor niemand een zorg zijn 2022-2030
Blijk van vertrouwen Is dit wel verantwoord? – Advies Raad voor de Volksgezondheid – 2023 oktober
In de zorg werkt de huidige manier van verantwoorden al een tijd niet meer. Toch laat verbetering hiervan lang op zich wachten. In dit advies identificeert de Raad blijvende problemen bij de huidige verantwoordingspraktijk en adviseren zij voor een paradigmashift in verantwoorden.
Blijk van vertrouwen
Dit gevraagde advies is een vervolg op het advies Blijk van Vertrouwen uit 2019. De Raad pleitte ervoor om verantwoorden in de hele zorgsector fundamenteel anders in te richten. Door wederkerigheid centraal te stellen, zou het onderlinge vertrouwen moeten toenemen.
Tot op heden laat verbetering echter lang op zich wachten. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wil deze fundamentele omslag van de verantwoordingspraktijk graag bespoedigen. En vroeg de Raad daarom om een advies te vragen op basis van de volgende vragen:
1. Wat zijn de bevorderende en de belemmerende mechanismen om te komen tot een systeem van verantwoorden dat is gebaseerd op vertrouwen?
2. Wat is er van wie concreet nodig om er (op korte termijn) voor te zorgen dat bij verantwoording het initiatief meer bij zorgverleners ligt in plaats van bij de partijen die verantwoording vragen?
In dit advies hanteert de raad een brede opvatting van verantwoorden, die aansluit bij de administratieve lasten die zorgverleners ervaren. Bij verantwoorden denken zij daarbij niet alleen aan verantwoorden over rechtmatigheid, zoals aan het ministerie van VWS, maar ook aan verantwoorden en informatieverstrekking over kwaliteit aan andere partijen. Dit advies richt zich op de curatieve en langdurige zorg.
Lees meer in RVS advies Blijk van vertrouwen en Is dit wel verantwoord en Kwaliteitsdenken in de zorg en Problemen met de huidige manier van verantwoorden enAanbevelingen in het kort
Oproep Seniorencoalitie aan partijen: investeer in onze senioren – 2023 September
De Seniorencoalitie roept politieke partijen op om te investeren in de kracht van senioren.
Het groeiend aantal senioren in Nederland is een groep met enorme potentie. De Seniorencoalitie wil dat die potentie volledig benut wordt. Om dit te bewerkstelligen heeft de Seniorencoalitie een brochure gemaakt met actiepunten rondom de belangrijke thema’s wonen en welzijn, zorg, digitalisering en koopkracht en pensioen.
Levenservaring – Senioren hebben veel levenservaring. Ervaring die ze inzetten voor vrijwilligerswerk of het verlenen van mantelzorg. Daarnaast zijn er steeds meer senioren die (willen) blijven werken.
Koopkracht – Een van de belangrijkste thema’s is koopkracht; een blijvend aandachtspunt. Zolang de inflatie de koopkracht blijft aantasten is het belangrijk dat de overheid senioren niet in de kou laat staan, vooral degenen die financieel kwetsbaar zijn. Evenwichtige koopkrachtcompensatie blijft daarom de komende tijd actueel.
Wonen – In de nieuwe kabinetsperiode moet vol worden ingezet op de mogelijkheid om zelfstandig passend te kunnen (blijven) wonen. Dat houdt in dat er voldoende betaalbare, geschikte en bereikbare (geclusterde) woningen voor senioren moeten komen in wijken met goede voorzieningen. Daardoor wordt het mogelijk de noodzakelijke doorstroming een flinke impuls te geven. Daarnaast moet worden ingezet op het bouwen van nieuwe woonvormen met een sociale component. En op mogelijkheden om zo nodig zorg aan huis te kunnen leveren.
De coalitie, die bestaat uit ANBO, KBO-PCOB, Koepel Gepensioneerden, NOOM en SOMNL, doet dit in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op woensdag 22 november.
Alle actiepunten staan in de brochure Brochure aandachstpunten ouderenbeleid – Seniorencoalitie-verkiezingen – 2023
Meer info op https://www.koepelgepensioneerden.nl/2023/08/oproep-aan-partijen-investeer-in-onze-senioren/
De dementierapporteur – aanbevelingen voor wonen met dementie, casemanagement dementie, dagactiviteiten en ontmoeten – 2023 September
Er zijn momenteel 290.000 mensen met dementie in Nederland. Dit aantal gaat ook toenemen. Dementie heeft niet alleen enorme impact op de patiënt en familie, maar op de gehele samenleving.
Alzheimer Nederland wil vooruitgang boeken en vaart maken. Daarom heeft Alzheimer Nederland een dementierapporteur aangesteld: Tamara van Ark. Het jaar als dementierapporteur is in 2023 om en op Wereld Alzheimer Dag 2023 deelde Tamara de resultaten. Zij gaat in op 3 thema’s:
1. Wonen met dementie
2. Casemanagement dementie
3. Dagactiviteiten en ontmoeten
Benieuwd naar de bevindingen en aanbevelingen? Lees dan verder in Rapportage van een jaar als dementierapporteur – 2023 en De aanbevelingen van de dementierapporteur – 2023
Met de stroom mee – naar een duurzaam en adaptief stelsel van zorg en ondersteuning – Advies Raad voor Volksgezondheid en Samenleving – 2023 Juni
Met het huidige zorgstelsel krijgen burgers niet de zorg en ondersteuning die ze nodig hebben. Nadat al vaker is geconstateerd dat de zorg door toenemende tekorten onhoudbaar is, stelt de Raad in dit advies dat het huidige zorgstelsel zelf in belangrijke mate bijdraagt aan dit probleem. Dit komt onder andere door de gefragmenteerde organisatie, perverse productieprikkels en doordat het stelsel de toegang tot goede zorg steeds ongelijker maakt. Groot onderhoud is nodig, waarbij ook de fundamenten moeten worden aangepakt.
Dit advies bevat drie transities met concrete voorstellen die noodzakelijk zijn voor een toekomstbestendig zorgstelsel:
-Van concurrentie en fragmentatie naar samenwerking
en vereenvoudiging;
-Van individuele verantwoordelijkheid naar
gedeelde verantwoordelijkheid;
-Van gefixeerd en gesloten naar open en lerend.
Lees meer in Met de stroom mee – naar een duurzaam en adaptief stelsel van zorg en ondersteuning – Advies Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en 3 transities infographic bij advies RVS Met de stroom mee
Wensen en behoeften voor langer thuis wonen in Groningen – Sociaal Planbureau Groningen – juli 2023
Het aantal ouderen in de provincie Groningen neemt toe, het overgrote deel van deze ouderen wil zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Echter, het merendeel van de ouderen denkt (nog) niet aan de aanpassingen die hiervoor nodig zijn. Dit blijkt uit onderzoek dat Sociaal Planbureau Groningen deed onder ruim 1.800 Groningse inwoners over hun woonwensen. De uitkomsten van dit onderzoek bieden handvatten voor het woonzorgbeleid van gemeenten.
Vergrijzing leidt tot woon-zorg vraagstukken
Het aantal ouderen in Groningen neemt in rap tempo toe. Het aantal 80-plussers verdubbelt van 27 duizend in 2018 tot bijna 54 duizend in 2040. Deze vergrijzing de komende jaren gaat niet alleen gepaard met een hogere druk op de – informele en formele -zorg , maar heeft ook tot gevolg dat we goed moeten nadenken over de opgaves die dit met zich meebrengt op het gebied van wonen en zorg in de provincie Groningen. De wens van ouderen is namelijk om zo lang mogelijk zelfstandig in de eigen woning te blijven wonen. 90% van de Groningers geeft aan het hiermee eens te zijn. Echter blijkt dat slechts 16% van de ouderen in Groningen in 2020 woont in een woning die geschikt is voor het langer thuis blijven wonen. Ouderen zijn zich beperkt bewust van toekomstige zorgvraag
Lees meer in https://sociaalplanbureaugroningen.nl/wensen-en-behoeften-voor-langer-thuis-wonen-in-groningen
Zorgen om de ouderenzorg. Ouderen op de drempel van langdurige zorg – Advies Raad van Ouderen – 2023 Juni
De Raad van Ouderen heeft het advies ‘Zorgen om de ouderenzorg. Ouderen op de drempel van langdurige zorg’ gepresenteerd, waarin zij pleiten voor meer verpleeghuisplaatsen en extra middelen en tijd voor huisartsen. Het advies omvat in totaal 13 aanbevelingen om te voorkomen dat een groeiende groep kwetsbare ouderen tussen wal en schip dreigt te vallen
Wachtlijst
Momenteel wachten er al 10.000-en mensen op een plek in een verpleeghuis, wat vaak schrijnende situaties met zich meebrengt. Om deze reden adviseert de Raad van Ouderen om het aantal verpleeghuisplaatsen zo snel mogelijk uit te breiden, aangezien niet alle ouderen geschikt zijn voor 24-uurszorg thuis.
Extra middelen en meer tijd
Een essentieel advies is ook om de huisartsenpraktijken te versterken met geriatrische en sociale expertise. Vanwege het groeiende aantal ouderen dat langer thuis blijft wonen, ervaren huisartsen een overweldigende werkdruk. Ouderen doen vaak een beroep op huisartsen, daarom is het advies om extra tijd en middelen beschikbaar te stellen, zodat huisartsen hun taken naar behoren kunnen uitvoeren.
Duidelijkheid wie regie heeft bij de zorg
Daarnaast blijkt uit het advies dat de zorg in geclusterde (zorg)woningen voor ouderen met vergevorderde dementie vaak te wensen overlaat. Het is van groot belang dat er duidelijkheid is over wie de regie heeft bij de zorg thuis.
Ouderen zonder mantelzorger
Een vergeten groep binnen het ouderenbeleid zijn ouderen zonder mantelzorger. Deze ouderen wonen alleen, hebben geen kinderen of familie in de buurt en missen vaak ook een sterk sociaal netwerk. Daarom pleit de Raad van Ouderen voor de invoering van een ‘Social service buddy’ en voorrang bij het toewijzen van geschikte woonvormen voor deze groep.
Een groeiende groep ouderen dreigt tussen wal en schip te vallen
Het advies omvat in totaal 13 aanbevelingen om te voorkomen dat een groeiende groep kwetsbare ouderen tussen wal en schip dreigt te vallen. Het is van groot belang om deze aanbevelingen in overweging te nemen, zodat er adequate maatregelen kunnen worden genomen om de zorg voor ouderen te verbeteren en ervoor te zorgen dat zij de ondersteuning ontvangen die zij nodig hebben. De Raad van Ouderen benadrukt dat het essentieel is om deze problemen aan te pakken en te investeren in de ouderenzorg, om zo te voorkomen dat de kwetsbaarheid van ouderen verder toeneemt. Lees meer in Zorgen om de ouderenzorg – Advies Raad van Ouderen – 2023 Juni
Elke regio telt – Een nieuwe aanpak van verschillen tussen regio’s – 2023 maart
Hoewel Nederland relatief klein is, kent ons land aanzienlijke regionale verschillen. Die verschillen zijn er in landschappelijk en cultureel opzicht, maar ook als het gaat om de kansen die mensen hebben om een passende baan te vinden, om onderwijs te volgen op een goed bereikbare locatie en om gezond oud te worden. Bepaalde gebieden in Nederland, veelal gelegen buiten de economische centrumgebieden, hebben te maken met een stapeling van achterstanden op één of meer aspecten. Deze situatie is niet nieuw, maar de ongelijkheid neemt de laatste jaren verder toe.
Het bestaan van dergelijke onwenselijke verschillen in regionale brede welvaart vormde voor drie onafhankelijke adviesraden aanleiding om hierover gezamenlijk te adviseren: de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) en de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB).
Lees meer in Elke regio telt – Een nieuwe aanpak van verschillen tussen regios – RLI – ROB – RVS maart 2023
Advies van de Raad van Ouderen! “Preventie, het nieuwe normaal in een ouder wordende samenleving’ – 2023 februari
De Raad van Ouderen pleit voor een brede preventieve aanpak: alleen dan is het mogelijk om als oudere langer thuis te wonen, meer zelf en meer digitaal te doen. In het advies gaat het niet alleen over de persoonlijke aanpak van preventie, zoals bewegen, gezonde voeding, goede tandzorg en langer doorgaan met bevolkingsonderzoeken. Het gaat ook om goede voorzieningen in elke wijk en in elk dorp, zoals een ontmoetingsplein met activiteiten op het gebied van welzijn, wonen en zorg. En aanvullend gaat het ook over een flexibel pensioen, toekomstgesprekken op het werk en de maatschappelijke bijdrage van ouderen.
Lees meer in Advies-preventie-het-nieuwe-normaal-in-een-ouder-wordende-samenleving
Uitvoeringsprogramma ouder en wijzer in de Gemeente Groningen 2023-2026
Dit uitvoeringsprogramma komt voort uit de notitie Ouderen in Groningen. Daarnaast zijn er drie andere aanleidingen:
1. Het uitvoeringsprogramma is de uitwerking van de actielijn ‘Ouderen in Groningen’ uit de nota De sociale basis, voor elkaar (april 2023).
2. Tegelijk met dit Uitvoeringsprogramma Ouder en Wijzer werken we aan het Uitvoeringsprogramma ‘Wonen, Samenleving en Zorg’. Beide programma’s vullen elkaar aan.
3. In het coalitieakkoord Voor wat van waarde is zijn ouderen een belangrijk onderwerp.
Wij willen een gemeente zijn waar ouderen samen gezond en vitaal oud kunnen worden. En waar ouderen fijn kunnen wonen en leuke activiteiten kunnen blijven ondernemen. In dit uitvoeringsprogramma geven we richting aan deze ambitie. Met dit uitvoeringsprogramma willen we samen met onze partners én ouderen een beweging op gang brengen om ouderen zo lang mogelijk gezond, vitaal en op een prettige manier in de samenleving mee te laten doen. En om hen zoveel mogelijk regie op het leven te laten houden, waar nodig met (informele of formele) ondersteuning. Met dit uitvoeringsprogramma geven we daar gezamenlijk invulling aan.
We werken gebiedsgericht en focussen ons op de korte én lange termijn.
Ouderen in Groningen laat zien dat de vergrijzing echt merkbaar wordt. Zo zal de generatie die geboren is na de tweede wereldoorlog in de komende 10 tot 20 jaar 65-plusser worden. Er komen dus meer ouderen bij. En de groep huishoudens waarvan de hoofdbewoner 85 jaar of ouder is zal groeien met ongeveer 77%. Ook wordt de levensverwachting van ouderen steeds hoger. Er is dus sprake van een dubbele vergrijzing.
Wij komen dan op de volgende vijf aandachtsgebieden (geformuleerd als doelen):
Ontmoeting en informatie – Elke wijk en elk dorp heeft een toegankelijke plek, waar ouderen een aantal dagdelen per week terecht kunnen om elkaar te ontmoeten. Tegelijkertijd is het een plek waar informatie beschikbaar is en initiatieven kunnen ontstaan. Informele ouderennetwerken spelen hier een belangrijke rol bij.
Vitaal Ouderen – kunnen deelnemen aan activiteiten om zo lang mogelijk lichamelijk, sociaal en geestelijk actief te zijn.
Ertoe doen/van betekenis zijn – Ouderen hebben de mogelijkheid om van betekenis te zijn voor anderen (wederkerigheid en zingeving), bv door inzet van vrijwilligerswerk.
Zorg en ondersteuning – Mensen helpen elkaar als het tegenzit in het leven en de zorgvraag toeneemt. Vanuit het sociaal contact ontstaat verbinding en noaberschap.
Kennisdeling en ontwikkeling – Ontwikkelen van een kennis- en leernetwerk om voor ouderen te doen wat nodig en behulpzaam is.
Zorg en ondersteuning
1. Deel meer kennis over ondersteuning van ouderen met dementie en hun naasten.
2. Zorg voor meer bekendheid van het Steunpunt Mantelzorg. Geef informatie over welke voorzieningen er zijn voor respijtzorg.
3. Mix activiteiten voor verschillende doelgroepen
Hoe en uitvoering m.b.t. mantelzorg
1. Mantelzorgers krijgen ondersteuning, zodat overbelasting wordt voorkomen.
2. De ketensamenwerking tussen aanbieders die mantelzorgers tegenkomen gebiedsgericht verbeteren en zorgen voor genoeg informatie hierover.
3. Stimuleren van bewonersinitiatieven die mantelzorgers ondersteunen.
4. Inventariseren of er voldoende aanbod is van respijtzorg (tijdelijke zorg) om mantelzorgers te ondersteunen.
Uitgewerkt in actieplannen per gebied zoals het actieplan Oude Wijken
INFORMELE NETWERKEN
Oosterparkwijk
■ Samen Vitaal Oosterparkwijk
■ Duurzaam Oosterparkwijk Indische Buurt & De Hoogte
■ Goeie Buurt
■ Werkgroep Ouderen
■ Groenhuis met klusteam
■ Buurtconciërge
■ Sportcentrum Noord
FORMELE NETWERKEN
Oosterparkwijk
■ Netwerk wonen, zorg en welzijn, met professionele en informele zorg (4x per jaar)
■ Netwerklunch (1x per 2 maanden) Indische Buurt & De Hoogte
■ Netwerklunch (1x per maand).
Wat gaan we doen?
■ Aanbieden van huisbezoeken.
■ Verbeteren formele en informele samenwerking.
■ Hanzehogeschool doet in opdracht van WIJ onderzoek naar het ouder worden in de Oosterparkwijk.
■ Ondersteunen initiatieven
Indische Buurt
• Goeie buurt
• Werkgroep Ouderen
• Groenhuis met klusteam, straat voor straat en samen doen.
. Ondersteunen initiatieven
De Hoogte
Sportcentrum Noord, wijkbedrijf/ontmoetingsplek, werkt vraaggericht en inzet op valpreventie.
■ Onderzoeken hoe ouderen in de wijk kunnen blijven wonen en waar zij terechtkunnen als een grotere zorgbehoefte ontstaat.
■ Thema ouder worden in de wijk als onderdeel van wijkvernieuwing
Oosterpark ‘Prettig en veilig samenleven’
• Inbreng wens over woonzorgconcepten in Oosterparkwijk (Oosterparkheem).
• Aanpak eenzaamheid Oosterpark.
• Geen sociale/zorgstructuur in Oosterpark. mantelzorg is broos.
• Beweegroutes voor senioren.
• Michi-Noeki! (koffieplekjes): de eerste wordt opgeleverd (vrijwilligers via Werkpro).
. Jasmijn Zorgt verbreden: cultuur en eigen gezin, omgaan met dementie, route naar de huisarts.
Lees meer in het Uitvoeringsprogramma ouder en wijzer in de Gemeente Groningen-2023-2026
Vergrijzing – Sociaal Cultureel Planbureau Groningen- juni 2022
De komende jaren neemt het aantal en aandeel ouderen in de Groningse bevolking toe. De vergrijzing zal een groot effect hebben op de zorgvraag in de toekomst. Door de verwachte toename van ouderdomsziekten neemt de druk op de hele zorgketen toe. Tegelijkertijd neemt het aantal mensen dat formele of informele zorg kan verlenen af.
Consequenties voor de zorg
De bevolkingsprognoses betreffen een periode van meer dan 25 jaar. Dat is een lange periode, waarin veel kan veranderen. Op grond van de huidige situatie in en rond de zorg is te verwachten dat de demografische ontwikkelingen de volgende consequenties hebben voor de zorg:
Grotere vraag naar zorg en hogere zorgkosten. Cijfers over het huidig zorggebruik laten zien dat 85+’ers meer beroep doen op de langdurige zorg, de wijkverpleging, de huisarts, medicijnen en hulpmiddelen en op de bijbehorende zorgbudgetten dan jongere leeftijdsgroepen (Vektis 2018).
Minder informele zorgverleners beschikbaar. Informele zorg voor 80+’ers wordt nu vooral geleverd door mensen in de leeftijdsgroep 45 tot 65 jaar, veelal (schoon)kinderen. Dit dreigt spaak te gaan lopen: terwijl het aantal 80+’ers de komende decennia verdubbelt, neemt de leeftijdsgroep 45 tot 65 jaar met een kwart af.
Minder aanbod van zorgprofessionals. De leeftijdsgroep waartoe vrijwel de gehele beroepsbevolking behoort (20 tot 65 jaar) wordt de komende jaren kleiner. Dat maakt het lastiger de huidige krapte op de arbeidsmarkt voor zorg en welzijn om te buigen.
Lees meer in https://sociaalplanbureaugroningen.nl/zorg/groninger-ouderenzorg/vergrijzing
De menselijke staat – Essay – Kim Putters – 2022 Mei
Burgerperspectief als voorwaarde voor een toekomstbestendig sociaal contract.
Het lukt de overheid niet om de structurele scheidslijnen en kansenongelijkheid in de Nederlandse samenleving te verkleinen. Dat is zorgelijk gezien de lastige politieke opgaven rond bijvoorbeeld duurzaamheid en de ondersteuning van mensen in kwetsbare posities. Het zet ook het vertrouwen in het functioneren van de Nederlandse democratische rechtsstaat verder onder druk. De overheid zal werk moeten maken van een duurzame en inclusieve samenleving waarin mensen worden gezien en mee kunnen doen. En dat vraagt om een andere manier van werken.
Dit essay roept (lokale) overheden nadrukkelijk op om bij het ontwikkelen van beleid meer rekening te houden met de verschillen tussen mensen en hoe beleid voor hen uitpakt. De geschetste Menselijke Maat biedt handelingsperspectieven voor meer mensgericht handelen door de (lokale) overheid. Het voorkomt dat mensen die bijvoorbeeld een keer gebruikmaken van een zorgvoorziening of subsidie voor verduurzaming, aanlopen tegen vooroordelen of onrealistische aannames. Het helpt bovendien voorkomen dat mensen ondanks hard werken steeds de nadelen van beleid ervaren, of hoe beleid in de praktijk uitpakt, en niet verder komen in de maatschappij. Zo dreigt er een samenleving van winnaars en verliezers te ontstaan dat de legitimiteit van overheidshandelen en vertrouwen in de democratie verder aantast. Het ondermijnt ons sociaal contract.
Lees meer in De menselijke staat – Essay SCP Kim Putters 2022 mei
Transformatieagenda Ouder Worden 2040 – 2022 Maart
Onze samenleving veroudert: in 2040 zitten we op de top van de vergrijzing. De veroudering van onze samenleving geeft kansen en uitdagingen. Hoe wonen en werken we? Hoe blijven we gezond en krijgen we passende zorg en ondersteuning? En hoe benutten we de kracht van een groter wordende groep ouderen? Om deze vragen te beantwoorden hebben publieke en private organisaties, kennis- en overheidsorganisaties en burgers de krachten gebundeld. Gezamenlijk hebben we een transformatieagenda ontwikkeld voor een duurzame toekomst van ouder worden in Nederland.
Gratis te downloaden op: https://lnkd.in/e8WWS43r
De gemeentelijke rol in de voorbereiding op de derde levensfase – 2022 Januari
Praktijkgericht onderzoek in het kader van de opleiding Toegepaste Gerontologie. Lees meer in de scriptie De gemeentelijke rol in de levensfase Scriptie Jeske Roerink 2021
Actief ouder worden in de seniorvriendelijke stad – Wil je als gemeente echt wat betekenen voor je oudere inwoners? – 2022 Januari
Wil je als gemeente echt wat betekenen voor je oudere inwoners? Kijk dan eens door hun ogen. Naar hun wijk, hun woonomgeving, hun behoeften. Want het actief bevragen en betrekken van senioren geeft inzichten waarmee je als stad de juiste dingen doet.
De groei van het aantal ouderen werd al langer voorzien, evenals de groei van steden. In 1991 namen de lidstaten van de Verenigde Naties (VN) een resolutie aan waarin aandacht gevraagd werd voor de snelgroeiende groep zestigplussers in uitdijende steden.
Dit leidde tot de oprichting van het netwerk ‘Age-friendly Cities’ van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het was een oproep om actief ouder worden te stimuleren op lokaal niveau.
Acht domeinen
De seniorvriendelijke stad is vriendelijk voor senioren en stimuleert actief en gezond ouder worden. Maar wat betekent dat, ‘vriendelijk voor senioren’? Wat is voor ouderen belangrijk? Hoe zorg je ervoor dat je echt aansluit bij hun leef- en ervaringswereld, vooral als de grote groep zestigplussers zo divers is.
Het gaat voor senioren om gebouwen en openbare ruimtes, vervoer, maatschappelijke zorg, huisvesting, participatie, respect en communicatie. Het zijn brede en redelijk omvattende thema’s en hoe ze lokaal uitpakken, verschilt. Ook de gemeente Den Haag is sinds 2015 lid van het seniorvriendelijk netwerk.
Hoe seniorvriendelijk vinden ouderen hun stad Den Haag? De gemeente onderzocht het.
Een greep uit de onderwerpen in het rapport. Wonen is hoogst actueel en zoals de meeste ouderen, willen ook Haagse senioren niet verhuizen. Naast het feit dat zij tevreden zijn over hun eigen woonruimte, geven ouderen ook aan dat er barrières zijn die hen ervan weerhouden te verhuizen. Dan gaat het om het vinden van een geschikte betaalbare woning, het opruimen van spullen, het doen van de administratie en financiële afhandeling.
De aanbevelingen in het rapport luiden dan: blijf je als gemeente inspannen om het aanbod van betaalbare levensloopbestendige woningen in Den Haag te vergroten. Faciliteer ook wooncoaches om ouderen te helpen die willen verhuizen, zoals bij het zoeken naar een geschikte woning, opruimen, inpakken, administratie en de financiële afhandeling.
Lees meer in Integrale rapportage Onderzoek Den Haag Seniorvriendelijke Stad 2020
Advies ‘Thuis in de Wijk, nu en straks!’ – 2021 December
Niet eerder was het appèl op ouderen zo sterk als in dit advies.
Op 14 december 2021 werd het nieuwste advies ‘Thuis in de Wijk, nu en straks!’ van de Raad van Ouderen aangeboden aan de directeur-generaal van het ministerie van VWS.
In dit advies is de hoofdboodschap: Maak ouderen bewust van de veranderingen in de samenleving en de consequenties voor hen. Empower ze: de veranderingen in denken en doen, moeten vooral van hen zelf komen.
Dit advies is een verdieping van eerdere adviezen van de Raad van Ouderen, zoals ‘De Waarde van ouder worden’, ‘Voorbereiden op ouder worden’ en ’Zelfstandig wonen met passende zorg’. De Raad van Ouderen belicht met dit advies geen nieuw onderwerp maar signaleert over de hele linie dat nog steeds de urgentie ontbreekt bij veel partijen en zeker ook bij ouderen zelf.
Een 9-tal aanbevelingen
De Raad van Ouderen wil met dit advies het besef van urgentie stimuleren bij ouderen en gemeenten om tijdig in te spelen op de grote veranderingen in de samenleving. Alleen zo kunnen ouderen en gemeenten adequaat acteren. Meer zelf doen en meer samen doen gaan niet vanzelf. Allereerst moet iedereen de noodzaak zien en vervolgens zullen nieuwe vaardigheden bij ouderen en overheid ontwikkeld moeten worden. Lees meer in het advies Thuis in de wijk nu en straks – Advies Raad van Ouderen – 2021 november
Programma Ouder Worden 2040 – 2021 September
Ouder Worden 2040 is een landelijk programma waarin wordt samengewerkt om een maatschappelijk gedragen visie en transformatieagenda voor de toekomst van het ouder worden in Nederland te formuleren. Samen met iedereen die betrokken is bij ouder worden. Het is van belang dat er breed maatschappelijk draagvlak tot stand komt voor deze visie, zodat er voor een langere periode een richtsnoer is voor iedereen die hier in de praktijk mee aan de slag moet gaan. Vele strategische beslissingen en innovaties bijvoorbeeld op het gebied van wonen en zorg maar ook op het gebied van werk, leefomgeving of technologie, vragen een lange termijn horizon.
Voor de brede maatschappelijke dialoog maken zij gebruik van toekomstscenario’s. Met deze scenario’s verruimen wij ons voorstellingsvermogen zodat wij kunnen verkennen welke nieuwe antwoorden mogelijk en wenselijk zijn. Alleen door samen te onderzoeken en te leren, ontdekken wij de makkelijke maar ook moeilijke keuzes die er voor liggen en kunnen wij nieuwe, impactvolle oplossingen vinden. Zodat wij samen ouder worden in Nederland richting 2040 goed vorm kunnen geven. Meer info in Trends en ontwikkelingen in de ouder wordende samenleving – OuderWorden2040 – 2021 September en op de website https://www.ouderworden2040.nl
Mensen met Dementie Groningen – Oproep aan de politieke partijen – Gemeenteraadsverkiezingen en ouderen en de inwoners met dementie – 2021 Augustus
Op 16 maart 2022 mag iedereen naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen, die dan in het hele land worden gehouden. Wonen, welzijn en zorg wordt beleefd en geregeld op lokaal niveau in eigen dorp of eigen wijk. Daarom heeft de gemeente een zeer belangrijke taak voor haar inwoners. De politieke partijen vormen samen de gemeenteraad; het hoogste orgaan binnen de gemeente.
Ouder worden of de diagnose dementie is niet “partijgebonden”. Daarom deze oproep aan de politieke partijen die meedoen aan de verkiezingen. Maak helder in het programma en beloften wat u gaat betekenen voor ouderen en mensen met dementie. Lees meer in de oproep die naar de politieke partijen in de Provincie Groningen is verstuurd Oproep aan de politieke partijen – Gemeenteraadsverkiezingen en ouderen en de inwoners met dementie – Mensen met Dementie Groningen – 25 augustus 2021 en het daarbij verzonden persbericht Persbericht Mensen met Dementie Groningen 25 augustus 2021 – Oproep aan de politieke partijen – Gemeenteraadsverkiezingen en ouderen en de inwoners met dementie
Waar ga ik wonen als ik oud ben en zorgbehoevend? – 2021 Augustus
Waar woon je straks? En wat als je zorg nodig hebt? Nederland heeft een enorm tekort aan woningen, een sterk vergrijzende bevolking en een krimpende beroepsbevolking. Hierdoor wordt het steeds moeilijker om ouderen de zorg te geven die we gewend zijn. Hoe we het betaalbaar houden is een probleem, maar nog een groter obstakel is de beschikbaarheid van personeel en mantelzorgers. Vraag en aanbod zijn niet in balans en die mismatch zal de komende jaren snel toenemen. Hoe groot is dit probleem eigenlijk? Zijn er oplossingen? Antwoorden op deze en nog veel meer vragen leest u in deze zorgupdate van de RABO-bank Waar ga ik wonen als ik oud ben en zorgbehoevend ben
Platform Power en Ouderendelegatie doen oproep voor een beter perspectief voor ouderen i.v.m. gemeenteraadsverkiezingen – 2021 Juni
In Platform Pouwer bundelen actieve ouderen hun krachten. Allerlei activiteiten die ouderen betreffen komen hier samen. De ouderen, met allen een eigen achtergrond en achterban, participeren in de Ouderendelegaties Groningen/Friesland, Drenthe/Overijssel, de landelijke Raad van Ouderen, de Digitale Ouderenraadpleging en de Regiotafels. Hun stem wordt hierdoor meer en meer gehoord. In alle initiatieven doen ze dit samen met onderwijs, professionals en beleidsmakers. Ouderen hebben duidelijke eigen wensen en willen deze inbrengen in beleid dat henzelf betreft. Dat betekent dat zij vinden dat er geen plannen over hen gemaakt kunnen worden die zonder hun inbreng zijn gemaakt. Ouderen willen zelf hun leven zinvol invullen, zoals bijvoorbeeld als vrijwilliger op allerlei terreinen. Ook als mantelzorger zijn ouderen onmisbaar binnen de lokale samenleving.
Bij de komende gemeenteraadsverkiezingen moeten gemeenten belangrijke keuzes moeten maken. Vanuit Platform Pouwer en de Ouderendelegatie Groningen / Friesland willen de ouderen aan dit keuzeproces in hun gemeenten een bijdrage leveren. Daarom een oproep aan gemeenten en politieke partijen met een overzicht van punten die zij belangrijk vinden vanuit hun perspectief. Dit doen zij omdat zij van mening zijn dat ouderen een groeiende groep zijn die niet alleen zorgen voor lasten, maar zeker ook lusten binnen de gemeente als het aanwezige potentieel van de oudere inwoners ten volle benut wordt.
Lees meer in de Brief Platform Pouwer – gemeenteraadsverkiezingen – Groningse en Friese gemeenten – 29 JUNI 2021
Meer informatie over Platform Power op https://www.platformpouwer.nl
De ‘Decade of Healthy Ageing’ – 2021 Juni
“Er zijn twee megatrends in deze wereld, namelijk die van duurzaamheid en die van vergrijzing”. Beide megatrends zijn echter niet los te zien van elkaar. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) denkt daar net zo over en heeft daarom het huidige decennium uitgeroepen tot de Decade of Healthy Ageing.
Oprecht werken aan een duurzame toekomst voor onze wereld moeten we – volgens Eric Schoenmakers – met alle wereldbewoners samen doen, arm en rijk, man en vrouw, jong en oud. Op het einde van het huidige decennium, in 2030, zal naar verwachting meer dan één derde deel van de wereldbevolking 60 jaar of ouder zijn. Dat aandeel zal in de decennia die volgen verder toenemen (WHO, 2020). Deze toename is zowel in westerse als niet-westerse landen een gegeven. In niet-westerse landen gaat de toename het snelst.
Teneinde een duurzame wereld te realiseren, zijn al deze oudere mensen hard nodig. Een duurzame wereld kan niet zonder hen worden gerealiseerd. Gezond ouder worden is een belangrijke voorwaarde voor mensen om een bijdrage te kunnen leveren aan een duurzame wereld.”
Bron en meer info op https://gerontijdschrift.nl/artikelen/de-decade-of-healthy-ageing
Bouwen woningen voor ouderen krijgt hoge prioriteit – 2021 Juni
ActiZ, Aedes, VNG, ZN en de ministeries van BZK en VWS slaan de handen ineen om komende jaren meer dan honderdduizend extra woningen te realiseren voor ouderen. In de bestuurlijke afspraken hebben de partijen de doelstelling opgenomen om in de komende vijf jaar 60.000 extra woningen voor ouderen en 25.000 extra verpleegzorgplekken te creëren.
Tot 2031 komen nog eens 100.000 extra woningen en 25.000 verpleegzorgplekken bij. Tot en met 2040 verdubbelt het aantal 80+’ers naar 1.6 miljoen.
Het behalen van de aantallen extra woningen is afhankelijk van diverse randvoorwaarden, zoals financiering, voldoende zorgmedewerkers en beschikbaarheid van locaties. De partijen werken samen aan oplossingen voor deze knelpunten, zodat een volgend kabinet snel besluiten kan nemen. De organisaties spreken ook de wens uit om meer sturing van het Rijk of provincies bij de realisatie van de woonzorgopgave voor ouderen.
Veel gemeenten werken al aan een woonzorgvisie. In het bestuurlijk akkoord is afgesproken dat alle gemeenten deze medio 2021 geformuleerd hebben. In deze visie staat omschreven hoe zij in de regio met zorgorganisaties en corporaties werken aan voldoende woningen voor ouderen en de benodigde voorzieningen.
Lees meer in de Kamerbrief-over-bestuurlijke-afspraken-wonen-en-zorg 2 juni 2021en de Afspraken-bestuurlijk-overleg-wonen-voor-ouderen-tussen-aedes-actiz-vng-taskforce-wonen-en-zorg-zn-ministerie-bzk-en-vws-8-april-2021 Bron Rijksoverheid – juni 2021
Tijdbesparende technologieën in de ouderenzorg – 2021 April
In de langdurige zorg zijn grote personeelstekorten en de verwachting is dat de inzet van technologie de tijdsdruk voor medewerkers kan verminderen en daarmee positief kan bijdragen aan hun werkplezier.
De aanleiding voor het onderzoek was om de inzet van (slimme) technologie in de ouderenzorg verder te bevorderen. De focus van het onderzoek ligt – in opdracht van VWS – op het in kaart brengen van technologieën die zich hebben bewezen of een potentie bieden op het gebied van tijdbesparing. Een documentstudie en diverse interviews in de praktijk hebben geleid tot waardevolle bevindingen en inzichten voor zorgaanbieders in de ouderenzorg. Het resultaat zou je kunnen zien als één van de vele puzzelstukjes die bijdragen aan het toekomstbestendig maken van de ouderenzorg door ondersteuning van technologie. Naast inzichten over de effecten en aandachtspunten bij het werken met tijdbesparende technologie, kwamen er ook inzichten naar voren die te maken hebben met de context waarin de technologie geïmplementeerd wordt: de kennisbehoefte in het veld, de rol van stakeholders en de kijk op tijdbesparing door technologie.
Lees meer in het rapport Tijdsbesparende zorgtechnologie in de ouderezorg – april 2021
Bron en meer info op https://www.vilans.nl
De toekomst van dementievriendelijke gemeenschappen – geleerde lessen en kritische succesfactoren – 2021 April
Een Dementievriendelijke Gemeenschap (DVG) brengt de samenleving in beweging voor het verbeteren van de kwaliteit van leven voor mensen met dementie én hun mantelzorgers.
De afgelopen tien jaar heeft Zet samen met de PGraad hiervoor een programmatische en gestructureerde aanpak ontwikkeld en ingezet. Deze aanpak helpt bij het lokaal vormen en verduurzamen van een dementievriendelijke gemeenschap.
In deze publicatie delen zij hun geleerde lessen en succesfactoren en geven zij concrete tips voor het werken aan een DVG. Hoe bereik je de juiste partners, werk je aan een duurzame beweging en maak je écht impact voor je doelgroep? Lees meer in De toekomst van dementievriendelijke gemeenschappen – geleerde lessen en kritische succesfactoren
Het Bejaardenhuis van de toekomst is een wijk waar het voor jong én oud prettig wonen is – 2021 April
Prettig langer thuis wonen, dat doen we samen, zo luidt het motto van de stichting ‘Bejaardenhuis van de Toekomst De Helftheuvel’ in ’s-Hertogenbosch. Er groeit een ‘bejaardenhuis’ op en rond De Helftheuvel in Den Bosch. Meer dan 2.700 van de circa 12.500 bewoners in ’s-Hertogenbosch West, zijn ouder dan 65. De helft daarvan is 75-plus. De meesten van hen zijn prima in staat zelfstandig te wonen en te leven. Maar een groeiend aantal bewoners heeft meer en meer zorg en ondersteuning nodig.
Het Bejaardenhuis van de Toekomst is een wijk waar het voor jong én oud prettig wonen is. Het beste wat een bejaardenhuis vroeger te bieden had, niet in één gebouw, maar in de wijk voorhanden. Activiteiten voor én door ouderen, een wijkrestaurant in het gemeenschapshuis en dat ene wijkteam van zorgwerkers. Hun missie: bundel de krachten van zorgwerkers en vrijwilligers en haal meer uit bestaande voorzieningen. Zo zijn veel gemeenschapshuizen op zondag dicht en dat is nu juist voor veel ouderen het ‘zwarte gat’ in de week. Een zondagmiddag-brunch en aansluitend een kaartmiddag of een dansmiddag met artiest, succes verzekerd!
Bron en link: Lees meer in https://acquire-publishing.foleon.com/acquire/zorgsaamwonen-1-2021/het-bejaardentehuis-van-de-toekomst/
Ouderenportretten helpen beleidsmakers bij keuzes – 2021 April
De noodzaak om de ouderenzorg te herpositioneren ligt nadrukkelijk op de agenda bij de landelijke en lokale overheden. Om beleidsmakers te helpen hierin de juiste keuzes te maken ontwikkelde bureau HHM, in opdracht van het ministerie van VWS, portretten van echte ouderen. Deze portretten laten zien over welke ouderen het gaat en wat hun zorgvraag is. Deze schets van de realiteit van de zorg is waardevol als context voor de nadere beoordeling van de gevolgen van beleidskeuzes. Deze portretten zijn gebaseerd op echte ouderen en informatie van diverse partijen uit het veld. Dat leverde een schat aan inzichten op om mee te wegen in beleidskeuzes. Eén daarvan is dat ouderen vooral zelf keuzes maken, waarbij hun omstandigheden en voorkeuren vaak een grotere invloed hebben dan de toegangsregels. Er is niet één type oudere en er is geen standaard die voor iedereen werkt. Bron en meer info in Ouder Worden 2020 – 2040 – 28 portretten van ouderen
Raad van Ouderen aan informateur: ontwikkel lange termijn plannen huisvesting en zorg – 2021 April
Een Meerjarenplan ouderenhuisvesting en een Plan houdbare ouderenzorg. Die zou het nieuwe kabinet met spoed moeten opstellen.
Dat adviseert de Raad van Ouderen in een brief aan informateur Herman Tjeenk Willink. De Raad stelt dat deze plannen noodzakelijk zijn om de maatschappelijke gevolgen van de vergrijzing in samenhang te bezien en prioriteiten te stellen. ‘Zo maak je de samenleving ouderenvriendelijk, bevorder je de kwaliteit van leven van ouderen en realiseer je een sociaal en financieel houdbaar stelsel van wonen, welzijn en zorg. Deze plannen komen niet alleen de ouderen, maar de gehele Nederlandse bevolking ten goede’, schrijft de Raad. Lees meer in de Brief-Raad-van-Ouderen-aan-de-informateur-april-2021
Ouderendelegaties in Nederland vragen de kabinetsinformateur aandacht te geven aan de rol en betekenis van de ouderen – 2021 April
In de sterk vergrijzende samenleving is ouderen -participatie enorm belangrijk en daar houden de ouderennetwerken in Nederland zich dan ook mee bezig. De stem van ouderen is er één die gehoord moet worden! Niks over ouderen, zonder ouderen
Ouderen willen invloed uitoefenen op, en betrokken zijn bij beslissingen en initiatieven die hun leven beïnvloeden. Praat dus mét in plaats van óver ouderen. Netwerken faciliteren de ouderen om hun onmisbare kennis, ervaring en expertise te blijven inzetten in de samenleving.
Vanuit de Ouderendelegaties nemen ouderen uit alle provincies deel aan de Raad van Ouderen (RvO) en geven zij gevraagd en ongevraagd advies aan de minister van VWS. In 2020 bracht de RvO adviezen uit over de Coronacrisis, ICT, en de laatste levensfase. De minister heeft advies gevraagd over drie thema’s: eenzaamheid, langer thuis wonen en wonen in een verpleeghuis. Lees meer in hun brief Brief aan Kabinetsformateur – Ouderendelegaties Nederland – 29 april 2021 en info over de ouderendelegaties in de Factsheet Ouderendelegaties Nederland – tbv kabinetsformateur
Bouw niet nog meer verpleeghuizen maar biedt passende vormen van wonen – Onderzoek Alzheimer Nederland – 2021 April
Er zijn onvoldoende passende woonvormen tussen thuis en het verpleeghuis in, zo blijkt uit onderzoek van Alzheimer Nederland. Meer dan driekwart van de zorgprofessionals en mantelzorgers vindt het aanbod van woningen en woonvormen voor mensen met dementie niet passend. Bij achteruitgang is alleen het verpleeghuis een optie, maar dit is lange tijd een brug te ver en bovendien heeft men grote weerstand hiertegen. De conclusie is ook dat mensen met dementie hierdoor onverantwoord lang thuis blijven wonen, met crisissituaties tot gevolg.
In het rapport ook een antwoord op
1.Wat voor vormen zouden dit moeten zijn?
2.Wat zijn de woonbehoeften van mensen met dementie en hun mantelzorgers? Lees meer in Nieuwe woonvormen dringend nodig voor mensen met dementie – Alzheimer Nederland – april 2021
De gemeente aan zet! Benut het potentieel van jonge ouderen – het antwoord op vergrijzing -2021 Maart
In de strijd tegen de gevolgen van vergrijzing worden de mensen in de derde levensfase gezien als een belangrijke groep.
Deze mensen zijn daar zelf echter nog niet zo bewust van. Uitsluitend het faciliteren van initiatieven zal daarom niet voldoende zijn. Wat kunnen gemeentes nog meer doen om de preventie-opdracht in het kader van vergrijzing vorm te geven?
Een belangrijke vraag die hierbij wordt gesteld is: Wat kan de oudere daar zelf in doen? Een vraag waar “Jonge Ouderen.Nl” zich al sinds 2014 mee bezig houdt en waar meer en meer beleidsmakers mee worstelen. Een logische vraag, want “dagelijks beginnen ouderen onbewust en onvoorbereid aan ‘de derde levensfase”.
“Het stimuleren en faciliteren van ouderen en relevante stakeholders in het voorbereiden op ouder worden in de volle breedte, én een actief handelingsperspectief bieden”, is dan ook de opdracht. Een conclusie die ook al is ook getrokken in het rapport over het de 3de levensfase van de Raad voor Volksgezondheid. Maar wie moet hiermee aan de slag? Want als de jonge ouderen niet vanzelf aan de slag gaan, zal iemand anders hen daartoe moeten uitnodigen.
In 2015 heeft de transitie van de maatschappelijke ondersteuning naar de gemeentelijke overheid plaatsgevonden. Sindsdien ligt daar ook een verantwoordelijkheid voor het opzetten van preventie en het voorlichten en informeren van de burger. Sterker nog, juist het feit dat de gemeente dicht op de huid en op maat zaken kan regelen, is een belangrijk argument geweest voor deze transitie. Dus vanuit de formele gedachte is de gemeentelijke overheid misschien wel de eerste die die handschoen kan oppakken. In ieder geval is het een belangrijke stakeholder in deze.
Maar er zijn ook andere argumenten om de benadering van de jonge ouderen in een lokale setting, vanuit de wijk of buurt te realiseren. Veel thema’s waar zij zich in de derde levensfase op kunnen richten, hebben een lokaal karakter. Denk aan mobiliteit, veiligheid, wonen, het sociaal netwerk, participatie, een uitdaging vinden, leefstijl etc. Bovendien is de maatschappelijke winst van deze thema’s meestal direct lokaal op te halen en is de verbinding die rondom deze thema’s kan ontstaan tussen mensen het sterkst als die een lokale basis heeft.
Makkelijker gezegd dan gedaan maar toch een uitnodiging aan de gemeenten en andere stakeholders.
Lees meer in Benut het potentieel van jonge ouderen – het antwoord op vergrijzing
Bron en meer info op https://jongeouderen.nl
Advies Raad van Ouderen over Dialoognota Ouder worden 2020-2040 Perspectief van ouderen – 2021 Maart
De Raad van Ouderen heeft een advies gegeven over de Dialoognota Ouder Worden en zich ten eerste de vraag gesteld of het perspectief van ouderen in voldoende mate aan bod komt.
De Raad heeft geconstateerd dat de discussie vooral gaat over de (bestaande) beleidssystemen en bijbehorende financiële kaders en aanzienlijk minder over de behoeften en wensen van de ouderen, hun naasten en de professionals die voor hen zorgen.
De Raad adviseert om ouderen de eigen regie te geven over de inrichting van hun leven. In het verlengde hiervan vraagt de Raad om persoonsgerichte en geïntegreerde zorg aan ouderen te verlenen. De Raad vraagt aandacht voor de enorme diversiteit onder ouderen.
De Raad brengt in het verlengde van de discussie over het stelsel van welzijn en zorg nogmaals enkele inhoudelijke prioriteiten uit het advies Langer thuis in een passende woning met goede zorg onder uw aandacht. Het gaat om wonen, woonzorgcomplexen en verpleeghuiszorg.
Lees meer in de Brief aan de Minister – Raad van Ouderen – Reactie Dialoognota Ouderen 20-40 en de Dialoognota ouder worden 2020-2040 VWS Februari 2021
Tien uitgangspunten voor toekomstbestendige ouderenzorg – 2021 Maart
ActiZ, ANBO, CNV, FBZ, FNV, KBO-PCOB, LOC Waardevolle zorg, MantelzorgNL, NU ‘91, Patiëntenfederatie Nederland, V&VN en Zorgthuisnl maken zich zorgen over de ouderenzorg in de nabije toekomst. Er zijn op korte termijn vergaande maatregelen noodzakelijk om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid te borgen. Het kan en moet anders. Zij zijn van mening dat oplossingen gezocht moeten worden in een radicale focus op de behoefte van de oudere en zijn omgeving, met veel oog voor kwaliteit van leven en voor preventie om gezondheid te behouden en te versterken en ziekte te voorkomen. Daarbij staan de oudere mens en diens naaste centraal en vormen zij het uitgangspunt voor een zorgsysteem dat hen dynamisch ondersteunt. Lees meer in Tien aandachtspunten voor toekomstbestendige ouderenzorg – maart 2021
Netwerken integrale ouderenzorg – door welke elementen pakt de samenwerking goed uit en wat leveren ze op voor ouderen en professionals? – 2021 Februari
In Nederland werken steeds meer zorg- en welzijnsprofessionals en/of organisaties samen in zogeheten netwerken integrale ouderenzorg. Hierin bieden zij een samenhangend aanbod van zorg en ondersteuning, inclusief welzijnsactiviteiten, aan voor ouderen die thuis wonen.
Het RIVM heeft onderzocht welke elementen er volgens professionals voor zorgen dat de samenwerking goed uitpakt, wat deze elementen opleveren voor ouderen en professionals, en wat daarvoor is gedaan. Lees meer in de RIVM factsheet Netwerken Integrale ouderenzorg_DEF_maart 2021
Woonvarianten voor senioren – Stappenplan voor het toetsen van financiële haalbaarheid – 2021 Februari
We zien steeds meer nieuwe woonvarianten op de woningmarkt verschijnen waarin een combinatie van wonen, welzijn en zorg is vormgegeven.
Deze woonvarianten worden regelmatig ontwikkeld door een groep gelijkgestemde particulieren die samen oud willen worden in een aangename woonomgeving. Maar ook sociaal ondernemers, woningcorporaties en projectontwikkelaars ervaren dat er te weinig aanbod is voor senioren die langer zelfstandig willen blijven wonen en springen in dat gat. De geldstromen voor wonen, zorg en welzijn zijn gescheiden. Dit maakt dat er andere businesscases nodig zijn. Tegelijk blijkt dat de financiering van dergelijke woonconcepten ingewikkeld is.
Businesscase voor drie type woonvarianten
Op basis van praktijkervaring, opgehaald bij koplopers die al woonvarianten hebben ontwikkeld, heeft Platform31 businesscases opgesteld voor drie woonvarianten:
1.Woningmix: een mix van woningen, zowel huur, koop als goedkoop en duur.
2.Buurtfunctie: maatschappelijke en commerciële voorzieningen met aanbod voor de buurtbewoners.
3.Zorgconcept: zorgaanbod voor bewoners variërend van lichte thuiszorg tot zwaardere 24-uurszorg.
Lees meer in Woonvarianten voor senioren – Stappenplan toetsen financiele haalbaarheid Platform31
Jonge ouderen houden graag regie over hun woonsituatie – 2021 Februari
Studente Hélène Middelbrink, vierdejaars bij de opleiding Management in de Zorg, heeft namens het Zorg Innovatie Forum en Platform Pouwer onderzoek gedaan naar de wensen en behoeften van jonge ouderen rond woon-zorgmogelijkheden.
De resultaten samengevat
Levensloopbestendige woning, aanleunwoning, serviceflat en moderne hofjes waren het meest populair als toekomstige woonsoort. Verpleeg- of verzorgingshuizen passen volgens het onderzoek niet bij de wensen en behoeften van de jonge ouderen.
Bij de keuze voor een bepaalde woonvorm speciale bepaalde zaken een rol, bijvoorbeeld het houden van eigen regie en een hoge kwaliteit van de woonvorm. De jonge ouderen maken doorgaans zelf de beslissing over hun woonsituatie, en vinden dit ook erg belangrijk. De jonge ouderen zijn gemiddeld genomen voldoende digitaal vaardig om informatie over woonvormen online op te zoeken. Ook spelen familie en vrienden en belangrijke rol bij de informatievoorziening.
Er is een grote groep ouderen die al actief nadenkt over de toekomst, maar er zijn ook ouderen die dat niet of in mindere mate doen. Voor deze ouderen kan er een gat ontstaan tussen de woon-zorgmarkt, hun behoeften en de kansen en problemen die zij gaandeweg in de transitie van ouderdom mee te maken gaan krijgen.
Deze observaties zijn in de toekomst handig te benutten in projecten, contact met beleidsmedewerkers van gemeenten en provincies. Bron en info
Platform Pouwer op https://www.platformpouwer.nl waar u ook een infographic kunt bekijken met de samenvatting van het onderzoek. Lees meer in de samenvatting Onderzoek woonwensen Jonge Ouderen – HM ZIF februari 2021
De ouderenzorg van morgen – Vergrijzing vraagt om ingrijpende veranderingen – 2021 Februari
Er komen veel veranderingen op de ouderenzorg af. Veranderingen op het gebied van technologie, de wijze van zorg verlenen en de inzet van medewerkers. Dit in een setting waarin: De levensverwachting in Nederland blijft toenemen . De verwachting is dat in 2040 een kwart van de Nederlanders 65-plusser is. De financierbaarheid van de zorg twijfelachtig is. Bij ongewijzigd beleid en uitvoering stijgen de uitgaven voor zorg in 2040 tot 174 miljard euro, een verdubbeling ten opzichte van de huidige situatie. De vergrijzing leidt tot een toename van de zorgvraag op alle gebieden.
Deze ontwikkelingen waren voor Morgens aanleiding om onderzoek te doen naar de ouderenzorg van morgen. In het onderzoek staan drie vragen centraal:
1. Hoe ziet de ouderenzorg er over 10 jaar uit?
2. Wat kunnen zorgorganisaties doen om bij te dragen aan de ouderenzorg van morgen?
3. Wat zijn de grootste uitdagingen op de weg naar de ouderenzorg van morgen?
De antwoorden op deze vragen heeft Morgens samengevat in zes thema’s die de ouderenzorg over 10 jaar beschrijven. Daarna zijn de belangrijkste uitdagingen op weg naar de ouderenzorg van morgen op een rij gezet en sluit Morgens deze publicatie af met vijf actielijnen waar ouderenzorgorganisaties nu al zelf mee aan de slag kunnen gaan. Lees meer in De ouderenzorg van morgen – MORGENS
Houdbare ouderenzorg – Ervaringen en lessen uit andere landen – Denemarken – Duitsland – Engeland – Japan WRR – 2021 Februari
De houdbaarheid van de langdurige zorg voor ouderen staat in Nederland al
lange tijd op de beleidsagenda. Het gaat hierbij om intensieve zorg voor ouderen, zowel intramuraal als extramuraal, vormgegeven in een formeel systeem met (deels) collectieve financiering.
In dit Working Paper worden de ervaringen uit Denemarken, Duitsland, Engeland en Japan in kaart gebracht om daar lessen uit te trekken voor Nederland. Deze
landen zijn geselecteerd omdat ze vanuit hun cultureel-historische context
en hun verzorgingsstaat uiteenlopende antwoorden vonden op het vraagstuk
van de houdbaarheid van de langdurige zorg.
De onderzoeksvraag die in dit Working Paper centraal staat, is:
Hoe hebben andere landen geprobeerd de langdurige en sociale zorg betaalbaar te organiseren en tegelijkertijd de zorg kwalitatief goed en toegankelijk te houden en het maatschappelijk draagvlak daarbij te behouden?
Het antwoord leest u in het Working Paper Houdbare ouderenzorg-Ervaringen en lessen uit andere landen – Denemarken – Duitsland – Engeland – Japan WRR 2021 Februari
Dialoognota Ouder Worden 2020-2040 – 2021 Februari – met het verslag van de consultatieronde – 2021 – Maart
Met de groei van het aantal ouderen neemt tegelijkertijd het aantal ouderen met zorgvragen de komende decennia behoorlijk toe. Dit stelt volgens VWS ons voor de vraag hoe we de kwaliteit, de toegankelijkheid en de betaalbaarheid van de ouderenzorg ook voor komende generaties kunnen borgen. Door het ministerie van VWS is de Dialoognota Ouder worden 2020-2040 opgesteld als document om de mogelijkheden daartoe te verkennen. Zij gaan graag met u in dialoog over deze mogelijkheden en nodigen u uit om deel te nemen aan de digitale raadpleging. Tot medio maart 2021 wil VWS met u in dialoog. Meer informatie in de Dialoognota ouder worden 2020-2040 VWS Februari 2021
De enquête vragenlijst vindt u op https://www.waardigheidentrots.nl/ouderworden2040
Ruim 350 zorgverleners, zorgmedewerkers, belangenorganisaties, burger(organisaties), wetenschappers en overheidsorganisaties hebben schriftelijk gereageerd op de Discussienota. Deze reacties zijn geanalyseerd tezamen met de inbreng uit de werkconferentie “Zorg voor de toekomst” van 26 januari, de bijeenkomst met ervaringsdeskundigen van 10 februari en de gesprekken met verschillende belanghebbenden.
Gezien de demissionaire status van het kabinet, is het kabinet van oordeel dat het nu niet het moment is om een visie neer te leggen en beleidskeuzes te maken voor de toekomstbestendigheid van de zorg. Het is aan het volgende kabinet om daarmee aan de slag te gaan. Wel is op basis van de analyse van alle reacties een feitelijk verslag gemaakt dat op hoofdlijnen beschrijft hoe tegen de voorgestelde beleidsopties uit de Discussienota “Zorg voor de Toekomst” wordt aangekeken, op welke punten er consensus bestaat en waar juist niet, en wat er nog werd gemist in de Discussienota.
Alle reacties worden per thema toegankelijk gemaakt voor (de formateurs van) een volgend kabinet. Het is aan een volgend kabinet om in samenspraak met alle betrokkenen verder te werken aan een gezonde toekomst. In de tussentijd worden de reacties ook gedeeld met de verantwoordelijke beleidsmedewerkers binnen het ministerie.
Het verslag van de consultatie van de Discussienota “Zorg voor de toekomst”, is op 19 maart 2021 aan de Tweede Kamer is verzonden.
Lees meer in het verslag Verslag van de consultatie van de Discussienota Zorg voor de toekomst – 19 maart 2021
Monitor Ouderenhuisvesting – 2020 – Urgentie investeer in geschikte woningen en ontmoetingsruimten – 2021 Januari
Het aantal huishoudens vanaf 55 jaar groeit de komende 15 jaar sterk, blijkt uit de eerste Monitor Ouderenhuisvesting. In 2020 was 13% van het totale aantal huishoudens 75 jaar of ouder. In 2035 is dat 19%. Het aantal huishoudens van 55-plusser groeit van 3.7 miljoen in 2020 naar 4.5 miljoen in 2035. De monitor onderstreept de urgentie om voldoende in woningen voor ouderen te blijven investeren.
Om ervoor te zorgen dat ouderen ook in de toekomst goed wonen is een groter, deels ander woningaanbod nodig. Niet alle ouderen kunnen in hun huidige woning blijven wonen, bijvoorbeeld als er geen lift in het appartementencomplex is of als een traplift in de eigen woning niet mogelijk is.
Op hogere leeftijd neemt de mobiliteit af. Ouderen willen vaker dan nu mogelijk is in een complex wonen waar sociale contacten laagdrempelig zijn. Dat kan als bijvoorbeeld een gezamenlijke ontmoetingsruimte in het complex is. Het ministerie van BZK heeft voor 2021 en 2022 20 miljoen euro per jaar beschikbaar gesteld om onder meer de bouw van ontmoetingsruimten in geclusterde woonvormen voor ouderen te ondersteunen in nieuwbouw en bestaande bouw.
Lees meer in de Monitor Ouderenhuisvesting 2020 – januari 2021
Advies en reactie van de Raad van Ouderen op de discussienota “Zorg voor de Toekomst” met ruimte voor voldoende variatie in woonvormen en ouderenvriendelijke wijken – januari 2021
De Raad van Ouderen heeft gebruik gemaakt van de internetconsultatie over de discussienota “Zorg voor de Toekomst” door een bijdrage vanuit het ouderenperspectief te leveren.
De Raad van Ouderen is ingenomen met het feit dat een duidelijke keuze is gemaakt om het beleid om te buigen van een ziektegericht beleid naar een beleid dat meer gericht is op gezondheidsbevordering en preventieve gezondheidszorg in het algemeen, en op de ouderen (55-60+ers) en mensen met (complexe) gezondheidsproblemen in het bijzonder.
De Raad van Ouderen acht het voor de Toekomst van de Zorg van belang dat gestart wordt vanuit het perspectief van de mensen, hun welbevinden en hun manier van leven en wonen. De Raad van Ouderen adviseert daarbij ook “Zorg voor ruimte voor voldoende gevarieerde woonvormen en ouderenvriendelijke wijken”. Lees meer in Reactie RvO op discussiennota Zorg voor de Toekomst – januari 2021
Notitie diverse organisaties – Actie nodig voor toekomstbestendige-ouderenzorg – 2020 december
ActiZ, Zorgthuisnl, Verenso, V&VN, Patiëntenfederatie Nederland en LOC maken zich zorgen over de ouderenzorg in de nabije toekomst. Er zijn op korte termijn vergaande maatregelen noodzakelijk om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de ouderenzorg in de toekomst te borgen. Zij zijn van mening dat oplossingen gezocht moeten worden in een radicale focus op de behoefte van de oudere en zijn omgeving met veel oog voor kwaliteit van leven, preventie om gezondheid te behouden en te versterken en ziekte te voorkomen. Een samenhangende aanpak en samenwerking vanuit de verschillende stelsels is hiervoor van belang. Vandaar dat zij eraan hechten om in deze notitie gezamenlijk de uitgangspunten voor de ouderenzorg weer te geven. Lees meer in Notitie diverse organisaties – Actie nodig voor toekomstbestendige-ouderenzorg – 2020 december
Zorg op afstand dichterbij – Digitale zorg na de coronacrisis – RvS – 2020 December
Sinds de coronacrisis leven veel mensen meer digitaal dan daarvoor.
Ook in de zorg zijn digitale toepassingen meer dan ooit gebruikt, terwijl de afgelopen jaren vooral werd gesproken over hobbels en knelpunten. De coronacrisis dwong velen nu om te gaan doen. Er was weinig keus en voor knelpunten was weinig tijd. Vaak bleek het een goede oplossing die zelfs de verwachtingen te boven ging. De afgelopen maanden is in de praktijk enorm veel ervaringen opgedaan met digitale zorg. En dat is enorme winst volgens de RvS. Hoe moeten we nu verder? In het advies (Samen)leven is meer dan overleven stelde de RvS al dat digitale zorg vooral moet worden gezien als een waardevolle en onmisbare uitbreiding van het repertoire van zorg- en hulpverleners. Hoe deze uitbreiding er precies uitziet zal in de praktijk moeten blijken. De RvS pleit daarom in dit advies voor een lerende praktijk waarin zorgaanbieders, ontwikkelaars, professionals en patiënten samen continu ervaring opdoen met digitale zorg. De overheid kan hier richting aan geven door helder te benoemen aan welke inhoudelijke prioriteiten digitale zorg moet bijdragen en door het creëren van (financiële) ruimte. Lees meer in het advies Zorg op afstand dichterbij – Digitale zorg na de coronacrisis – RvS december 2020
Manifest Waardig Ouder Worden 2.0 – 2020 December
Op 12 december2020 hebben de ChristenUnie, Omroep Max en KBO-PCOB, samen met verschillende maatschappelijke organisaties, het Manifest “Waardig Ouder Worden 2.0” ondertekend. In het manifest staan tien voorstellen voor een samenleving waarin ouderen kunnen blijven meedoen en zich gezien en gewaardeerd voelen. Waarin jong en oud niet tegenover elkaar staan, maar naast elkaar. Waarin ruimte is om te wonen, elkaar te ontmoeten en voor elkaar te zorgen.
Het is een vervolg op een eerder manifest. Dat manifest werd één-op-één overgenomen in het regeerakkoord van het huidige kabinet.
Een belangrijk punt in het nieuwe manifest is dat er 1 miljard euro moet worden uitgetrokken voor de bouw van nieuwe woonvormen voor ouderen. Met dat geld moeten nieuwe, kleinschalige woonvormen worden ontwikkeld om de kloof tussen een eengezinswoning en het verpleeghuis te verkleinen.
In het nieuwe Manifest wordt ingezet op de volgende tien punten:
Zet in op een brug tussen jong en oud; we hebben elkaar nodig
Investeer in generatiewoningen en kleinschalige concepten
Help toekomstige senioren zich voor te bereiden op de oude dag
Stimuleer en beloon mantelzorgers en vrijwilligers
Gebruik de maatschappelijke diensttijd om jong en oud bij elkaar te brengen
Zorg voor voldoende ontmoetingsplekken voor jong en oud
Maak Nederland dementievriendelijk
Investeer in passende en palliatieve zorg
Borg de toegang tot geestelijke verzorging
Houd oog voor de ouderenzorg in en na de coronatijd
Lees de volledige tekst in het Manifest-Waardig-ouder-worden-2.0-lange-versie
Preventie van dementie kan stijgende cijfers keren – onvoldoende afstemming in de eerste lijn meer opnamen op de SEH en in verpleeghuizen – 2020 December
Nederland telt op dit moment 300.000 mensen met dementie. Dat aantal stijgt naar 400.000 in tien jaar en daarmee stijgt de druk op de zorg flink, en de kosten. Een belangrijke rol in de kwaliteit van zorg voor de thuiswonende mensen met dementie spelen de 65 netwerken in Nederland. Maar de verschillen zijn groot, blijkt uit onderzoek van Vektis, die zorgdeclaratie-gegevens heeft geanalyseerd. De samenvatting:
- Een op de drie mensen met dementie komt op de spoedeisende hulp (SEH) terecht omdat blijkbaar er onvoldoende afstemming is in de eerste lijn. Dat blijkt uit onderzoek van Vektis, die de kosten (declaratiegegevens) bij de zorg aan mensen met dementie heeft geanalyseerd.
- In de regio’s waar de dementienetwerken (samenwerkingsverbanden van professionals en zorgaanbieders voor zorg en ondersteuning aan mensen met dementie en hun mantelzorgers) niet goed zijn georganiseerd, komen er veel meer mensen met dementie op de spoedeisende hulp of gaan naar verpleeghuizen (crisisopvang of langdurige opname).
- De fikse stijging van het aantal mensen met dementie – 34% in tien jaar – zorgt ervoor dat de druk op de thuiszorg, de wijkverpleging en op de verpleeghuiszorg toeneemt.
Zeventig procent van de mensen met dementie woont thuis, blijkt uit het Vektis-onderzoek. Opvallend is dat de kosten van zorg bij thuiswonenden ongeveer stabiel zijn gebleven tussen 2017 en 2019. Het gaat met name om de kosten voor wijkverpleging en ziekenhuiszorg, die onder de Zorgverzekeringswet vallen. De kosten voor verpleeghuiszorg zijn in drie jaar tijd wel gestegen met zo’n 15 procent. - De wachttijden voor opname in het verpleeghuis zijn in 2019 ook gestegen. In maart 2020 is de wachttijd gedaald, waarschijnlijk omdat veel mensen op de wachtlijst en in verpleeghuizen door corona zijn overleden. Kijk vooral naar mensen die actief op opname in het verpleeghuis wachten en die geen zorg krijgen. Dat waren in 2019 enkele honderden mensen die echt niet meer thuis konden wonen. De zorgkosten voor thuiswonenden zijn een stuk lager: gemiddeld 13.000 euro per persoon per jaar tegenover gemiddeld 75.000 euro per persoon voor mensen die in een verpleeghuis zijn opgenomen.
- In de komende jaren worden veel middelen beschikbaar gesteld voor het onderzoek naar dementie. Alles is gericht op het tegengaan van dementie en het verbeteren van de kwaliteit van leven voor mensen met dementie. Uit de resultaten van het brede programma Deltaplan dementie blijkt dat het belangrijk is om zo vroeg mogelijk de diagnose te stellen, omdat je dan beter kunt inspelen op het leren omgaan met de dementie en op de zorgbehoefte. Ook is er een vernieuwing in de organisatie van de zorg voor mensen met dementie. Door meer te focussen op de eigen regie van patiënten en hun mantelzorgers in plaats van alleen op de medische zorg.
Lees meer in het artikel Preventie van dementie kan stijgende cijfers keren – december 2020 en de Factsheet dementie Vektis – december 2020
Ontwrichte zorg – Over het verlies van publieke waarden in de strijd om betere (digitale) gezondheid – 2020 December
Er is een opmars van ‘virtuele medische assistenten’ of ‘gezondheidscoaches’ te verwachten, die mensen helpen gezond te blijven door ze te voorzien van gepersonaliseerde adviezen op basis van hun gegevens. Maar er is ook de intrede van nieuwe actoren en belanghebbenden met invloed op het algemeen belang. Lees meer in de lezing Tamar Sharon – Els Borst Lezing 2020 – Ontwrichte zorg
Overheid: durf te betuttelen als het gaat om de volksgezondheid. Een pleidooi voor preventie – 2020 November
Angst bij politici om te betuttelen heeft geresulteerd in onacceptabele gezondheidsverschillen tussen arm en rijk. Het coronabeleid biedt hoop, ziet hoogleraar Erik Buskens: als de nood hoog is, blijkt de overheid best te willen ingrijpen. Laat haar, eenmaal gevaccineerd en veilig, dat andere beest in de bek kijken. Een pledoooi voor preventie en een gezonde leefstijl. Welvaartsziekten blijven onverminderd de grootste gezondheidscrisis van deze tijd. Lees meer in Overheid – durf te betuttelen als het gaat om de volksgezondheid. Een pleidooi voor preventie – 2020 November
Pilot in Delfzijl: casemanagers die Wmo indiceren – 2020 November
Casemanagers en wijkverpleegkundigen die ook kunnen indiceren voor de Wmo. De gemeente Delfzijl, Menzis en zes zorgaanbieders vonden dat zo’n aantrekkelijk perspectief, dat zij besloten daar een pilot van te maken. Dementiezorg voor Elkaar werd gevraagd de balans op te maken. Adviseurs spraken met gemeente en zorgverzekeraar en formuleerden een aantal tips. ‘Maak slim gebruik van de grijze gebieden in de verschillende wettelijke kaders’, is hun conclusie. Dat Wmo indiceren door casemanagers voordelen heeft voor de cliënt, is evident. Ga maar na. De casemanager kent de cliënt al. Hij of zij is vertrouwd en daardoor loopt een ‘Wmo-gesprek’ soepeler. Bovendien hoeft de Wmo-medewerker niet meer langs te komen voor het ‘keukentafelgesprek’ en voorkom je zo dat de cliënt eenzelfde verhaal nog eens moet vertellen. Daarbij: casemanagers komen vaker langs, wat handig kan zijn in de aanloop naar een Wmo-indicatie. Zij kunnen zo de Wmo-hulp langzaam introduceren bij de cliënt. Meer info in Pilot in Delfzijl – casemanagers die Wmo indiceren
Woonvisie Nieuwegein vangt groeiende behoefte wonen met zorg op – 2020 November
Een aantal jaren geleden maakte de gemeente Nieuwegein de balans op van de woningvoorraad: ongeveer duizend nieuwe woningen waren nodig om de groeiende woon-zorgbehoefte op te vangen.
Hoe kom je aan duizend extra woningen met zorg voor ouderen? Wethouder Adriani: “We hadden geen uitleggebieden voor nieuwbouw. Daarom hebben we binnen bebouwd gebied zorgcirkels van 400 meter rondom clusters van voorzieningen afgesproken. Die zijn vastgelegd in de woonvisie. Dat betekent dat als iemand iets binnen die 400 meter wil bouwen of bestaand vastgoed wil transformeren, die bij mij moet komen uitleggen hoe daarin wonen en zorg worden gecombineerd.” Meer info in Programmas Nieuwegein vangen groeiende behoefte wonen met zorg op
Hoor mij nou! – Samen Begrijpen, Proberen, Reflecteren en Leren bij complexe zorgvragen – 2020 Oktober
De huidige klinische praktijk van Samen Beslissen sluit onvoldoende aan bij mensen met complexe zorgvragen in meerdere levensdomeinen. Deze mensen worden geconfronteerd met een stelsel dat de zorg opknipt in een lichamelijk, een psychisch en een sociaalmaatschappelijk gedeelte. Vaak ontbreekt het bij hen echter aan een heldere probleemanalyse en diagnose. Een interventie in het ene levensdomein beïnvloedt de resultaten in het andere. Genezing is vaak een illusie en ‘coping’ het hoogst haalbare. Klassieke Patient Empowerment en vormen van Samen Beslissen1 zijn al lastig te realiseren bij patiënten met enkelvoudige problemen; bij mensen met complexe problemen is dat nog moeilijker.
Daarom stelt de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) een alternatief – iteratief – besluitvormingsproces voor, met aandacht voor de context van de patiënt en gericht op wederzijds begrip (Samen Begrijpen, Samen Proberen, Samen Reflecteren en Samen Leren).
Wanneer mensen met complexe zorgvragen na een verwijzing door de huisarts in het ziekenhuis komen, is het nodig dat zorgverleners hen anders tegemoet treden dan mensen met enkelvoudige aandoeningen. Een vorm van triage is daarom wenselijk. De RVS adviseert om voor deze patiënten een multidisciplinair hulpnetwerk op maat samen te stellen, waarin ook naasten deelnemer (kunnen) zijn en de coördinatie duidelijk is belegd. Binnen dit hulpnetwerk stelt men alles in het werk om samen met de patiënt:
• in een iteratief proces de zorgbehoeften en prioriteiten goed te ontrafelen (Samen Begrijpen);
• in dialoog diverse kleine of grote acties uit te proberen (Samen Proberen);
• te reflecteren op de behaalde resultaten (Samen Reflecteren);
• de geleerde lessen toe te passen bij de volgende kleinere of grotere stap (Samen Leren).
Bron RvS oktober 2020 https://www.raadrvs.nl/ Lees het advies Hoor mij nou – Brief en advies RVS – oktober 2020
Gezondheidsverschillen voorbij – Complexe ongelijkheid is van ons allemaal – 2020 Oktober
We leven met z’n allen langer dan ooit in goede gezondheid. En we zijn steeds beter in staat ziekte te diagnosticeren en te behandelen, ook als het om hoog-complexe zorg gaat. Je zou zeggen: tel uit je winst.
Maar tegelijkertijd kent onze samenleving grote verschillen in gezondheid. Die verschillen zijn de afgelopen decennia eerder groter dan kleiner geworden, zowel in Nederland als in andere westerse landen. Mensen met een hoog inkomen en hoog opleidingsniveau leven gemiddeld genomen niet alleen langer, maar ook langer in gezondheid met een goed leven. De Raad voor Volksgezondheid geeft in dit essay een uitgebreide analyse met een historisch over zicht van mogelijke verklaringen en roept iedereen op om met deze complexe materie aan de slag te gaan. Lees meer in het essay Gezondheidsverschillen voorbij – Complexe ongelijkheid is van ons allemaal – 2020 Oktober
Vitaal ouder en de Nota Gezondheidsbeleid – 2020 September
Op 18 september 2020 kwamen ruim 80 ouderen en professionals online samen om te praten over de landelijke nota Gezondheidsbeleid, met als focus vitaal ouder worden (één van de vier gezondheidsvraagstukken van deze uit begin 2020).Platform Pouwer, organisator van het webinar, richt zich al langere tijd op vitaal ouder worden. Een aantal deskundigen en ouderen zelf gingen op het thema Vitaal ouder worden”” in. Lees meer in het verslag Platform Pouwer – verslag webinar Lokaal Gezondheidsbeleid 18 september 2020
Meer maatwerk voor mensen met dementie – Gemeenten staan voor een groot aantal opgaven – 2020 September
We vinden (volgens de burgemeester van Den Haag en vanuit de VNG sprekend) het belangrijk dat de mens hierbij steeds een centrale plek inneemt.
Bijvoorbeeld als het gaat om inwoners met dementie. In 2040 zal in Nederland het aantal mensen met dementie verdubbeld zijn naar ruim een half miljoen en dat heeft een impact op elke gemeente. Het overgrote deel daarvan woont immers thuis en is aangewezen op zorg en ondersteuning vanuit de gemeente. En de betrokken en gedreven mantelzorgers die het langer thuis wonen mogelijk maken verdienen ook onze steun. We hebben dus een mooie opdracht en gelukkig gebeurt er al veel. Maar we kunnen nog meer doen en vooral van elkaar leren. De verhalen in dit boekje laten zien wat gemeenten kunnen betekenen voor hun inwoners met dementie, mantelzorgers én professionals. Lees meer in Meer maatwerk voor mensen met dementie – Voorbeelden voor gemeenten
Cruciale rol gemeenten – Beleidshulp Dementie voor Gemeenten – 2020 September
Praktische tips, inspirerende voorbeelden en tools voor gemeenten om hun dementiebeleid vorm te geven.
Die zijn te vinden in de Beleidshulp Dementie voor Gemeenten van Movisie en Vilans. De Beleidshulp over gemeentelijk dementiebeleid is als stappenplan te gebruiken, maar gemeenten kunnen ook delen daarvan gebruiken die voor hen relevant zijn. Het aantal mensen met dementie neemt komende jaren fors toe en zo’n 70% van hen woont thuis. Passende zorg en ondersteuning zijn voor hen cruciaal, vooral in de beginfase van dementie. Gemeenten spelen daarin een belangrijke rol. Lees meer in de Beleidshulp Dementie voor Gemeenten 2020 september Bron en informatie https://www.dementiezorgvoorelkaar.nl/
Nationale Dementiestrategie 2021-2030 – 2020 September
‘Een wereld zonder dementie’, dat is een van de hoofd thema’s in de nieuwe Nationale Dementiestrategie 2021-2030 met een langlopend en omvangrijk onderzoeksprogramma gericht op dementie aan.
Uitgangspunt in de strategie is de missie: Mensen met dementie en hun naasten kunnen als waardevol lid van onze samenleving functioneren en goede ondersteuning en zorg ontvangen. Er wordt voldoende wetenschappelijk onderzoek gedaan naar mogelijke preventie, behandeling en genezing van dementie. Naast het onderzoeksprogramma zet de strategie daarom ook in op de thema’s ‘Steun op maat bij leven met dementie’ en ‘Mensen met dementie tellen mee’.
Samen met mensen met dementie, hun naasten en verschillende partijen die betrokken zijn bij dementieonderzoek, -behandeling, -zorg en -ondersteuning gaan we de komende maanden aan de slag om het nieuwe programma vorm te geven. Lees meer in de Tweede Kamer brief Dementiestrategie 2021 – 2030 en de Nationale Dementiestrategie 2021 – 2030 en de Evaluatie Deltaplan Dementie november 2019
Visie Zorgverzekeraars Nederland op toekomstige zorg – 2020 September
Zorgverzekeraars bieden hun visie op toekomstbestendige zorg aan als advies aan het nieuwe kabinet. Zij presenteren hierin hun ideeën over o.a. preventie, ouderenzorg, de ggz, de inzet van zorgverleners en het zorgstelsel. Lees meer in hun Agenda ZN Blijvend verzekerd van goede zorg Agenda ZN Blijvend verzekerd van goede zorg
Regiobeeld Zorg voor de regio Noord -2020 September
In de regio Noord (provincie Groningen en de kop van Drenthe) heeft Menzis in 2019 het initiatief genomen om samen met partijen in de regio een regiobeeld op te stellen samen met de Groninger en Drentse zorg- en welzijnsorganisaties en diverse andere organisaties. Het regiobeeld geeft inzicht in de ontwikkeling van de zorgvraag en het zorgaanbod in de komende 10 jaar. Daaruit blijkt dat er grote veranderingen nodig zijn om het huidige niveau van zorg in Groningen en de kop van Drenthe ook in de toekomst te kunnen waarborgen.
Het gehele rapport staat op https://www.menzis.nl/over-menzis/-/m/publieke-sites/over-menzis/paginas/bestanden/regio/regiobeeld-2030-noord.pdf
Een samenvatting lees u in Regiobeeld Zorg voor de regio Noord – 2020 september – samenvatting
Belangrijkste uitdagingen in de regio Noord:
• Binnen de regio Noord groeit de bevolking in de gemeenten Groningen en Tynaarlo, terwijl deze in overige gemeenten afneemt tussen 2018 en 2030.
• De bevolking van regio vergrijst verder en het aantal chronisch zieken neemt toe.
• De subregio Ommelanden1 onderscheidt zich van de subregio Stad1 door sterke vergrijzing, minder goede (ervaren) gezondheid, minder goed gezondheidsgedrag (leefstijl), gemiddeld lagere opleiding en lagere sociaal economische status.
• Er is sprake van relatief lange wachttijden in de zorg, met name in de GGZ. Knelpunten in de acute keten voor kwetsbare ouderen.
• De zorg voor kwetsbare ouderen staat onder druk. Met name in de ANW doen zij relatief vaak een beroep op de SEH; doorstroom naar passende voorziening verloopt regelmatig moeizaam.
• Er dreigt een (nog) groter tekort aan zorgverleners. Het aantal zorgverleners zal in de subregio Ommelanden met meer dan 10% afnemen, terwijl dit in de subregio Stad redelijk stabiel is.
De trends en scenario’s in relatie tot vraagontwikkeling en aanbodbehoefte voor verpleeghuiszorg – 2020 Juli
Het aandeel ouderen in de Nederlandse samenleving neemt de komende 20 jaar toe. Met name de toename onder 85-plussers zal resulteren in een stijgende vraag naar zorg in het algemeen en verpleeghuiszorg in het bijzonder. Anticiperen op de toekomstige zorgvraag is mogelijk met tijdig inzicht in ontwikkelingen die deze vraag beïnvloeden. Om daarmee stakeholders in de regio in staat te stellen om voor voldoende zorgaanbod te zorgen is het nodig om inzicht in regionale verschillen in kaart te brengen.
Op welke termijn en om hoeveel zorg het precies gaat is nog niet duidelijk, maar het is wel duidelijk dat de druk op de verpleeghuiscapaciteit toeneemt. Dat dit tot een bouwopgave leidt is dan ook zeer waarschijnlijk. De exacte omvang van deze opgave en waar en op welke termijn deze zich voordoet is onderzocht door de trends en scenario’s in relatie tot vraagontwikkeling en aanbodbehoefte voor verpleeghuiszorg te kwantificeren. Lees meer Prognose capaciteitsontwikkeling verpleeghuiszorg TNO – 2020 juli
Raad van Ouderen – Advies over ICT en technologie in zorg en welzijn – De RvO uit haar zorg maar ook de kansen bij de technologische ontwikkelingen – 2020 Juli
Een groot deel van de ouderen zal de technologische ontwikkelingen in de zorg niet kunnen bijbenen. Dit zegt de Raad van Ouderen in een advies aan minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Toch ziet de Raad ook kansen als technologie-inzet leidt tot kostenbesparing. Die kan dan geïnvesteerd worden in zorgmedewerkers en meer menselijk contact.
De Raad van Ouderen beschrijft in het advies dat er rekening mee gehouden moet worden dat een groot deel van de ouderen de snelheid van de ICT-ontwikkelingen binnen de zorg niet zal kunnen bijbenen en zal afhaken. Daarom wil de Raad van Ouderen dat goede zorg en ondersteuning behouden blijft voor ouderen die geen gebruik kunnen maken van ICT-voorzieningen en –ontwikkelingen. Daarbij pleit de Raad voor technologie op maat. Persoonlijke behoeften en ervaren kwaliteit van leven van de individuele oudere gebruiker moeten leidend zijn. Niet alleen bij de ontwikkeling van de technologie, maar ook bij de keuze van zorginstellingen bij de inzet van technologie. Technologie moet zo zijn ontworpen dat deze aanpasbaar is aan de individuele behoeften en mogelijke beperkingen van de gebruiker. Zo moeten ook gebruikers met taalachterstanden hier gebruik van kunnen maken. Lees meer in RvO advies ICT hulpmiddelen in zorg en welzijn Juli 2020
Woonvisie Gemeente Groningen – juni 2020
Groningen staat voor een forse opgave op het vlak van wonen. Die opgave zit in de aantallen maar ook in de kwaliteit en toekomstbestendigheid van onze woningen en woonomgeving. Met de woonvisie zet de gemeente in op de woonomgeving van morgen. Samen maken we wonen in Groningen nog beter, zodat iedereen in onze gemeente een goede plek heeft om te wonen. We doen dat aan de hand van de volgende vijf speerpunten:
1. Bouwen, bouwen en nog eens bouwen, maar wel met kwaliteit
2. Binden door samenwerking: het Woonakkoord
3. Publieke regie en sturing: een gemeente voor iedereen
4. Groningen en de regio: verstedelijkingsstrategie
5. Nieuwe focus op doelgroepen
In de woonzorganalyse is berekend is dat de groep ouderen in de gemeente Groningen in de komende jaren sterk zal gaan groeien: zijn er in 2021 ruim 35.000 65-plussers, in 2040 zal dit aantal zijn opgelopen tot bijna 46.000 mensen. Het aandeel 85-plussers zal in de periode 2021- 2040 met 74% stijgen naar circa 7.300 mensen. Dit is tevens de groep met de grootste vraag naar zorg en begeleiding.
In onze gemeente hebben we aandacht voor iedereen. Toch zijn er groepen die net iets meer zorg verdienen. Zo hebben we oog voor de groeiende groep (zorgbehoevende) ouderen in Groningen. Daarnaast focussen we op een groeiende groep kwetsbare bewoners en hun woonbehoefte in combinatie met passende zorg en de juiste leefomgeving. Ouderen willen over het algemeen zo lang mogelijk op een goede manier zelfstandig wonen: met ondersteuning, gepaste zorg en in een woning die aansluit bij hun persoonlijke behoeften. Ondertussen wordt van ouderen verwacht dat zij een sociaal steunsysteem om zich heen ontwikkelen. Dit is een belangrijk aandachtspunt, dat natuurlijk mede ingegeven wordt door wat ouderen en andere generaties willen en wensen. Veel ouderen willen het liefst oud worden in hun eigen woning en woonomgeving. We willen dit graag faciliteren en zo mensen met een (aanstaande) zorgvraag in staat stellen om zo lang mogelijk op eigen kracht te kunnen wonen. Wel betekent de groei van deze doelgroep dat we extra hard moeten nadenken over het ‘hoe’. Wat betekent het bijvoorbeeld voor bestaande en nieuwe wijken? Hoe organiseren we het? Goed wonen gaat dan om meer dan alleen een woning. Ook belangrijk is de manier waarop welzijn en zorg zijn georganiseerd. Is de plek waar de woningen staan geschikt en draagt de omgeving bij aan zelfredzaamheid?
De woonvisie beoogt een gebiedsgerichte aanpak om te voldoen aan de toenemende behoefte aan geclusterde woonvormen voor ouderen, met speciale aandacht voor beschutte en collectieve woonomgevingen die sociaal contact bevorderen.
Ouderen willen over het algemeen zo lang mogelijk op een goede manier zelfstandig wonen: met ondersteuning, gepaste zorg en in een woning die aansluit bij hun persoonlijke behoeften. Ondertussen wordt van ouderen verwacht dat zij een sociaal steunsysteem om zich heen ontwikkelen. Dit is een belangrijk aandachtspunt, dat natuurlijk mede ingegeven wordt door wat ouderen en andere generaties willen en wensen.
Veel ouderen willen het liefst oud worden in hun eigen woning en woonomgeving. We willen dit graag faciliteren en zo mensen met een (aanstaande) zorgvraag in staat stellen om zo lang mogelijk op eigen kracht te kunnen wonen. Wel betekent de groei van deze doelgroep dat we extra hard moeten nadenken over het ‘hoe’. Wat betekent het bijvoorbeeld voor bestaande en nieuwe wijken? Hoe organiseren we het? Goed wonen gaat dan om meer dan alleen een woning. Ook belangrijk is de manier waarop welzijn en zorg zijn georganiseerd. Is de plek waar de woningen staan geschikt en draagt de omgeving bij aan zelfredzaamheid? We willen graag samen met de corporaties, ontwikkelaars en de doelgroep op zoek naar antwoorden en passende woonvormen. Voor de kwetsbare doelgroepen is het belangrijk dat ze in de nabijheid van voorzieningen als een supermarkt, apotheek, huisarts en openbaar vervoer wonen. Verder is sociale samenhang, het ‘omkijken naar elkaar’, belangrijk. Dit geeft een gevoel van veiligheid. Als we gebiedsgericht werken, maar ook bij wijkvernieuwing en wijkontwikkeling vinden we het daarom belangrijk om ook de sociale kant mee te nemen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om ontmoetingsplekken in de woonomgeving, ruimte voor bewonersinitiatieven en het stimuleren tot deelname hieraan van kwetsbare inwoners die daar uit zichzelf geen gebruik van maken.
Lees meer in de woonvisie Woonvisie Gemeente Groningen – een thuis voor iedereen – 2020 juni
Inbreng van ouderen vaak vergeten – Raad van Ouderen brengt het “Advies over betrekken van ouderen” uit -2020 Juni
In de wereld waarin stelsels en beleid worden ontworpen is onvoldoende oog voor het perspectief van ouderen. Soms wordt dit perspectief op papier en in het systeem benoemd, maar in de dagelijkse praktijk wordt de inbreng van ouderen vaak vergeten.
Die participatie zou een automatisme moeten zijn. Het gevolg van het ontbreken van participatie kan zijn dat het ‘goed en plezierig ouder worden’ en ‘het kunnen blijven meedoen in de samenleving’ – waarden die aan de basis liggen van het Pact van de Ouderenzorg worden belemmerd. Daarom dit ongevraagd advies aan de minister. Lees meer in het RvO-advies-Betrekken-van-Ouderen-juni-2020
Commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen in haar Aangepast Reisadvies: ‘Bouwen, digitaliseren, samenwerken, leren van coronacrisis!’ Nieuwe woonvormen, tussen het aloude eigen huis en het verpleeghuis in, kunnen een oplossing bieden – 2020 Juni
Om de zorg voor thuiswonende ouderen in de toekomst op peil te houden is het nodig nú te investeren in geschikte woningen, in digitalisering van dagelijks leven en zorg en in lokale en regionale samenwerking in zorg en ondersteuning. Dat schrijft de commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen in het advies Oud en zelfstandig in 2030. Aangepast REISadvies, dat commissievoorzitter Wouter Bos op 30 juni 2020 heeft aangeboden aan minister Hugo de Jonge.
De eerste versie van haar advies publiceerde de commissie afgelopen januari. Zij nodigde geïnteresseerden uit te reageren; 129 personen en organisaties zijn hierop ingegaan.
De commissie formuleert in haar advies veertig aanbevelingen die zij toetst aan de vier principes van de REIS:
Regie: vergroot de aanbeveling de mogelijkheden voor ouderen om zelf regie te voeren?
Eenvoud: vereenvoudigt de aanbeveling de ondersteuning en zorg voor ouderen, zowel voor de ouderen zelf als voor de professionals?
Integrale benadering: verwijdert de aanbeveling schotten en bevordert ze een integrale kijk op de behoefte aan ondersteuning en zorg?
Samenwerking: bevordert de aanbeveling de samenwerking tussen de verschillende bij de zorg voor thuiswonende ouderen betrokken partijen en professionals?
Nieuwe woonvormen, tussen het aloude eigen huis en het verpleeghuis in, kunnen een oplossing bieden.
Veel van de aanbevelingen zijn terug te voeren tot vier centrale adviezen met als eerste advies: ga (ver)bouwen! De fysieke woonomgeving is voor ouderen cruciaal om zelfstandig te kunnen (blijven) wonen en zo min mogelijk afhankelijk te worden van zorg. Nieuwe woonvormen, tussen het aloude eigen huis en het verpleeghuis in, kunnen een oplossing bieden. Op dit moment wordt er echter voor ouderen veel te weinig gebouwd en verbouwd. Met als gevolg niet alleen een ontoereikend woningaanbod voor ouderen, maar ook een belemmering van de doorstroming op de woningmarkt. Lees meer in het advies Oud+en+zelfstandig+in+2030+Aangepast+REISadvies en de Samenvatting+Oud+en+zelfstandig+in+2030+Aangepast+REISadvies def en de Infographic+Oud+en+zelfstandig+in+2030+Aangepast+REISadvies def
Advies over zelfstandig wonen met passende zorg Raad van Ouderen- 2020 Mei
De Raad van Ouderen (RvO) heeft in de afgelopen maanden informatie verzameld over de ontwikkelingen in de ouderenhuisvesting en woonzorgvoorzieningen. Ouderen ervaren een groot tekort aan levensloopbestendige woningen en aan diverse vormen van wonen met zorg.
Maak een inhaalslag bij het bouwen van levensloopbestendige woningen, zowel in de sociale sector, middenhuur, als in de koopsector. Dat schrijft de Raad van Ouderen in het advies ‘Langer zelfstandig in een passende woning met goede zorg’ aan de ministers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Binnenlandse Zaken. Ouderen ervaren momenteel een groot tekort aan levensloopbestendige woningen en aan verschillende vormen van wonen met zorg.
De babyboomgeneratie wordt nu ouder en we hebben het wonen en de woonomgeving te weinig aangepast aan die ontwikkeling. Dat moet nu heel snel gebeuren, want anders komt deze groep in de knel. Ze blijven in huizen wonen die minder geschikt voor hen zijn. Daardoor is het minder gemakkelijk om zorg te verlenen, kunnen zij minder goed uit de voeten en is er meer kans op vereenzaming. De Raad van Ouderen stelt onder andere voor om gemeenten te verplichten een substantieel percentage van de te bouwen woningen te oormerken als ouderenhuisvesting. Verder moet er voldoende ruimte komen voor geclusterd en gemeenschappelijk wonen. Deze woonvormen maken het mogelijk om wonen en zorg te combineren, van belang voor ouderenhuishoudens met kwetsbare personen, mensen met dementie en migrantenouderen.
Om ouderen passende ondersteuning en zorg te kunnen geven vindt de Raad van Ouderen het gewenst de ondersteuning en zorg kleinschalig te organiseren rondom ouderen in de wijk, het dorp of in woon-zorgcomplexen. Die wijksgewijze inrichting van zorg- en dienstverlening kunnen gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren regelen, in samenspraak met ouderen en instellingen van professionele dienstverleners. Lees meer in Advies Langer zelfstandig wonen met-zorg Raad van Ouderen Mei 2020 met ook de bijlage 1 met achtergrondinformatie Bijlage-1-Achtergronden-bij-advies-RvO-Langer-zelfstandig-in-een-passende-woning-met-goede-zorg en bijlage 2 een impressie van woonvisies in gemeenten Bijlage-2-Samenvatting-woonvisies-advies-RvO-Langer-zelfstandig-in-een-passende-woning-met-goede-zorg
Seniorenhuisvesting heeft de toekomst – Caring community als wenkend perspectief – 2020 Mei
De Nederlandse bevolking vergrijst. Het aantal 65-plussers neemt toe van 3,2 miljoen in 2020 tot 4,7 miljoen in 2040. Meer dan een kwart van de bevolking is dan ouder dan 65 jaar. Het aantal alleenstaanden onder ouderen zal komende jaren sterk groeien. Met de toename van het aantal ouderen stijgt de zorgvraag. Hoe gaan al die mensen wonen? De seniorenhuisvesting van de toekomst maakt onderdeel uit van een caring community.
Hierin kunnen kwetsbare doelgroepen waaronder ouderen, net als iedereen meedoen in de samenleving. Participatie, zelfregie en kwaliteit van leven staan centraal in plaats van langer leven met focus op ziekte en zorg. Dit betekent dat kwetsbare mensen net als iedereen zo lang mogelijk zelfstandig (en met ondersteuning) thuis kunnen blijven wonen en mee kunnen doen in de samenleving. Zij wonen in een toekomstbestendig huis of in een kleinschalige woonvoorziening in een gewone wijk in een dorp of stad en kunnen terugvallen op mensen en tal van voorzieningen in de wijk, zoals:
• Een verpleegthuis: een kleinschalig verpleeghuis op een centrale plek in de, met zo veel mogelijk kenmerken als thuis wonen.
• Een time oud: een voorziening voor tijdelijke opvang van ouderen
• Een multigeneratiecentrum: een voorziening voor alle mensen in de wijk, ongeacht leeftijd, gericht op onderlinge interactie.
Paradigma verschuiving noodzakelijk
Om te komen tot een caring community is het noodzakelijk dat alle relevante stakeholders (gemeente, zorginstellingen, woningcorporaties en vertegenwoordigers van ouderen) elkaar opzoeken en lokaal de dialoog aangaan over de toekomstige vraag en aanbod van ouderenhuisvesting en (ouderen)zorg.
Lees meer in Seniorenhuisvesting heeft de toekomst – Caring community als wenkend perspectief
Landelijke nota gezondheidsbeleid 2020 – 2024 – specifiek aandacht voor “Vitaal ouder worden” – 2020 Mei
Verbeteren van gezondheid in de fysieke- en sociale leefomgeving, verminderen van gezondheidsachterstanden, verlagen van de druk op het dagelijks leven bij jeugd en jongvolwassenen en bijdragen aan vitaal ouder worden. Dat zijn vier gezondheidsvraagstukken waar het Rijk en gemeenten mee aan de slag gaan de komende jaren. Staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten hebben daarover gezamenlijke afspraken gemaakt in de nieuwe Landelijke Nota Gezondheidsbeleid 2020-2024.
Grote gezondheidswinst
Deze vier gezondheidsvraagstukken waar Rijk en gemeenten extra mee aan de slag gaan, komen voort uit de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018 van het RIVM en zijn specifiek gekozen, omdat deze gezondheidsvraagstukken een grote ziektelast veroorzaken, leiden tot de grootste gezondheidswinst voor kwetsbare groepen of kunnen leiden tot kostenbeheersing in de zorguitgaven. Bovendien vormen de gezondheidsvraagstukken een aanvulling op de beleidslijnen en landelijke programma’s die al lopen, zoals het Nationaal Preventieakkoord.
De wettelijke taak van de gemeenten
De gemeentelijke taak op het gebied van ouderengezondheidszorg is wettelijk geborgd in artikel 5a van de Wpg (Wet Publieke Gezondheid).De manier waarop dit artikel wordt uitgevoerd, verschilt sterk per gemeente. De groeiende groep ouderen maakt het voor gemeenten belangrijker om regie te voeren en lokaal verbindingen te leggen met andere domeinen.
Lees meer in Gezondheid-breed-op-de-agenda Landelijke nota gezondheidsbeleid 2020 – 2024
Advies van de Raad van Ouderen tijdens coronacrisis – betrek ouderen bij het nemen van maatregelen – wees transparant en het leeftijdscriterium – 2020 April
Naar aanleiding van de maatschappelijke en politieke discussie in de media en in de Tweede Kamer over de bestrijding van de coronacrisis schreef de Raad van Ouderen (RvO) een advies aan minister de Jonge om aandacht te vragen voor de positie van ouderen.
De RvO waardeert de grote inzet van de gezondheidszorg voor het welzijn en de gezondheid van de Nederlandse bevolking. Desalniettemin zijn er veel doden te betreuren, in het bijzonder ouderen. Dat maakt ons ouderen op zich al bijzonder bezorgd en bang.
En deze bezorgdheid neemt nog sterker toe, wanneer we in het publieke debat ongenuanceerde en ongefundeerde uitspraken horen over de zorg voor oudere coronapatiënten. De economisch nadelige gevolgen van deze maatregelen moeten zo goed mogelijk worden opgevangen, maar kunnen in onze welvarende samenleving niet de bestrijding van het coronavirus verdringen. Lees meer in het Advies van de Raad van Ouderen tijdens coronacrisis – betrek ouderen bij het nemen van maatregelen – wees transparant en het leeftijdscriterium
Zorgsaam Wonen met 12 aansprekende voorbeelden als alternatief voor het verpleeghuis – 2020 April
ZorgSaamWonen is het landelijke platform voor de maatschappelijke opgaven op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Het digitale magazine van ZorgsaamWonen vindt u
https://acquire-publishing.foleon.com/acquire/01-2020/cover/
Samen met ‘Stedebouw & Architectuur” besteden zij aandacht aan “bouw en zorg” in het magazine van April 2020 met onder meer vitaal ouder worden, wonen en woonomgeving en omzien naar elkaar. In de top 12 leest u de rondgang langs de 12 provincies met de aansprekende voorbeelden van woontussenvoorzieningen. Wonen als het thuis niet meer gaat maar een alternatief voor een verpleeghuis wordt gezocht. Lees het magazine Magazine Stedebouw en Architektuur April 2020 thema Bouw en Zorg en de top 12 in De top 12 als alternatief tussen thuis en het verpleeghuis
55-plussers over hun – toekomstige – woning – 2020 April
De CBS-reeks Statistische Trends beschrijft de huidige woonsituatie van 55-plussers en hun wensen en behoeften voor de toekomst. Kennis over de woonsituatie, de woon- en verhuiswensen van deze (aankomende generatie) ouderen zijn van belang voor de toekomstige situatie op de woningmarkt. Flats, appartementen en tussenwoningen zijn populair bij 55-plussers. Tien procent van hen woont naar eigen zeggen in een seniorenwoning. Wat zijn de woonwensen en woonbehoeften van 55-plussers voor de toekomst? Dit is nagegaan voor de groep 55-plussers die op dit moment nog niet in een seniorenwoning woont. Een derde van de 55-plussers – en bijna een kwart van de 75-plussers – vindt de eigen woning op dit moment niet of minder geschikt bij gezondheids- of ouderdomsklachten. De woning aanpassen heeft voor de meesten de voorkeur boven verhuizen. Het aanbrengen van een traplift is de meest overwogen aanpassing. Van alle 55-plussers zegt 56 procent niet te willen verhuizen, tenzij het niet anders kan. Lees meer in 55-plussers over hun – toekomstige woning CBS Statistische trends 2020 en het Artikel 55-plussers liefst zo lang mogelijk in eigen woning – april 2020
NIVEL – Register biedt beter zicht op zorg en ondersteuning bij mensen met dementie – 2020 Maart
Het Nivel, Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg, introduceerde in maart 2020 een ‘Register Dementiezorg en Ondersteuning’. Het Register heeft als doel om meer inzicht te geven in het gebruik van zorg en ondersteuning door mensen met dementie en hun naasten. Dit wordt gedaan door het combineren van bestaande gegevens. Beleidsmakers, belangenbehartigers, bestuurders en coördinatoren van dementienetwerken kunnen de informatie gebruiken om met regionale en/of landelijke partners in gesprek te gaan. Krijgen mensen de juiste zorg? En hoe kunnen we nog betere zorg leveren, op het juiste moment en op de juiste plek? De komende tijd worden gegevens gepubliceerd met thema’s als langdurige (Wlz) zorg, ziekenhuisopnamen, huisartsenzorg, medicatiegebruik en jonge mensen met dementie. Het Register (maart 2020) gegevens van bijna 180.000 mensen die in 2017 dementie hadden en iets meer dan 56.000 inwonende partners.
De eerste factsheet met vooral kenmerken: NIVEL Factsheet 1 Achtergrondkenmerken mensen met dementie – Cijfers overe 2017 Register Dementiezorg en Ondersteuning
In februari verscheen het rapport ‘Oud en zelfstandig in 2030. Een reisadvies’. Dit rapport bevat in totaal 35 aanbevelingen van de commissie Bos voor de toekomst van de zorg.
“Niet de mogelijkheden van het systeem, maar de mogelijkheden van de mens moeten centraal staan in de zorg.”
Lees meer in Reactie-LOC-rapport-‘Oud-en-zelfstandig-in-2030-een-reisadvies’-1
Het platform ZorgSaamWonen heeft een reactie gestuurd op het rapport van de Commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen. De reacties neemt de commissie mee in de volgende versie van het rapport. Het platform ZorgSaamWonen maakte afgelopen tijd een rondgang langs haar experts, partners en leden over het adviesrapport en heeft op basis daarvan aanbevelingen voor de commissie geformuleerd Reactie ZorgSaamWonen op rapport Commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen 1 april 2020 Bron ZorgsaamWonen https://www.zorgsaamwonen.nl/
Reactie van de Raad van Ouderen op het reisadvies ‘Oud en zelfstandig in 2030’ van de Commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen -2020 Maart
De Raad van Ouderen heeft op 27 maart 2020 een rectie gegeven op het advies van de Commissie TZTO-Toekomst zorg thuiswonende ouderen/cie Bos. De Raad onderschrijft voor het merendeel het reisadvies van de commissie maar heeft ook een aantal kanttekeningen. De aandacht voor verbouw naast nieuwbouw kan beter; meer aandacht voor keuzevrijheid; het onderscheid krimp en niet-krimp is volgens de Raad minder groot. Teleurstellend is dat er (te) weinig met de ouderen zelf is gesproken.
Volgens de planning van de commissie verschijnt de aangepaste versie van het rapport komende zomer. De RvO hoopt dat er met de gemaakte opmerkingen rekening wordt gehouden. Lees meer in de Reactie Raad van Ouderen op het reisadvies Commissie Bos vs 30 maart 2020 en lees het Advies Oud en zelfstandig in 2030. Een reisadvies en het artikel Zorg voor zelfstandig wonende ouderen moet en kan veel beter
Langer thuis – werk in uitvoering – Van woonzorgonderzoek naar een uitvoeringsprogramma – 2020 Maart
Steeds vaker wonen mensen met een beperking zelfstandig en vaak is meer ondersteuning nodig dan alleen een dak boven het hoofd. Om hier goed op in te spelen is gericht onderzoek nodig naar de woonzorgopgave in wijken en dorpen. De handreiking van Platform 31 is een bundeling van goede voorbeelden van woonzorgonderzoek in gemeenten en de vertaling daarvan in werkafspraken met partners. Wat een goede aanpak is, verschilt van wijk tot wijk.
Mensen zijn verschillend in draagkracht, inkomen en regie-vermogen, wijken zijn verschillend in de kwaliteit van de woningvoorraad en de aanwezige voorzieningen. In de ene buurt kennen mensen elkaar en houden ze een oogje in het zeil, in de andere buurt kennen buren elkaar niet. Daarom vind je in de handreiking ook voorbeelden van actieonderzoek met betrokkenen zelf.
Want zoals een onderzoeker liet weten, goed onderzoek is belangrijk en levert ons vaak veel informatie op, maar vaak geen pasklare aanpak die toepasbaar is in het leven van mensen. Daar moet verandering in komen.
Lees meer in Langer thuis – werk in uitvoering PLatform 31 maart 2020
Bron en informatie https://www.platform31.nl
Goede preventieve ouderenzorg: welke elementen zijn van belang? – 2020 Maart
Dé oudere bestaat niet. De ene persoon van 75 jaar is nog vitaal, onafhankelijk en fit. De andere 75-jarige is niet meer mobiel en heeft dagelijks ondersteuning en (mantel)zorg nodig. De behoeften van zelfstandig wonende ouderen aan ondersteuning en zorg variëren daarom enorm. Het is van belang dat het aanbod van preventieve ouderenzorg voldoende variatie biedt om goed aan te sluiten bij deze uiteenlopende behoeften. De vraag is of dat op dit moment zo is of dat er thema’s zijn die onderbelicht zijn in de huidige preventieve ouderenzorg? En zijn er misschien elementen van preventieve ouderenzorg die iedere gemeente, ieder (sociaal) wijkteam of iedere huisarts zou moeten aanbieden? Wat is goede preventieve ouderenzorg eigenlijk? In de factsheet van de RIVM staan na onderzoek wat belangrijke elementen zijn van goede preventieve ouderenzorg. Met vervolgens aanknopingspunten om preventieve ouderenzorg te optimaliseren.
De 10 aandachtspunten:
Aan de hand van de uitkomsten van het onderzoek zijn tien aandachtspunten opgesteld voor preventieve ouderenzorg.
1. Dé oudere bestaat niet
2. Zingeving is belangrijk
3. Maatwerk nodig op alle terreinen
4. Ouderen onderschatten de eigen kwetsbaarheid
5. Voorlichting helpt bij aanjagen anticipatie
6. Sommige ouderen bereiden zich wél goed voor
7. E-health voor ouderen in opkomst
8. Tijdig inzetten interventie
9. Gemeentelijk ouderenbeleid
10. Ondersteunende rol Rijksoverheid
Het bereik en de effectiviteit van interventies is hoger als deze met ouderen samen ontwikkeld worden.
Lees meer in Goede preventieve ouderenzorg – welke elementen zijn van belang RIVM
Het Deense model voor de ouderenzorg – In Nederland doorgaan zoals het nu is? Een alternatief! – 2020 Maart
Een artikel uit 2001 (!) waarin al een pleidooi wordt gehouden om te kijken naar het Deense model van het beleid en uitvoering van de ouderenzorg. De ouderenzorg is dichtbij huis en op wijk- en dorpsniveau georganiseerd. Kleinschaligheid en huiselijkheid zijn de trefwoorden; zorg en welzijn gaan samen en het medisch model is teruggedrongen tot het strikt noodzakelijke. De kwaliteit en het bereik van de zorg zijn hoog en de kosten vergelijkbaar met ons stelsel.
Denemarken heeft minder inwoners maar het oppervlakte is groter. Er is meer platteland omdat in Kopenhagen veel mensen wonen. In 1970 werd een bestuurlijke hervorming doorgevoerd waarbij het aantal gemeenten verminderde van 1388 naar 275. De helft van het aantal gemeenten had toen nog steeds minder dan 10.000 inwoners. Een groot aantal taken en bevoegdheden met de budgetten werd van het RIJK overgeheveld naar de gemeenten. In Denemarken durfde men deze toe te vertrouwen aan de lokale democratie. Ouderenzorg, welzijn en volkshuisvesting zijn beleidsterreinen die onder de lokale verantwoordelijkheid vallen. In 2001 betekende dat ook dat een 85 pct. van de bewoners van onze verpleeghuizen gewoon in eigen wijk of dorp wonen of konden blijven wonen. In Denemarken was er ook geen sprake van het complexe rollenspel dat wij in Nederland hebben ( dat is nu de WMO, ZvW en WLZ). Lees ook “waarom voeren we het Deense stelsel in Nederland niet in” in het artikel. Lees meer in Het Deense model voor de ouderenzorg
Bejaardenhuis van de toekomst met brunch als eerste stap naar het verzorgingshuis 2.0 – 2020 Maart
Enthousiaste reacties op een speciale brunch op een zondagmiddag als eerste activiteit van de Bossche buurtvereniging De Helftheuvel. ,,Er gaat nog veel meer gebeuren voor ouderen in deze wijk’’, belooft bestuurslid Hans Kieft. Op naar het ‘bejaardenhuis van de toekomst’.
Er zijn en komen meer initiatieven voor het verzorgingshuis 2.0 waarbij de ouderen in de wijk kunnen blijven wonen als er voldoende welzijn en zorg naar hen toekomt. De functies van het verzorgingshuis (of bejaardenhuis) zijn nu in de wijk beschikbaar. Lees meer in Bejaardenhuis van de toekomst met brunch als eerste stap
Verkenning wonen met zorg, uitkomsten Fortuna 2019 – 2020 Februari
Om vraag en aanbod voor wonen met zorg tot 2040 beter op elkaar te laten aansluiten moet het aantal voor ouderen geschikte woningen met bijna 400 duizend toenemen, waaronder 82 duizend geclusterde ouderenwoningen, 87 duizend aangepaste woningen en 225 duizend nultredenwoningen.
De gewenste toename van geclusterde ouderenwoningen is op nationaal niveau geconcentreerd binnen de sociale huursector, terwijl de behoefte aan aangepaste ouderenwoningen bijna uitsluitend de koopsector betreft.
De vergrijzing heeft ook gevolgen voor de vraag naar intramurale zorg. In 2040 wordt het totaal aantal cliënten intramurale verblijfszorg V&V geschat op 215 duizend personen, een stijging van 86 duizend personen. De totale opgave ligt daarmee in 2040 67 procent hoger dan de huidige capaciteit. In verband met ontwikkelingen in de sector V&V, waarbij intramurale zorgdiensten in toenemende mate in de vorm van een Volledig of Modulair Pakket Thuis bij ouderen thuis wordt aangeboden, hoeft het aantal plaatsen beschermd wonen niet met 86 duizend te worden uitgebreid maar is een uitbreiding met minimaal 71 duizend wel gewenst.
Het Fortuna-model van ABF voorziet in prognoses op het vlak van wonen en zorg. Met de prognose wordt het huidige aanbod en de toekomstige vraag naar wonen en zorg in beeld gebracht, zowel extramuraal (langer zelfstandig thuis wonen) als intramuraal (voor de sectoren Verpleging & Verzorging, Gehandicaptenzorg en Geestelijke gezondheidszorg). Deze prognoses zijn beschikbaar tot op buurtniveau, zodat de informatie kan worden verstrekt op het niveau van gemeenten, wijken of kernen. Lees meer in Verkenning wonen met zorg – uitkomsten Fortuna 2019
Nederlander zwijgt over toekomst ouderenzorg – 2020 Februari
De helft van de Nederlanders spreekt niet met anderen over de organisatie van zorg voor de eigen oude dag, zoals een geschikte woning en verzorging. Al denkt een derde van deze zwijgers er wel over na. Voor goede zorg voor ouderen wordt vooral vertrouwd op anderen. In de eerste plaats op zorgorganisaties, de overheid en zorgverzekeraars. Dit blijkt uit een publieksonderzoek dat ActiZ branchevereniging van zorgorganisaties liet uitvoeren door campagnebureau BKB.
Volgens ActiZ moeten de maatschappelijke verwachtingen over de oude dag worden bijgesteld, is er meer aandacht nodig voor de rol van mantelzorgers en zullen jong én oud nadrukkelijker met elkaar in gesprek moeten om tot nieuwe oplossingen te komen.
Lees meer in het artikel Nederlander zwijgt over toekomst ouderenzorg en de publicatie Hoe wil Nederland oud worden – ACTIZ – Over Morgen Publieksrapportage
Het aantal mensen dat gebruik maakt van een buurtzorgpension in Zeeland is de laatste jaren (gegevens februari 2020) flink gestegen. Het beleid van het ziekenhuis is zo snel mogelijk moeten daar de bedden weer leeg voor nieuwe patiënten. In een buurtzorgpension kunnen mensen aansterken en herstellen na een operatie als dat om wat voor reden dan ook thuis niet lukt. Het idee van de buurtzorgpensions is dichtbij de eigen woonomgeving een huiselijke sfeer creëren, met de zorg van professionals. Lees meer in Buurtzorgpensions – tijdelijk verblijf na ziekenhuis
Uit onderzoek van de Aletta Jacobs School of Public Health blijkt dat zorgkosten afnemen als er een dorpsondersteuner actief is in het dorp. Op verschillende plaatsen in Groningen zetten dorpsbewoners zich in om het welzijn en de leefbaarheid in eigen omgeving op peil te houden en te verbeteren. Eén van de initiatieven om krimp en vergrijzing het hoofd te bieden is de introductie van de dorpsondersteuner. De dorpsondersteuner is een persoon die zich inzet voor het dorp om de leefbaarheid te optimaliseren. De dorpsondersteuner houdt zich veelal bezig met de organisatie van informele zorg, legt verbinding tussen sociaal en medisch domein, staat dorpsbewoners bij in hun relaties met zorgorganisaties en overheid en/of zet zich in voor de versterking van het verenigingsleven en de organisatie van (andere) sociale activiteiten. Uit het onderzoek blijkt dat de maatschappelijke en economische baten van de dorpsondersteuner groter zijn dan de maatschappelijke en economische kosten. De dorpsondersteuner verhoogt het welzijn van dorpsbewoners en verlaagt de zorgkosten. Lees meer in Evaluatie-van-de-dorpsondersteuner Groningen – 2020
Ouderen die dementeren zijn vaak beter af in kleinschalige woonvormen binnen de zorg. Zij zijn beduidend minder angstig dan lotgenoten die in grootschalige huizen wonen. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van klinisch neuropsycholoog Jeroen Kok. Uit eerdere studies was al bekend dat wonen in grotere huizen leidt tot meer agitatie, agressie en depressie. Kok bepleit daarom meerdere woonwormen. “Vroeger woonde iedereen in een grootschalige voorziening, wat goedkoper is. Tegenwoordig leeft bijna iedereen in een kleine woonvorm. We zouden meer variatie moeten aanbieden, meer kijken naar de behoefte van de persoon.” Lees meer in Kleine woonvorm kan angst bij mensen met dementie verminderen
Na diagnose dementie woont de helft nog bijna vier jaar thuis – 2020 februari
Vier jaar nadat de huisarts de diagnose dementie heeft geregistreerd, is de helft van deze mensen opgenomen in een zorginstelling voor langdurig verblijf. Vijf jaar na het registreren van de diagnose is de helft overleden. Dit blijkt uit onderzoek van de afdeling Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde Amsterdam UMC en het Nivel. Het aantal mensen met dementie neemt de komende jaren fors toe. Om zorg goed te plannen is het van belang om te weten hoe lang mensen thuis blijven wonen en hoe lang er zorg nodig is. Met dit onderzoek worden deze cijfers voor de eerste keer opgeleverd. een Kanttekening is dat de meeste gegevens van het onderzoek van voor de hervorming van de langdurige zorg zijn. Lees meer in Na diagnose dementie woont de helft nog bijna vier jaar thuis
Het is nog niet te laat om de ouderenzorg te redden – het verhaal over de decentralisatie – 2020 februari
Haar moeder werkte vol goede moed mee aan de decentralisatie van de ouderenzorg. Nu heeft ze spijt. Waar kunnen ouderen die 24-uurszorg nodig hebben nog heen? Dit is hoe ouderenzorg eruit moet zien volgens het kabinet: zorg op maat, dicht bij huis. Een utopie? Nee, dit was bijna veertig jaar geleden de gang van zaken in de toen arme en vergrijsde – nu multiculturele en veryupte – Amsterdamse wijk De Baarsjes, voordat de centrale overheid zich ermee begon te bemoeien. Lees meer in Het is nog niet te laat om de ouderenzorg te redden – het verhaal over de decentralisatie
Opgave wonen en zorg in beeld – 2020 Januari
Resultaten landelijke uitvraag: ‘Woonbehoefteonderzoeken Zorgdoelgroepen’
Over tien jaar woont achter iedere vijfde voordeur een 75-plusser, vaak met een klein netwerk. Dit is een zorgelijke ontwikkeling. Want hoe zorgen gemeenten, corporaties en zorgorganisaties ervoor dat deze mensen goed lang thuis kunnen blijven wonen? Platform31 voerde een nulmeting uit naar de mate waarin gemeenten en corporaties onderzoek doen naar het langer zelfstandig thuis wonen van ouderen en andere kwetsbare zorgdoelgroepen. Lees meer in Opgave-wonen-en-zorg-in-beeld Platform 31
Maak de mens weer uitgangspunt voor ouderenbeleid – 2020 januari
Gepensioneerden en ouderen kunnen het wel vergeten om rustig van hun welverdiende oude dag te genieten. Ze moeten actief blijven, zelfs als ze er de energie niet meer voor hebben en de samenleving hen heeft uitgerangeerd. Hoogleraar epidemiologie van de veroudering Dorly Deeg wil de mens weer als uitgangspunt van beleid.
De ouderen van nu hebben tijdens hun leven meer welvaart gekend dan ooit in de geschiedenis is voorgekomen. Velen van ons hebben een hogere opleiding genoten en mentaal stimulerend werk gedaan. Onze cognitieve reserve is groter. Ons gevoel van regie is sterker. Wij hebben een gevarieerder persoonlijk netwerk en zijn sociaal actiever. Maar ook: we leven langer na het optreden van een ziekte en hebben dus meer met beperkingen te maken.
Haar kanttekening hierbij:
Voor de vooruitgang in de geneeskunde geldt hetzelfde als voor de technologische ontwikkeling in het algemeen: er wordt te weinig uitgegaan van de behoeften van mensen die met ziekten en beperkingen moeten leven.
De overheid kan niet alles op de burgers afwentelen. Er moeten altijd regelingen zijn voor degenen die de regie over hun leven verliezen, of nooit hebben gehad. De overheid legt veel nadruk op ‘actief ouder worden’. Dit motto kan een morele druk op ouderen leggen.
Willen we naar Mars of willen we een fatsoenlijke samenleving die al haar burgers een zo goed mogelijk leven biedt? Als we aan de tweede optie de voorkeur geven, dan moeten we snel af van onrealistische beelden van ouderen en ouderdom. Het uitgangspunt is en moet zijn wat mensen – nog – kunnen en willen.
Lees meer in Maak mens weer uitgangspunt voor ouderenbeleid
Advies gezondheidsbevordering ouderen – De Raad van Ouderen maakt zich grote zorgen over de uitvoering van de wettelijke taak van gemeenten – 2020 januari
De Raad van Ouderen (RvO) heeft van de Minister van VWS de opdracht gekregen om naast de gevraagde adviezen ook ongevraagde adviezen uit te brengen die voor ouderen van belang zijn.
De RvO geeft minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) ongevraagd advies over gezondheidsbevordering ouderen. De raad maakt zich grote zorgen over de uitvoering van de wettelijke taak van gemeenten.
Een van de belangrijkste wensen van ouderen is om zo lang mogelijk gezond en vitaal te blijven en dat zij zo lang als mogelijk de eigen regie kunnen voeren over het leven. Gemeenten hebben hierbij de wettelijke taak om ouderen hierin te stimuleren, zoals vastgelegd in de Wet publieke gezondheid (Wpg). Dit schiet niet op volgens de Raad van Ouderen. Het advies bestaat uit een aantal adviespunten en er wordt toegelicht waarom het een kans is om ouderen er toe te brengen zelf regie te nemen bij het vitaal ouder worden. Lees meer in het RvO advies Gezondheidsbevordering Ouderen dec 2019
Taskforce Wonen en Zorg roept op tot actie – Waar moeten al die 75-plussers straks wonen? – 2020 januari
Er zijn heel veel passende woonvormen nodig voor ouderen. De komende twee jaar stimuleert de Taskforce Wonen en Zorg gemeenten, woningcorporaties en zorgorganisaties om hiermee aan de slag te gaan. Dinsdag 21 januari 2020 presenteerde de Taskforce zijn werkplan.
Waar moeten al die 75-plussers straks wonen?
De Taskforce Wonen en Zorg roept elke gemeente op met woningcorporaties en thuiszorginstellingen binnen één jaar een concreet plan te maken voor woningen en voorzieningen voor 75-plussers. Het duurt gemiddeld zeven jaar voordat een bouwplan wordt gerealiseerd. We moeten nu echt beginnen.
De voorzitter van de Taskforce – wethouder Wonen in Nieuwegein – raakte gemotiveerd, vertelt hij, toen hij zich bewust werd dat Nieuwegein nu 800 mensen met dementie heeft, maar over twintig jaar 2.600. Als je dat als bestuurder op je in laat werken denk je: jee, ik moet al die mensen een plek geven, wat heb je daar dan wel niet voor nodig?
Lees meer in Waar moeten al die 75-plussers straks wonen – Gemeenten, corporaties en zorginstellingen moeten snel een plan maken voor speciale huizen en voorzieningen voor 75-plussers en het Werkplan Taskforce Wonen en Zorg jan 2020
En wéér rapporteerde een commissie over het gebrek aan woningen voor zelfstandige ouderen. Terwijl de oplossingen van het probleem er eigenlijk al zijn zoals bijvoorbeeld het Thuishuis, een soort studentenhuis (zonder lawaai) voor senioren.
Anbo zelf voorspelde al in 2005 dat met de verdwijning van de aloude ‘bejaardenhuizen’ een grote behoefte zou ontstaan aan woningen voor ouderen die niet meer zelfstandig kunnen (of willen) wonen, en die ook niet in aanmerking komen voor opname in een verpleeghuis.
Dat is ook de ervaring bij het concept ‘Thuishuis’: een soort studentenhuis voor ouderen ‘op pantoffelafstand van winkels en andere publieke voorzieningen’. De bewoners – idealiter niet meer dan vijf of zes – hebben elk een eigen kamer, en maken gezamenlijk gebruik van een keuken, een hobbykamer, een tuin, een washok en andere faciliteiten. In collectieve zelfstandigheid.
Waardig ouder worden was de betrokkenen in het verleden overigens ook niet vergund. In de 19de eeuw woonde ruim 20 procent van de ‘ouden van dagen’ in een gesticht of instelling.
In de jaren vijftig werden ouderen aangemoedigd om, ter leniging van de woningnood, naar bejaardenhuizen te verkassen. Deze woonvorm is echter nooit geliefd geweest. ‘Bij de meesten waart, als een spookbeeld, het woord ‘tehuis’ door de gedachten’, schreef de Nationale Raad voor Maatschappelijk werk in 1958.
Lees meer in Bouwen voor ouderen is niet sexy genoeg – Over het Thuishuis van nu en het spookbeeld van het bejaardentehuis in 1958 en over het thuishuis op https://www.thuishuis.org/
Henk en Willy Houwers uit Doetinchem doen precies wat de commissie van Wouter Bos voorstelt. Ze regelen zelf hun ‘oude dag’ door een huisje bij hun dochter in de tuin te bouwen. Maar de gemeente wil er niets van weten.
Het boerderijtje aan de Zelhemseweg in Doetinchem is al 135 jaar in de familie, en wat Henk (78) en Willy (73) Houwers betreft komt er nóg een generatie wonen. Het plan is dat hun dochter met haar gezin het pand betrekt en dat zijzelf een kleine seniorenwoning op hetzelfde erf bouwen maar de gemeente wil vasthouden aan haar woonvisie. Lees meer in Henk (78) en Willy (73) willen wel voor hun eigen seniorenwoning zorgen – maar de gemeente zegt nee
Oud en zelfstandig in 2030, een reisadvies – Zorg voor zelfstandig wonende ouderen moet en kan veel beter – 2020 januari
De sterke groei van het aantal zelfstandig wonende ouderen is een enorme maatschappelijke opgave. De overheid moet direct aan de slag om het ouderen mogelijk te maken zelfstandig te blijven wonen. Er moeten meer voor ouderen geschikte woningen komen. De zorg moet beter worden georganiseerd, maar tegelijkertijd moeten er ook meer plekken in verpleeghuizen komen. Ouderen moeten tijdig nadenken over aanpassing van hun woning of over een andere, geschiktere woning. Dat stelt een commissie onder leiding van oud-PvdA-leider Wouter Bos. Lees meer in het advies Advies Oud en zelfstandig in 2030. Een reisadvies en het artikel Zorg voor zelfstandig wonende ouderen moet en kan veel beter
RVS advies – Verzilver het maatschappelijk potentieel van mensen in derde levensfase – 2020 januari
We worden steeds ouder en blijven langer gezond. Veel mensen leveren na hun pensionering in de ‘derde levensfase’ een grote bijdrage aan de maatschappij.
In het advies ‘De derde levensfase: het geschenk van de eeuw’ stelt de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) dat het maatschappelijk potentieel meer verzilverd kan worden, wanneer zowel maatschappelijke organisaties, overheden als bedrijven zich meer inzetten voor generatiebewust beleid.
De komende decennia stijgt het aantal mensen in de derde levensfase van 2,4 miljoen (2018) naar 3,2 miljoen in 2040. Ze zijn over het algemeen genomen actief als vrijwilliger of geven mantelzorg. De derde levensfase is dus óók een geschenk voor de samenleving. Jonge ouderen willen en kunnen op vele manieren een bijdrage leveren aan de samenleving, maar lopen nog te vaak vast om dit te realiseren. De Raad concludeert dat mensen in de derde levensfase alleen een bijdrage kunnen leveren als beleid en arrangementen hun wensen en betrokkenheid niet hinderen maar juist faciliteren.
Op dit moment wordt de inrichting van de derde levensfase vooral gezien als een individuele zaak, en dat is een gemiste kans. Daarom adviseert de Raad maatschappelijke organisaties, overheden en bedrijven om het potentieel van deze grote groep te verzilveren en in te zetten op generatiebewust beleid. Bijvoorbeeld door het faciliteren van mogelijkheden om in de derde levensfase nog (deels) te blijven werken. Of door het realiseren van een breder en passender aanbod aan woonvormen voor mensen in de derde levensfase, zodat de doorstroom op de woningmarkt verbetert. En zij in hun vierde levensfase langer veilig zelfstandig kunnen wonen en zo minder behoefte hebben aan zorg of ondersteuning.
Deze mensen willen ook in deze levensfase het gevoel te hebben dat ze ertoe doen. Ze willen van betekenis zijn, voor anderen of voor de samenleving.
Deze waarden kunnen helpen om richting te geven aan beleid en maatschappelijke arrangementen, om zo echt aan te sluiten bij de wensen en behoeften van mensen in de derde levensfase. Lees meer in RVS advies De derde levensfase – het geschenk van de eeuw
Zorgen voor Morgen – Kerstbundel met 12 reflecties van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving – 2019 december
De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) brengt aan het einde van ieder jaar een kerstbundel uit. Dit jaar is het thema van deze bundel Zorgen voor Morgen. Met deze bundel wil de RVS reflecteren op de toekomst van zorgen en samenleven tegen de achtergrond van de snel veranderende zorgsector. De wereld van zorgen en samenleven verandert namelijk in rap tempo. Mensen worden ouder en krijgen complexere klachten. Er is een dreigend tekort aan goed geschoolde zorgprofessionals om deze zorg te leveren. Bovendien komen zorgprofessionals steeds meer op voor hun eigen werkgeluk en werk-privé balans. De centrale vraag voor de Nederlandse zorg- en welzijnssector is daarmee hoe goede gezondheidszorg in de toekomst toegankelijk blijft voor iedereen. Dit vraagt om duurzame, domein overstijgende oplossingen. Binnen de Haagse vierkante kilometer ontbreekt het niet aan visies hierop.
In deze bundel wil de RVS een tegenwicht bieden aan de bestaande inhoudelijke visies. Verandering begint namelijk vaak niet met een goed rapport of spectaculaire grote visies. Verandering begint met hoop, utopisch denken, een wenkend perspectief over hoe de zorg- en welzijnssector er in de samenleving uit zou kunnen zien. Daarom heeft de RVS twaalf Nederlanders die een hoopvol perspectief hebben op de wereld van zorgen en samenleven, gevraagd een reflectie te schrijven.
Lees meer in RVS Zorgen voor morgen 20 december 2019
Vitaal ouder worden en de rol van de buurt en professionals in de Provincie Groningen – 2019 december
Het aantal en aandeel ouderen in de Groningse bevolking neemt de komende decennia sterk toe. Veel ouderen hechten er aan zo lang mogelijk vitaal te blijven en hun zelfstandigheid te behouden. Voor de samenleving is dat ook van belang: het betekent dat ouderen langer actief betrokken zijn in hun omgeving en minder een beroep hoeven doen op formele zorg.
“Samen kom je een heel eind, zorg voor elkaar is van groot belang.”
Hoe gezond en vitaal voelen Groningers zich? En hoe doe je dat: ‘gezond en vitaal ouder worden’? Welke hulp hebben zij daarbij nodig? Welke rol spelen de buurt en professionals hierbij? Wat zouden Groningers doen (als ze het voor het zeggen hadden) om oudere inwoners zo lang mogelijk gezond en vitaal te houden? Het SCP Groningen legden= deze en andere vragen voor aan het Groninger panel. Informatie en bron https://sociaalplanbureaugroningen.nl/zorg/vitaal-ouder-worden/ . Lees meer in Feitenblad Vitaal-oud-worden-en-de-rol-van-buurt-professionals-Zorgmonitor-Groningen-2019
Boomer bekt lekker maar lost niks op – leer intergenerationeel denken – 2019 december
We moeten anders gaan denken over de relatie tussen jong(er) en oud(er). Progressieve ideeën hebben niets met leeftijd te maken. In december 2019 werd het woord “boomer” verkozen tot het woord van het jaar. Een heerlijk scheldwoord richting de jongeren volgens Marjolijn van Heemstra maar het grootste obstakel in het vinden van oplossingen is ons onvermogen te denken op de lange termijn. En dat denken is per definitie intergenerationeel. Over het verband tussen voor- en achteruit kijken. Simpel samengevat: hoe verder je kunt terugkijken, hoe verder je vooruit kunt kijken. Wie toekomst wil, heeft verleden nodig. Voor de hoognodige mentaliteitsverandering moeten ouderen en jongeren de krachten bundelen. En snel een beetje. Lees meer in Boomer bekt lekker maar lost niks op – leer intergenerationeel denken
Meer voorlichting over langer thuis nodig – 2019 december
Ouderen wonen steeds langer thuis. Daarvan zijn ze zich ook bewust. Maar de meeste ouderen, zeker de young elderly persons, de yeps of vitalo’s genoemd houden zich nauwelijks bezig met de toekomst. De meerderheid van de ouderen rekent op het langer thuis wonen, maar onderneemt niets om woning te verbeteren. Er is meer en overzichtelijke voorlichting nodig om ouderen bewust te maken van het langer thuis wonen. En het liefste op een manier die (beter) aansluit bij de beleefwereld. Dat vraagt om een groot palet aan voorlichting en aan creativiteit want de groep ouderen is zeer divers. De bereidheid iets te veranderen of aan te passen met het oog op de toekomst wordt wellicht groter naarmate de oplossingen betaalbaar, bereikbaar en prettig zijn. Lees meer in Meer voorlichting over langer thuis nodig
Complexe problemen, eenvoudige toegang – Botsende waarden bewuster afwegen – 2019 december
In 2017 heeft de Raad van Volksgezondheid (RVS) aan Nederlanders om reacties gevraagd op de zogeheten Zorgagenda voor een gezonde samenleving. Duizenden patiënten, cliënten, mantelzorgers, vrijwilligers, zorg- en hulpverleners, bestuurders en gemeenten deelden hun ervaringen met de RVS. Ze beschreven hun ideeën over wat er goed gaat en wat er nog beter kan in de zorg en hulp in Nederland. Eén van de belangrijkste pijnpunten die hieruit naar voren kwam, was het probleem van de toegang tot zorg en ondersteuning. Of beter gezegd: de ontoegankelijkheid van hulp voor kwetsbare mensen.
De maatschappelijke impact van ontoegankelijkheid is volgens de RVS groot. Als we gezondheidswinst willen boeken met meer kwaliteit van hulpverlening voor minder geld, dan zouden we bij een betere toegang tot zorg en ondersteuning voor mensen met complexe problemen moeten beginnen.
In een essay plaatst de Raad de zorg in de context van vraagstukken over rechtmatigheid en beschikbare middelen. Daaraan verbinden zij drie logica’s: de logica van het zorgen, de logica van de regels en de logica van het verdelen. Aan de hand van deze logica’s laten zij zien hoe ontoegankelijkheid ontstaat en hoe het mogelijk is alternatieven te overwegen. De Raad hoopt hiermee het groeiende inzicht te ondersteunen dat de zorg voor mensen met complexe problemen een urgente maatschappelijke kwestie is en dat het debat hierover gebaat is bij verdieping en verbreding. Zowel op het niveau van de stelsels als op het niveau van concrete toegangssituaties.
Lees meer in het Essay RvS Complexe problemen – eenvoudige+toegang – Botsende waarden bewuster afwegen
Steeds meer ouderen vallen tussen wal en schip door gebrek aan zorg en ondersteuning thuis – intussen wacht een ongeduldige nieuwe generatie ouderen op beleid dat aansluit op hun toekomstige behoeften – 2019 december
De waarschuwingen voor de nadelen van forse bezuinigingen op zorg en ondersteuning klonken luid en duidelijk uit de praktijk. Toch verdwenen verzorgingshuizen, en verschoven verantwoordelijkheden naar gemeenten en zorgtaken naar burgers zelf. In het verpleeghuis komen nu enkel nog de zeer kwetsbare ouderen terecht. Nu het aantal hulpbehoevende ouderen snel toeneemt, zijn echter dringend meer voorzieningen nodig, die de levensfase voor het verpleeghuis helpt overbruggen.
De nieuwe generatie ouderen stelt bovendien eisen en combineert vaker werk met zorg voor een partner of kleinkinderen, reizen en vrijwilligerswerk. Het is dus niet terug naar de verzorgingshuizen van weleer, maar wel naar andere vormen van zorg.
Generiek beleid werkt niet omdat er steeds grotere diversiteit onder ouderen bestaat.
De optelsom van de ontwikkelingen toont dat de beleidsaanname dat zoveel mogelijk ouderen zelfredzaam kunnen zijn, oneerlijk en onrechtvaardig uitpakt. Voor sommige mensen moet gewoon gezorgd worden, is steun van een sociaal netwerk nodig en zijn aangepaste woningen cruciaal. Ook moet de mogelijkheid bestaan voor ouderen om te sporten en aan kunst of muziek te doen. Het beleid houdt namelijk ook te weinig rekening met de behoefte aan lichtere vormen van ondersteuning en het belang van sociale activiteiten.
Er gebeurt al veel om de problemen aan te pakken, maar het gaat te traag. Meer inzetten op regionale samenwerking in zorg en ondersteuning helpt niet zonder een landelijk deltaplan dat is gericht op geschikte woningen, kleinschalige woonblokken met centrale ruimtes, ondersteuning voor mantelzorgers en meer voorzieningen tussen thuis en het verpleeghuis.
En intussen wacht een ongeduldige nieuwe generatie ouderen op beleid dat aansluit op hun toekomstige behoeften. Lees meer in dit artikel van
Kim Putters (directeur Sociaal en Cultureel Planbureau) in Steeds meer ouderen vallen tussen wal en schip door gebrek aan zorg en ondersteuning thuis
Langdurige zorg vaker thuis – 2019 december
Het zijn veelzeggende cijfers. Sinds de invoering van de Wet langdurige zorg in 2015 is het aantal mensen dat hiervan gebruik maakt, gestegen met 5 procent. Dat zal niemand verbazen. Maar: die stijging zit alleen in het aantal cliënten met zorg thuis. Het aantal cliënten met zorg en verblijf daalde daarentegen juist licht. Dit dus ondanks de toenemende vergrijzing.
In 2018 maakten 278.000 personen gebruik van zorg op grond van de Wlz. Bijna 30 procent daarvan woont thuis, namelijk 80.000 mensen die thuis wonen. In 2015 was dat met 65.000 mensen 25 procent. De grootste groep ontvangt dus Wlz-zorg met verblijf in een instelling. De omvang van deze groep is met 198.000 personen iets kleiner dan in 2015.
De stijging van het aantal Wlz-cliënten dat zorg thuis krijgt, zit vooral bij cliënten met zorg voor een verstandelijke handicap of een psychogeriatrische aandoening.. De stijging van het aantal psychogeriatrische cliënten nam in die periode toe van 14.000 in 2015 tot 22.000 in 2018
Maar liefst 98 procent (ofwel 118.000 personen) van de Wlz-zorg in verzorgings- en verpleeghuizen betreft een zwaardere vorm van zorg. Hieronder valt wonen met intensieve begeleiding en uitgebreide verzorging. In 2015 was dat nog 90 procent. Het aandeel van de lichtere vormen van zorg, zoals beschut wonen met begeleiding, is vanaf de invoering van de Wlz afgenomen en veelal overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet en/of de Wet maatschappelijke ondersteuning. Lees meer in Langdurige zorg vaker thuis 2018 tov 2015
Bewonerscollectieven zorg en welzijn in Nederland niet beperkt tot het platteland – 2019 december
Met het teruglopende voorzieningenniveau op het platteland en de slinkende sociale cohesie in de meer stedelijke gebieden kunnen bewonersinitiatieven die zich bezighouden met zorg en welzijn een steeds belangrijkere rol krijgen in het toegankelijk en betaalbaar houden van de zorg voor kwetsbare mensen. Bewonerscollectieven die zich bezighouden met zorg en welzijn groeien zowel in plattelandsgebieden als in de grote steden. De aspecten die een rol spelen bij het starten van zo’n collectief, verschillen: waar in kleine kernen de initiatieven vaak voortkomen uit schaarste van voorzieningen, zou in grote steden vooral het gebrek aan coördinatie van de (vele) voorzieningen een aanleiding kunnen zijn. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel in samenwerking met Vilans en netwerk van burgerinitiatieven Nederland Zorgt Voor Elkaar (NLZVE). Lees meer in Bewonerscollectieven zorg en welzijn in Nederland niet beperkt tot het platteland en Citizens initiatives for care and welfare in the Netherlands – an ecological analysis
Intensivering aanpak dementie – nieuwe nationale strategie in 2020 – 2019 december
Het aantal mensen met dementie groeit snel, met ingrijpende gevolgen voor patiënten zelf, hun omgeving en de samenleving. In het voorjaar van 2020 zal hij de uitgewerkte strategie aan de Tweede Kamer aanbieden.
In vervolg op het Deltaplan Dementie start minister De Jonge daarom in 2021 met de nationale dementiestrategie, een overkoepelend dementieprogramma dat aansluit bij al lopende programma’s op het gebied van de ouderenzorg.
In de periode van 2021 tot 2030 zet deze nationale dementiestrategie in op:
Meer onderzoek naar mogelijkheden voor preventie, behandeling en genezing van dementie.
Meer verbinding in de samenleving, zodat mensen met dementie en hun naasten kunnen blijven meedoen.
Verbeteren van ondersteuning en zorg voor mensen met dementie en hun naasten.
Een sterke rol van Nederland in de wereldwijde aanpak van dementie.
Lees meer in Intensivering aanpak dementie – nieuwe nationale strategie in 2020
Met hulptroepen vanuit de WMO kunnen mensen met dementie langer thuis wonen – 2019 december
Mensen met dementie leven na de diagnose gemiddeld nog tien tot twaalf jaar. “Geef ze perspectief. Steun mensen, zodat ze mee kunnen blijven draaien in het gewone leven. Dingen worden moeilijker, dus je moet helpen, maar je moet het niet overnemen. Als je dat goed doet, wordt het leven prettiger en houden mensen het thuis langer vol.”
In Amsterdam en Amstelveen lopen experimenten waarin mensen met dementie langer thuis wonen. Als dat landelijk gebeurt, kan dat 160 miljoen euro per jaar schelen. De investeringen, en die zijn fors, worden in het huidige systeem door de gemeente gedaan, via de WMO. Maar de besparing zit in de verpleeghuiszorg. Tussen die potjes zitten schotten. Het ene potje is van de gemeente, het andere van de rijksoverheid. Je mag niet zomaar geld van het ene naar het andere potje schuiven. Terwijl het extra geld voor gemeenten wel nodig is om dit goed te kunnen uitrollen.”
Lees meer in Met hulptroepen kunnen mensen met dementie langer thuis wonen met ook 3 portretten van mensen die kunnen blijven meedoen na de diagnose dementie.
Wat als zorg wegvalt – 2019 november
Een simulatie van alternatieven voor zorg en ondersteuning voor mensen met een gezondheidsbeperking
Het is belangrijk om inzicht te hebben welke zorg en ondersteuning mensen met beperkingen nodig hebben om zelfstandig te kunnen blijven wonen. In dit onderzoek van het SCP is nagegaan welke gevolgen het wegvallen van één vorm van zorg en ondersteuning zou kunnen hebben voor de overige vormen van zorg en ondersteuning thuis en voor de kans op opname in een verpleeghuis. Daarnaast geven zij ook speciale aandacht aan de relatie tussen het psychisch welbevinden van mensen met lichamelijke beperkingen en hun zorggebruik.
De zorg en ondersteuning kunnen bestaan uit hulp bij het huishouden, begeleiding, persoonlijke verzorging en verpleegkundige hulp en verpleeghuiszorg. Die hulp kan geleverd worden door het sociale netwerk, door de ontvanger zelf worden betaald of vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, de Zorgverzekeringswet en de Wet langdurige zorg worden geleverd. Lees meer in Wat als zorg wegvalt – SCP
Ouderen zijn beter af in de stad – 2019 november
Steden worden vaak geassocieerd met jong, hip, happening en dynamiek, maar ze vormen ook een veilige haven voor veel ouderen. Waarom is de stad beter voor ouderen dan het platteland? En wat heeft dat te maken met de drie A’s arts, apotheek en Albert Heijn? Van ouderen wordt verwacht dat zij steeds langer thuis blijven wonen, ook als hun gezondheid begint te verslechteren. Langer thuis betekent wel voor iedereen wat anders. Voor sommigen zal het gaan om aanpassingen in de woning. Anderen hebben hulp in de huishouding en persoonlijke verzorging nodig.
Opmerking van mij (websitebeheerder):
Laten we oppassen dat we nu gaan framen dat de dorpen in Groningen niet goed zijn voor ouderen. Immers, er zijn veel initiatieven vanuit ouderen ( en eigenlijk alle inwoners van dorpen) om hun dorp of wijk leefbaar te houden zodat zij daar langer kunnen blijven wonen en leven. Ook, als het in de eigen woning niet meer gaat.
Op zich lijkt de stad een ideale plek voor thuiswonende ouderen. Steden zijn volgens het onderzoek beter dan plattelandsgemeenten in staat om tegemoet te komen aan de wensen en noden van ouderen. Dit heeft voornamelijk te maken met een beter aanbod van diensten, zoals openbaar vervoer en cultureel aanbod. Men heeft het dan vaak over de 3 A’s die voor ouderen belangrijk zijn: de arts, de apotheek en de Albert Heijn (of welke supermarkt dan ook).
Lees meer in Ouderen zijn beter af in de stad
De oprichting van de Raad van Ouderen en De inbreng van ouderen zelf is cruciaal bij het verbeteren van de ouderenzorg – 2019 november
Ouderen hebben steeds vaker inspraak bij projecten, ontwikkelingen en onderzoek dat over henzelf gaat. Dat is deels te danken aan het harde werk van de Raad van Ouderen, die in oktober 2019 een jaar bestaat. Wat was de aanleiding de raad in te stellen. Lees meer in De oprichting van de Raad van Ouderen en De inbreng van ouderen zelf is cruciaal bij het verbeteren van de ouderenzorg
Advies Raad van Ouderen – Zingeving november 2019 – Ouderen staan onvoldoende stil bij wat hun leven zinvol maakt – 2019 november
Veel ouderen zijn zich niet bewust van wat hun leven zinvol maakt. Dat schrijft de Raad van Ouderen in een advies over zingeving en eenzaamheid dat 19 november 2019 is overhandigd aan minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het ministerie had de Raad gevraagd te adviseren over de vraag ‘Hoe maken we zingevingsvragen en- activiteiten laagdrempeliger en toegankelijk zodat ouderen zich daadwerkelijk minder eenzaam voelen?’ Lees het gehele advies Advies Raad van Ouderen – Zingeving november 2019
Kamerlid Corinne Ellemeet – Het is nu al crisis in de ouderenzorg – 2019 november
Kamerlid Corinne Ellemeet (GroenLinks) maakte heel wat los toen ze de discussie aanging over medisch overbehandelen van ouderen. Het is nu al crisis”. Een storm van protest stak op toen zij voorstelde om een ‘kwetsbaarheidstest’ in te voeren voor ouderen boven de 70 jaar. “We weten nog niet half wat er op ons afkomt, heb ik onlangs weer in een Kamerdebat gewaarschuwd. Het is lang gegaan over de verpleeghuizen, maar de overgrote groep ouderen, 93 procent, woont thuis. Er kwam geld voor verpleeghuizen, waardoor het van afstand politiek misschien rustig lijkt. Maar in de zorg gaan nu al zo veel dingen niet goed voor thuiswonende ouderen. Lees meer in Kamerlid Corinne Ellemeet – Het is nu al crisis in de ouderenzorg
Groninger Participatiewerkboek – 2019 november
Een handvat om u als initiatiefnemer of ontwikkelaar te helpen een zorgvuldig participatieproces te organiseren. Het werkboek is gemaakt om het aanpakken van opgaven en ontwikkelingen samen en op een herkenbare en goede manier te doen. Of u dit nu doet als bewoner, vanuit de gemeente, als maatschappelijke organisatie of commerciële ontwikkelaar.
WIJ Groningen, Stadadviseert en de gemeente bundelen in dit Participatiewerkboek hun praktijkkennis op het vlak van participatie en gelijkwaardig samenspel. De inhoud van dit werkboek is bewust geen opsomming van do’s en don’ts. Het is bedoeld als uitnodiging om de goede vragen te stellen, doordachte participatieprocessen te ontwerpen, goede methoden voor een zinvolle dialoog te gebruiken en vooral om samen aan de slag te gaan. Lees meer in Groninger Participatiewerkboek – november 2019
We wíllen geen nee zeggen – Zorgregelaars – Het schuurt dagelijks in de ouderenzorg – 2019 november
Een gesprek met de mensen die het toch moeten regelen.
Een oude vrouw woonde thuis, ze leed aan beginnende dementie. Haar casemanager: „Ik kwam terug van mijn zomervakantie en kreeg de dochter aan de lijn. Ze had de hele zomer gebeld om zorg te krijgen voor haar moeder. Die nu is overleden. De vrouw had géén zorg gehad.”
Een Gesprek met drie ‘lagen’ van een thuiszorg-verpleeghuisorganisatie. Wie zorgt er voor de groeiende groep 80-plussers? Over kunst- en vliegwerk in de praktijk van een wijkverpleegkundige in Goirle. Lees meer in We wíllen geen nee zeggen – Zorgregelaars – Het schuurt dagelijks in de ouderenzorg.
Vergrijzing in Nederland veel minder groot probleem dan gedacht – 2019 november (artikel uit 2018)
De vergrijzing in Nederland is een veel minder groot probleem dan wordt gedacht. Zelfs op de top van de vergrijzing is het aantal mensen dat geen geld meer verdient en afhankelijk is van anderen nog minder groot dan vroeger.
Dat stelt hoogleraar Theo Engelen, voormalig rector magnificus van de Radboud Universiteit Nijmegen, die historisch onderzoek doet naar de ontwikkeling van de bevolking.
,,Die vergrijzing is absoluut niet zo erg als wordt voorgedaan. Het probleem van de vergrijzing is dat er mensen onderhouden moeten worden. Maar je moet niet vergeten: er is ook een groep jongeren, kinderen die onderhouden moet worden. Dus je moet kijken naar 65-plus én 18- of 20-min. Als je dan kijkt naar het percentage mensen dat je kunt rekenen tot de afhankelijke bevolking, dan was dat in 1965 veel hoger dan nu. Omdat er toen veel meer kinderen waren.” Lees meer in Vergrijzing in Nederland veel minder groot probleem dan gedacht
Yeps hoeven niks – maar ze kunnen zo veel – 2019 oktober
Er komt een advies over het toenemende aantal Young Elderly Persons (yep’s). De nadruk ligt op het kúnnen, niet op het moeten. Nadenken over je eigen toekomst en niet meer het gevoel hebben of krijgen afgeschreven te zijn na je pensioendatum. Lees meer in Yeps hoeven niks – maar ze kunnen zo veel
Zorgmonitor Groningen – preventief ouderenbeleid terug op gemeentelijke agenda in Provincie Groningen. De ambitie geformuleerd maar nu nog de praktijk – 2019 oktober
Uit beleidsdocumenten van de twaalf Groningse gemeenten valt op te maken dat er (weer) aandacht is voor ouderenbeleid. Er zijn grote verschillen tussen gemeenten onderling; bij sommigen zijn de ambities nog bescheiden.
In de provincie als geheel richt de inzet zich vooral op goede basisvoorzieningen en woningen voor ouderen en op positief gezond ouder worden. Naast het vergroten van de kwaliteit van leven van oudere inwoners is het voorkomen van dure zorg of ondersteuning een belangrijke drijfveer achter de beleidsvoornemens.
Bovenstaande informatie is ontleend aan (beleids)documenten. Sociaal Planbureau Groningen heeft niet onderzocht in hoeverre de ambities al in praktijk worden gebracht. Bovendien is wat in de praktijk al goed loopt mogelijk juist niet expliciet in de gemeentebegroting opgenomen. Daar komt bij dat een aantal gemeenten in 2019 nieuw is en dit jaar pas echt aan de slag gaat met het beleid voor de nieuwe situatie. Kortom: de papieren werkelijkheid weerspiegelt zeker niet één op één wat er in de praktijk allemaal gebeurt. Lees meer in Zorgmonitor Groningen – preventief ouderenbeleid terug op gemeentelijke agenda in Provincie Groningen
ActiZ brengt opgave passende woonvormen in beeld – 2019 september
De komende jaren is een forse uitbreiding van het aantal passende woonvormen nodig door de vergrijzing en toename van behoefte aan ouderenzorg.
Daarvoor moet op lokaal niveau het gesprek gevoerd worden. Branchevereniging ActiZ ontwikkelde een presentatie over de toekomst van wonen en zorg voor ouderen.
Een hulpmiddel voor zorgorganisaties om op lokaal niveau het gesprek te voeren met woningcorporaties en gemeenten. Lees meer in ActiZ brengt opgave passende woonvormen in beeld en de Presentatie – De toekomst van wonen en zorg voor ouderen ACTIZ sept 2019
Vitale ouderen weigeren zich voor te bereiden op de zorg die ze later nodig hebben – 2019 september
Onderzoek – De Yep van tegenwoordig
De nieuwe generatie ouderen is onvoorbereid op de levensfase waarin zij afhankelijk worden van zorg. Hoewel de overheid zich steeds verder terugtrekt en de personeelstekorten in de zorg fors toenemen, gaat een grote meerderheid ervan uit dat de staat zich straks over hen ontfermt – ten onrechte. I&O Research deed in opdracht van Trouw een groot onderzoek naar de derde levensfase tussen het werkzame leven en echte ouderdom. Vroeger bestond die niet: mensen leefden na hun pensioen nog vijf jaar, hun gezondheid verslechterde snel. Tegenwoordig duurt het nog zo’n vijftien jaar totdat gepensioneerden zorgafhankelijk worden. ¬Tegen de tijd dat de huidige generatie zorg nodig heeft, zijn de personeelstekorten waarschijnlijk groot. Deze groep moet zich daarom nu al zelf op die periode voorbereiden. Lees meer in Vitale ouderen weigeren zich voor te bereiden op de zorg die ze later nodig hebben – 2019 september en op de website YEP (young elderly persons) https://verhalen.trouw.nl/de-yep-van-tegenwoordig/
Bron https://www.trouw.nl – Trouw – 12 september 2019
Hoe het oude verzorgingshuis een nieuw leven krijgt – 2019 augustus
De oude verzorgingshuizen en bejaardentehuizen zouden overbodig zijn en volgens sommigen nog het beste tegen de vlakte kunnen. Volgens Habion kan dat ook anders. “Slopen is niet duurzaam, het is kapitaalvernietiging en met het oog op de vergrijzing konden we die gebouwen wel eens hard nodig gaan hebben.” Dat stelt Peter Boerenfijn, directeur van de woningcorporatie die zich vanaf zijn oprichting in 1952 exclusief met de huisvesting van ouderen bezighoudt. Lees meer in Hoe het oude verzorgingshuis een nieuw leven krijgt
Zelfstandig op hoge leeftijd” – Landelijk beleid steeds knellender voor zelfstandig thuis wonen – juli 2019
Wat heeft een oudere nodig om tot op hoge leeftijd zelfstandig thuis te kunnen wonen? Dat is niet alleen een geschikte woning, maar ook een geschikte functionele en sociale woonomgeving. Uit de studie “Zelfstandig op hoge leeftijd” van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijkt dat er sprake is van regionale verschillen en een mismatch tussen de geschiktheid van de woning, de woonomgeving en het zorgpotentieel. Landelijke beleid om ouderen langer zelfstandig thuis te helpen wonen, pakt lokaal niet overal hetzelfde uit. Ruimte voor regionaal maatwerk is nodig.
Wat is er nodig voor het langer zelfstandig wonen? Welke knelpunten zijn er? En hoe hangt het in het zorgdomein ingezette beleid samen met andere beleidsdomeinen die met het langer zelfstandig wonen samenhangen, zoals het wonen en de ruimtelijke ordening? Dat heeft het PBL onderzocht. Het rapport geeft een integraal beeld van de problematiek rond het langer zelfstandig wonen. Lees meer in het rapport Zelfstandig-thuis-op-hoge-leeftijd PBL juli 2019 en het artikel Landelijk beleid steeds knellender voor zelfstandig thuis wonen
Ouderen beleven de zorg thuis verschillend – juli 2019
Er zijn grote verschillen in de beleving tussen ouderen die zorg krijgen en zij die nog geen zorg krijgen blijkt uit een meldactie van de Patiëntenfederatie Nederland. Allen hebben behoefte aan een veilige leefomgeving met veel contact met de buitenwereld
Mensen die zorg krijgen en medicijnen gebruiken, vinden het lastig om in te schatten of zij op termijn nog thuis kunnen blijven wonen. En ze hebben behoefte aan een veilige leefomgeving met veel contact met de buitenwereld.
Ouderen die nog thuis wonen en zorg en ondersteuning krijgen, hebben meer vertrouwen in de kwaliteit van die zorg dan ouderen die nog geen zorg krijgen, maar denken dat later wel nodig te hebben. Dat blijkt uit onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland onder het eigen ouderenpanel van ruim zesduizend 65-plussers.
Uit het onderzoek blijkt ook dat afspraken met zorgverleners over de te leveren zorg soms niet goed worden nagekomen of slecht worden gedeeld met andere zorgverleners. Het overgrote deel van de ruim 3500 deelnemers aan het onderzoek gebruikt medicijnen. Meer dan drieduizend ouderen slikken medicijnen. een 46 procent van hen gebruikt vijf of meer medicijnen. Zes van de tien hebben recent een medicatiebeoordeling gehad. Daarbij kijkt de huisarts of de apotheker of alle medicijnen nog wel nodig zijn, of dat de medicatie moet veranderen.
Lees meer in het Rapport meldactie langer thuis wonen – juli 2019
Raad van Ouderen: goed oud worden vraagt brede maatschappelijke beweging – juli/juni 2019
Er is een brede maatschappelijke beweging nodig die leidt tot nadenken over ouder worden en je daarop voorbereiden. Behalve ouderen zelf kunnen ook de nationale overheid, provinciale en lokale overheden hierbij een belangrijke rol spelen, evenals maatschappelijke organisaties, private partijen als pensioenfondsen, woningcorporaties en zorgverzekeraars en ouderenorganisaties.
Dat schrijft de Raad van Ouderen in een advies aan minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. ‘Breed in de samenleving betekent voor de Raad dat het nadenken over de toekomst als het ware onderdeel vormt van onze sociaal-culturele omgeving en dat we het normaal vinden om zelf na te denken over wat we later willen, of om mensen hierover te bevragen.
In het kader van het programma Langer Thuis van het Pact voor de Ouderenzorg heeft de minister de Raad van Ouderen gevraagd advies uit te brengen over ‘Voorbereiden op ouder worden’. De Raad vindt het net als de minister belangrijk dat mensen zich bewust worden van de veranderingen die bij het ouder worden horen en dat ze zich daar actief op voorbereiden, maar benadrukt dat deze bewustwording de hele samenleving raakt en niet alleen ouderen en hun directe omgeving.
‘Komende generaties ouderen worden anders oud. De ouderen van nu zijn anders dan die van twintig tot dertig jaar geleden. Ook verandert de rol van de overheid. De burger moet meer zelf doen, maar moet daar ook toe worden aangezet’, schrijft de Raad van Ouderen.
In het advies beantwoordt de Raad van Ouderen verder enkele specifieke vragen over de bewustwording. Leeftijd speelt volgens de Raad een beperkte rol wanneer ouderen gaan nadenken over ouder worden. Dat moment is meer gebonden aan belangrijke persoonlijke gebeurtenissen, zoals uithuisgaande kinderen, geboorte kleinkinderen, ontslag, ziekte of wijziging woonsituatie. Vooral de naaste omgeving en mensen en organisaties met wie ouderen al contact hebben, kunnen hen aanzetten na te denken over de volgende levensfase. Wat de toon van de boodschap betreft, pleit de Raad voor een eigen aanpak voor verschillende doelgroepen, zoals overheden, private partijen, seniorenorganisaties en individuele burgers. Voor de boodschap voor ouderen adviseert de Raad onder meer die positief te formuleren en te wijzen op mogelijkheden, ouderen te wijzen op hun eigen verantwoordelijkheid, aandacht te hebben voor diversiteit en aan te sluiten op waar mensen op dat moment aan toe zijn.
Het adviesrapport is aangeboden aan minister Hugo de Jonge en is integraal meegegaan als bijlage bij zijn voortgangsrapportage ‘Langer Thuis’, die op 2 juli 2019 is aangeboden aan de Tweede Kamer. Lees meer in het Advies Raad van Ouderen – voorbereiden op ouder worden – juni 2019 en de Kamerbrief 2 juli 2019 -over-voortgangsrapportage-programma-langer-thuis
Kwaliteitsverbetering – Het verhaal als kwaliteitsinstrument – juli 2019
Het verhaal van de mensen zelf in plaats van cijfertjes, getallen en percentages. Niet registratief maar narratief. In gesprek met ouderen i.p.v. registraties over ouderen.
Verhalen van ouderen over de zorg die zij ontvangen, zijn belangrijk voor kwaliteitsverbetering van de ouderenzorg. Om de kwaliteit te verbeteren moeten we weten wat ouderen bezighoudt en waarom. Alleen dan weten we wat we moeten veranderen voor een betere kwaliteit.
In het project “Het verhaal als kwaliteitsinstrument” is een methode ontwikkeld om verhalen van ouderen op te halen voor kwaliteitsverbetering door middel van narratief onderzoek. Deze methode kan toegepast worden door medewerkers in de ouderenzorg, als zij daarvoor een training gevolgd hebben. De interviewer start het gesprek met de vraag: “U ontvangt nu al een tijdje zorg vanuit X, vertelt u daar eens over?” Daarna volgt de interviewer het verhaal van de oudere en stelt alleen vragen om het verhaal gaande te houden. Het gesprek wordt opgenomen en uitgetypt. Twee mensen maken samen een portret waarin de belangrijkste punten worden verwoord.
Lees meer in de Factsheet-Flyer Het verhaal als kwaliteitsinstrument en de Rapportage Het verhaal als kwaliteitsinstrument en de Handreiking Het verhaal als kwaliteitsinstrument .
Bron ZonMW https://www.zonmw.nl – juli 2019
Vraagstuk groeiende zorgkloof – De zorg verandert – Te weinig passende woonruimte voor ouderen (ook met dementie) – juni 2019
De kwaliteit van de zorg in Nederland is uitzonderlijk hoog. ActiZ werkt aan het mogelijk maken van goede zorg voor ouderen, nu en in de toekomst. Want de zorg voor ouderen gaat de komende jaren ingrijpend veranderen: het aantal 65-plussers stijgt in twintig jaar met 55% tot bijna 5 miljoen. Het aantal 90-plussers stijgt tegelijk met bijna 200% tot 340 duizend.
Met name op het gebied van medewerkers is dit volgens Actiz een uitdaging: nu werken 1 op de 7 mensen in de zorg. Bij onveranderd beleid zouden dat er in de toekomst 1 op 4 moeten zijn.
Voor het tegengaan van het tekort aan verpleeghuisplekken moet er volgens ActiZ niet alleen ingezet worden op meer plekken. ActiZ denkt dat er meer passende woonruimte nodig is voor mensen met een intensieve zorgvraag. Vormen van wonen die een natuurlijke aanvulling zijn tussen zorg thuis en intensieve verpleeghuiszorg. Om de zorg betaalbaar en toegankelijk te houden, moet er volgens ActiZ naast meer passende woonruimte ook worden ingezet op techniek die medewerkers helpt efficiënt cliëntgerichte zorg te bieden of mensen helpt langer zelfstandig thuis te wonen. Feiten en cijfers in de Infographic groeiende zorgkloof ouderen tot 2040
Bron Actiz juni 2019 – https://www.actiz.nl
De langdurige zorg moet anders – kijk naar Scandinavië – mei 2019
Er is in Nederland veel onrust over de langdurige zorg. Is die wel beschikbaar wanneer dat nodig is? Zijn er voldoende handen aan het bed? Is de kwaliteit op niveau? Is er genoeg aandacht voor eenzaamheid? Hoe blijft de zorg betaalbaar?
In landen als Denemarken, Finland en Zweden verblijven naar verhouding veel minder ouderen in verpleeghuizen. Zij wonen in hun eigen woning en krijgen ondersteuning wanneer dat nodig is.
In Scandinavië is al decennialang het beleid om het mogelijk te maken dat je je eigen leven kunt leiden en daar zelf de baas over kunt zijn, ook als je hulpbehoevend bent. Waar we in Nederland het ‘zorgen voor kwetsbare ouderen’ de nadruk geven, is in Scandinavië het ¬uitgangspunt om te organiseren dat ‘ouderen voor zichzelf kunnen zorgen’.
Wanneer iemand in Denemarken een hulpvraag heeft, oud of jong en gehandicapt, gaat de gemeente met de betrokkene eerst kijken welk leven hij of zij wil leiden. Daarna wordt – vaak zeer intensieve – hulp ingezet om de betreffende persoon te helpen zoveel mogelijk zelf te doen. Dat gebeurt niet alleen door het huis aan te passen en technische hulpmiddelen in te zetten, maar vooral ook via revalidatie van verloren functies. Wanneer het evenwicht verloren gaat, wordt de cirkel van inventarisatie, aanpassing, training en loslaten opnieuw opgestart.
In Scandinavië is er een rijke schakering van woonvormen tussen eigen huis en het verpleeghuis. Het zijn woningen of appartementen, veelal geschakeld in kleinere complexen waar mensen met elkaar voorzieningen kunnen delen. Lees meer in De langdurige zorg moet anders – kijk naar Scandinavië
Persoons Volgend Budget – mei 2019
Het Persoons Volgend Budget speelt vooralsnog alléén in de WLZ-sector en met name intramuraal. Daarom wordt de term intramuraal Persoons Volgend Budget (iPVB) gebruikt.
Méér dan 15 jaar van praten over ‘stelselwijziging’ vanaf 2014. Diverse staatssecretarissen (van der Reijden, Simons en Terpstra) vulden de adviezen steeds verder met woorden in. Eenduidige, krachtige bewegingen om de adviezen écht handen-en-voeten te geven, bleven uit. In het jaar 1994 startte wél de voorloper voor stevige bewegingen op; het traject Modernisering Ouderenzorg.
Het duurde echter tot eind 2002 om de 1e grote praktische stap in het ‘centraal\centraler stellen van de cliënt’ te zetten. In het jaar 2003 werd de – toen nog AWBZ – sector verwend met de introductie van de “functiegerichte indicatiestelling” (besluit zorgaanspraken AWBZ). Vanaf 2003 verviel het bestaande systeem van ‘een indicatie voor het verzorgingshuis (met één generiek dagtarief) of een indicatie voor het verpleeghuis (eveneens met een – 2x zo – hoger tarief). De functies HV, PV, VP, BG, BH, VB zagen het levenslicht.
Een tweede stap volgde in 2009 met de introductie van het ZorgZwaartePakket (ZZP).
Zowel de 1e als de 2e stap hadden nog niet het ultieme effect op het centraal stellen van de cliënt; de binnenkomende financiën van cliënten werden (worden) in de meeste zorgorganisaties nog steeds ‘op één grote hoop’ geveegd en op basis van historisch gegroeide formatie & budgetten intern verdeeld.
Weliswaar richtten kwaliteitswetgeving en bijbehorende ‘instrumenten’ als zorgplan, en tevredenheidsonderzoek de scope van de sector meer en meer op de cliënt en diens zorgvraag.
Ook zorgkantoren probeerden door hun inkoopbeleid en tariefskortingen te stimuleren dat de cliënt nog steviger het uitgangspunt van zorgverlening zou worden.
En ook het ministerie van Volksgezondheid Welzijn & Sport deed op dit gebied d.m.v. innovatie-programma’s (o.a. ESF, InVoorZorg) een beroep op de sector.
Met het PersoonsVolgendBudget wordt nu de 3e (en laatste?) stevige stap gezet in het centraal stellen van de cliënt. In deze 3e stap zijn de 1e en de 2e stap van de modernisering volledig verwerkt en gebruikt.
Het Persoonsvolgend budget grijpt in op houding, gedrag, tevredenheid en werkwijzen.
De kern van de 3e stap is dat de te verlenen basiszorg wordt m.b.v. het iPVB bepaald door ‘het gesprek tussen cliënt\cliëntsysteem & professional’. Vervolgens worden maandelijks de afwijkingen (naar boven én beneden) bijgehouden. En als ‘sluitstuk’ wordt de vergoeding gebaseerd op de integrale kostprijs van de zorgaanbieder. Zo ontstaat een meetbaar – pakbaar – overdraagbaar ultiem transparante afspraak. Bron en meer informatie op https://persoonsvolgend-budget.nl/ en lees de Flyer Het pure IPVB intramuraal persoonsvolgend budget en Infographic Wat is het iPVB en de Infographic Samen beslissen kwetsbare ouderen Vilans 2018
Advies Raad van Ouderen over verpleeghuizen en VWS Voortgang Thuis in het verpleeghuis – mei 2019
In een advies aan minister Hugo de Jonge van VWS breekt de Raad van Ouderen (RvO) een lans voor het samenstellen van één landelijke site met goed gestructureerde informatie over kwaliteit en kenmerken van alle verpleeghuizen in Nederland. Deze site moet ouderen en mantelzorgers helpen bij het maken van een juiste keuze voor een verpleeghuis. De Raad van Ouderen bestaat uit in totaal 20 personen die een breed netwerk van regionale en landelijke ouderenorganisaties vertegenwoordigen. De RvO is autonoom, agendeert actuele thema’s rondom ouderen en geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de minister van VWS
Keuzevrijheid verpleeghuis
De RvO maakt zich grote zorgen over de beperkte keuzemogelijkheden die ouderen ervaren bij de overstap van thuis wonen naar een verpleeghuis. De Raad constateert dat bijna niemand ervaart te kunnen kiezen. Maar dat men genoegen moet nemen met wat beschikbaar is.
Keuze is vaak gebaseerd op haastwerk
Een opname is vaak haastwerk en te laat in het proces, constateert de Raad van Ouderen. Als er meer tijd is tussen het stellen van de indicatie en de opname, vergroot dat de mogelijkheid om goed voorbereid te kiezen en in te schrijven bij het verpleeghuis van keuze.
Informatiebehoefte over ‘zachte’ kenmerken
Het advies van de Raad van Ouderen is om naast informatie over kwaliteit en stabiliteit van een verpleeghuis met name de ‘zachte’ kenmerken meer aandacht te geven bij de informatieverstrekking. Kenmerken als geborgenheid, autonomie, diversiteit, zingeving, aandacht voor levensvragen en palliatieve zorg. Voor ouderen is het namelijk erg belangrijk te weten of men zich thuis kan voelen in het verpleeghuis en of men kan blijven leven op de ‘eigen’ manier. De mantelzorgers willen weten of zij de zorg voor hun naaste met een gerust hart kunnen overdragen, wat zij mogen en kunnen in het verpleeghuis en wat hun plek is.
Het adviesrapport is aangeboden aan minister Hugo de Jonge en is integraal meegegaan als bijlage bij zijn voortgangsrapportage ‘thuis in verpleeghuis’. Deze rapportage is woensdag 22 mei aangeboden aan de Tweede Kamer. Bron VWS op https://www.rijksoverheid.nl
Lees meer in het Advies Raad van Ouderen keuze informatie verpleeghuizen – april 2019 en VWS 21 mei 2019 kamerbrief-over-voortgangsrapportage-thuis-in-het-verpleeghuis (1)
Blijk van vertrouwen – Anders verantwoorden voor goede zorg – Praktijk van verantwoording moet op de schop – Advies Raad voor Volksgezondheid en Samenleving – mei 2019
Verantwoorden in de zorg moet fundamenteel anders. Het initiatief moet liggen bij zorgverleners die verantwoording afleggen en niet bij de partijen die verantwoording vragen. Daarmee komt verantwoorden in het teken te staan van het verbeteren van zorg en ondersteuning.
Alleen zo zal verantwoording bijdragen aan een proces van leren en verbeteren in de zorg. Ook zal het vertrouwen tussen betrokken partijen toenemen en krijgt de patiënt zorg die meer is toegesneden op de persoonlijke situatie. Dat zegt de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving in het vandaag verschenen advies ‘Blijk van vertrouwen. Anders verantwoorden voor goede zorg’.
Anders verantwoorden is volgens de RvS een antwoord op het onbehagen over de huidige manier van verantwoorden. “Verantwoording draagt op dit moment onvoldoende bij aan betere zorg en ondersteuning. Zorgverleners zijn leveranciers van verantwoordingsinformatie ten behoeve van externen geworden. Daarom is een herontwerp van de praktijk van verantwoorden nodig: niet op afstand gaan zitten wachten op informatie, maar verantwoorden als een dynamisch proces. Dat zorgt ervoor dat de patiënt geen nummer meer is. De patiënt krijgt zorg die past bij zijn of haar specifieke behoefte.” Bron en info https://www.raadrvs.nl/
Lees meer in Blijk van vertrouwen – Advies RvS mei 2019 en de infographic Blijk van vertrouwen Infographic Advies RvS .
Langer thuis als huis toegankelijk is gemaakt – april 2019
Ouderen die in toegankelijke huizen wonen, hebben een kleinere kans om in een verpleeghuis terecht te komen. Dit effect loopt op met de leeftijd. Het CPB heeft, op basis van data over de toegankelijkheid van vrijwel alle woningen van ouderen in Nederland, onderzoek gedaan naar instroom in het verpleeghuis. Hoewel beleidsmakers het woonbeleid al geruime tijd inzetten als middel om ouderen langer thuis te laten wonen, is dit het eerste grootschalige empirische onderzoek dat de relatie tussen de toegankelijkheid van het huis en instroom in het verpleeghuis in kaart brengt.
90-Plussers met een gelijkvloerse woning, of een woning waarin ruimte is voor een traplift, hebben een kans van ongeveer 9 procent om het komende jaar in het verpleeghuis te belanden. Vergelijkbare ouderen met een woning die niet zonder trap te betreden is, hebben daarentegen een kans van ongeveer 11 procent.
Ouderen willen graag zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Het aanbod van ‘de juiste zorg op de juiste plek’ is daarom een belangrijk uitgangspunt van het zorgbeleid. Die plek is vaak thuis. Om langer thuis wonen mogelijk te maken richt de overheid zich onder andere op verbetering van de kwaliteit en toegankelijkheid van de woning.
Aanvullende analyses laten zien dat de toegankelijkheid van de woning vooral een rol speelt voor mensen met lichamelijke beperkingen en in mindere mate voor mensen met cognitieve beperkingen. In het onderzoek wordt rekening gehouden met allerlei verschillende factoren, zoals de zorg waarvan gebruik wordt gemaakt, de faciliteiten in de buurt en persoonlijke kenmerken.
Lees meer in Can your house keep you out of a nursing home CPB april 2019 of in de Nederlandse samenvatting Langer thuis dankzij een toegankelijk huis CPB april 2019 .
Zorgzaam Losdorp van start – april 2019
Groninger dorpen gaan steeds meer aan de slag met zorgzame bewonersinitiatieven. Dorpen willen ook in de toekomst opgewassen zijn tegen verdwijnende (zorg)voorzieningen en bezuinigingen in de zorg. Het aanbieden van laagdrempelige hulp of een goed georganiseerd vrijwilligersnetwerk kan dorpen helpen bij het doel wat zij voor ogen hebben. een voorbeeld os Losdorp in de gemeente Delfzijl. Lees meer in Zorgzaam Losdorp van start – 10 april 2019 en op de website http://www.zorgzamedorpengroningen.nl/
Knelpunten en ontwikkelingen ouderenzorg 75-plussers in kaart – april 2019
De Nederlandse ouderenzorg staat voor veel uitdagingen. Dat blijkt uit de SCP-kennissynthese over de zorg voor thuiswonende ouderen. In 2030 zijn er ruim twee miljoen 75-plussers (720.000 meer dan nu). Daar staat tegenover dat er een (toenemend) tekort is aan personeel, specifieke deskundigheid en mantelzorgers om deze groep thuis te begeleiden. Ook zal de vraag naar zorg veranderen door de toename van diversiteit onder ouderen (zoals etniciteit) en door technologie.
Hier ligt dan ook een belangrijke opgave voor de commissie Toekomst zorg thuiswonende ouderen. Uiterlijk eind 2019 adviseert de commissie over wat er nodig is om de zorg voor ouderen thuis ook in de toekomst op peil te houden.
Veel zelfstandig wonende ouderen zijn tevreden over hun zorg en ondersteuning, maar er zijn ook knelpunten. De eigen kracht, vaardigheden en mogelijkheden van ouderen en hun netwerken worden geregeld overschat. De zorg in het algemeen is nog weinig gericht op preventie van (ernstiger) ziekten en het vroegsignaleren van zorg- en ondersteuningsbehoeften. En ook het woningaanbod lijkt nog onvoldoende sluitend op de vraag die er ontstaat nu van ouderen verwacht wordt dat zij langer zelfstandig blijven wonen.
75-plussers variëren in hun zorgbehoefte
Hoewel de meerderheid met lichamelijke beperkingen, psychische aandoeningen of geheugenproblemen kampt, zeggen de meesten zich goed te kunnen redden in het dagelijks leven. Veel 75-plussers zijn dan ook nog altijd actief in de samenleving. Daar staat tegenover dat 10% van de 75-84 jarigen en 15% van de 85-plussers zich (zeer) sterk eenzaam voelt. Naarmate de leeftijd stijgt, is het aandeel alleenstaanden en het aandeel dat van een klein inkomen moet rondkomen groter.
Lees meer in Zorgen voor thuiswonende ouderen SCP april 2019
Bekijk de Trends in de ouderenzorg 2018-2030 van het Sociaal en Cultureel Planbureau: https://digitaal.scp.nl/ouderenzorg
Deze infographic is gebaseerd op de literatuurstudie Zorgen voor thuiswonende ouderen.
Dementiezorg – Gemeente heeft beperkt budget en neigt naar beknibbelen – april 2019
Eén op de vijf Nederlanders krijgt een vorm van dementie. Niet alleen de overheid wil hen zo lang mogelijk zelfstandig laten wonen; ook mensen met dementie zelf blijven liever thuis wonen.
Het is ook een centenkwestie. De gemeente heeft sinds de hervorming van de zorgwetten een belangrijkere rol gekregen bij het verdelen van de budgetten voor mensen die thuis zorg nodig hebben. Alzheimer Nederland pleit ervoor om juist ook in de beginfase in zorg voor mensen met dementie te investeren. Het initiatief ligt vooral bij de gemeente, maar die heeft een beperkt budget en neigt naar beknibbelen, volgens Alzheimer Nederland. Lees meer in Dementiezorg – Gemeente heeft beperkt budget en neigt naar beknibbelen
Grote verschillen tussen dementienetwerken in het zorggebruik van mensen met dementie – april 2019
Dementienetwerken organiseren ieder op hun eigen manier en in hun eigen regio, de zorg voor mensen met dementie. Opvallende verschillen zijn er in het gebruik van eerstelijnsverblijf (1-8%), wijkverpleging (51-76%) en het aantal mensen met een ziekenhuisopname (21-32%). In dementienetwerken waar mensen met dementie wijkverpleging krijgen, verblijven deze mensen korter in het ziekenhuis bij een opname. Dit zijn enkele resultaten van een dementieonderzoek dat Vektis op verzoek van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) heeft uitgevoerd onder thuiswonende mensen met dementie. Met de resultaten van het onderzoek kunnen zorgverzekeraars de inkoop van dementiezorg verbeteren.
Dementienetwerken pakken de zorg voor mensen met dementie op verschillende manieren aan. Het ene netwerk zet bijvoorbeeld meer wijkverpleging in dan het andere netwerk. Het verschil in zorggebruik is ook terug te zien in de zorgkosten. De verschillen lopen op tot 8.500 euro per patiënt per jaar.
Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat het inzetten van casemanagement dementie een positief effect heeft. In dementienetwerken waar meer mensen met dementie casemanagement krijgen, wonen er bijvoorbeeld meer mensen thuis en is bij escalatiezorg de duur van het eerstelijnsverblijf korter.
Inkoop dementiezorg verbeteren
Met het onderzoek wilde ZN inzicht krijgen in de wijze waarop de dementienetwerken zijn georganiseerd voor het bieden van goede en doelmatige dementiezorg. Met de resultaten die nu bekend zijn kunnen zorgverzekeraars de inkoop van dementiezorg verbeteren op een manier die zoveel mogelijk wordt gedragen door ketencoördinatoren , zorgaanbieders en cliëntenorganisaties. Het verbeteren van de dementiezorg is belangrijk, want dementie heeft een grote impact op het leven van de persoon met dementie en op dat van zijn naasten. Goede zorg is essentieel voor deze doelgroep. Goede dementiezorg leidt tot behoud of verbetering van de kwaliteit van hun leven. Het is van belang om zorg te leveren op het juiste moment, op de juiste plek en door de juiste professional. Goede dementiezorg houdt ook in dat een mantelzorger zich gesteund voelt en overbelasting wordt voorkomen. Met dit inzicht over wat goede en doelmatige dementiezorg is, kunnen zorgverzekeraars via de zorginkoop een bijdrage leveren aan de verbetering van de kwaliteit van de dementiezorg.
Lees meer in Zorggebruik van mensen met dementie in beeld – Definitieve rapportage indicatoren dementienetwerken 2018 Bron VEKTIS april 2019 op https://www.zn.nl
In 2030 zijn er een 104 grote verpleeghuizen nodig of 1040 kleinschalige woonvoorzieningen voor ouderen of mensen met dementie. De grenzen van solidariteit!
Bij continuering van het bestaande beleid, inclusief de sterkere nadruk op de eerste lijn, moeten er tot 2030 tenminste 104 verpleeghuizen voor 200 bewoners bij komen. Of wie kleinschalig denkt, 1.040 voor 20 bewoners. Als sociaaldemocraat en volksgezondheidsexpert vindt Guus Schrijvers de op één na beste ontwikkeling dat die rijke tweederde van de toekomstige 75-plussers zelf grotendeels voor de eigen oude dag gaat zorgen. De andere één derde behoudt de staatssteun zoals nu wordt gerealiseerd via de Wet langdurige zorg, Zorgverzekeringswet en de Wet maatschappelijke Ondersteuning. De solidariteit met de arme ouderen zonder eigen vermogen blijft hiermee behouden. Ook blijft behouden de kwaliteitsinspectie op alle ouderenzorg en ouderenhuisvesting. Want ook rijke ouderen hebben recht op veilige, hygiënische, brandveilige en verantwoorde zorg. Waardig oud worden is geen individuele prestatie of alleen iets voor geluksvogels, maar een sociale constructie die alleen in sterke gemeenschappen overeind kan worden gehouden. Lees meer in We groeien toe naar een global village waar ouderen op steeds minder steun kunnen rekenen en in In 2030 zijn er een 104 grote verpleeghuizen nodig of 1040 kleinschalige woonvoorzieningen voor ouderen of mensen met dementie. De grenzen van solidariteit!
Verbied grootschaligheid in zorg
De politiek zou ze geweldig kunnen helpen door grootschaligheid in de zorg te verbieden. Geen zorgfabrieken meer, maar sympathieke op zichzelf staande verpleeghuisjes in elke dorp of stadsbuurt. Dan zijn de foute bestuurders zo vertrokken en houden we leiders over die snappen wat zorg is. Lees meer in We gaan ten onder aan bestuurlijke obesitas
Veilige zorg is niet altijd goede zorg
Veiligheid is een groot goed in de zorg. De afgelopen decennia is veel geïnvesteerd in het veiliger maken van de zorg en het beheersen van risico’s. Daardoor is het aantal vermijdbare fouten afgenomen.
Het einde van de huidige strategie lijkt echter in zicht. De zorg wordt niet nog veiliger door nog meer te reguleren. Tegelijkertijd wordt ook duidelijk dat teveel nadruk op veiligheid negatieve effecten kan hebben. Instrumenten om veiligheid te reguleren schieten soms hun doel voorbij, omdat ze weinig ruimte laten om afwegingen te maken en te leren van fouten. Lees meer in CEG signalement Veilige zorg – goede zorg april 2019 en op https://www.ceg.nl/ . Het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) signaleert en informeert over nieuwe ontwikkelingen op het gebied van ethiek, gezondheid en beleid.
Rapport – Hoe willen mensen wonen wanneer ze ouder worden? – maart 2019
In het kader van een groot Europees onderzoek naar de wijze waarop er in verschillende landen naar ‘ouder worden’ wordt gekeken organiseerde Stijlvol Ouder in samenwerking met Smart Homes eind 2018 de Nederlandse bijdrage. Ruim 1200 leden van het Stijlvol Ouder Seniorenpanel werden benaderd met een forse vragenlijst waarop ruim werd gereageerd Het valt op dat Nederlandse senioren toch al wat eerder bezig zijn met langer zelfstandig thuis wonen dan enkele jaren geleden. Meer dan 71% van de respondenten woont langer dan 10 jaar in de huidige woning, 7,5% tussen de 5 en 10 jaar, 5% tussen de 2 en 5 jaar en 5% korter dan twee jaar. Circa 47% van de respondenten woont in een appartement waarvan bijna 13% zonder lift. Ruim 71% van de respondenten denkt fijn oud te kunnen worden in hun eigen woning. Uit eerder gehouden landelijk onderzoek onder senioren bleek echter dat dit behoorlijk wordt overschat. Zo’n 14% van de respondenten uit ons onderzoek is al verhuisd naar een andere woning omdat de woning niet geschikt was voor het ouder worden. 16% denkt erover om te verhuizen. Een 40% van de respondenten technologie belangrijk om mobiel te blijven en bijna 38% als iets dat helpt om zich veilig te voelen. Het grootste gedeelte van de senioren woont al langer dan 10 jaar in de huidige woning, waarvan ruim de helft samen woont zonder kinderen. Ook lijkt het grootste gedeelte van de respondenten bereid te zijn om te verhuizen indien dit echt nodig is, waarbij verhuizen naar een seniorproef woning/appartement dichtbij voorzieningen de populairste opties is. Toch zegt het grootste gedeelte van de senioren niet bereid te zijn een woning te delen met iemand die geen familielid is. Lees meer in het Rapport – Hoe willen mensen wonen wanneer ze ouder worden.docx
Zonder zorgen uit logeren – Quickscan naar varianten tijdelijk verblijf – maart 2019
Hebben kwetsbare thuiswonende senioren behoefte aan een nieuwe vormen van logeerzorg? Het ministerie van VWS vroeg voorafgaand aan de start van het pilotprogramma logeerzorg aan Platform31 een quickscan. Aanleiding voor het pilotprogramma is de motie van VVD en D66 waarin zij een behoefte constateren aan een structurele vorm van tijdelijk verblijf: ‘Logeerzorg’. De quickscan beschrijft drie tijdelijke verblijfsvormen en geeft inzicht in de knelpunten die in het veld worden ervaren.
Uit de quickscan komt naar voren dat de huidige wijze van toegang, organisatie en financiering van vormen van tijdelijk verblijf in de praktijk tot onduidelijkheid leidt. Kwetsbare doelgroepen, maar ook hun professionele verwijzers, kunnen hierdoor niet eenvoudig doorgronden welk aanbod er is en op welke wijze dit aanbod ondersteunend kan zijn voor hen en hun mantelzorgers. Het doel van het pilotprogramma zou moeten zijn om te verkennen welke oplossingsrichtingen (vanuit het perspectief van de thuiswonende ouderen) mogelijk zijn. Hoe kan de financiering, organisatie van het aanbod van tijdelijke verblijfsvormen zo worden vernieuwd dat deze beter aansluit bij de behoefte van de thuiswonende oudere? Door de analyse biedt de quickscan een startfoto voor het pilotprogramma Logeerzorg en de vraagstukken waaraan dit programma nieuwe oplossingen moet bieden. Bron https://www.platform31.nl/ en lees meer in Zonder zorgen uit logeren – Quickscan-Logeerzorg maart 2019
Nieuwe inzichten in Groninger ouderenzorg – maart 2019
Twee nieuwe onderzoeksrapporten schetsen een totaalbeeld van de samenwerking en samenhang in de Groninger ouderenzorg, van preventie tot langdurige zorg. Hiervoor zijn meer dan 100 ervaringsdeskundigen bevraagd door onderzoekers van Sociaal Planbureau Groningen.
“De rapporten geven inzicht in de totale keten van ouderenzorg én het perspectief van ouderen en mantelzorgers.”
De zorg en ondersteuning voor ouderen in Nederland is van hoog niveau. Door ontwikkelingen als vergrijzing, stijgende zorgkosten en personeelstekorten, rijst de vraag hoe de kwaliteit van ouderenzorg in de toekomst behouden kan blijven in de provincie Groningen. Een efficiëntere organisatie van en betere samenwerking in de keten zijn belangrijke voorwaarden. Maar hoe ziet de keten van ouderenzorg er eigenlijk uit in Groningen? Welke opgaven en inspirerende initiatieven zijn er? En hoe beleven ouderen en mantelzorgers de zorg en ondersteuning?
In het onderzoeksrapport ‘Kijk op de Keten’ Ouderenzorg in Groningen belicht Sociaal Planbureau Groningen knelpunten en opgaven in de hele zorgketen, van preventie tot langdurige zorg. Hiervoor zijn meer dan 100 ouderen, mantelzorgers, zorgprofessionals, bestuurders en andere deskundigen bevraagd.
In het magazine ‘Ouderen en Mantelzorgers’ vertellen ouderen en mantelzorgers zelf over wat ze vinden van de zorg en ondersteuning die ze krijgen. BRON CMO STAMM – maart 2019 – https://sociaalplanbureaugroningen.nl/ouderenzorg/
Lees meer in Ouderenzorg in de provincie Groningen – Knelpunten opgaven en inspirerende initiatieven CMO STAMM 2019 en Ouderen en Mantelzorgers vertellen over de zorg en ondersteuning in Groningen en Drenthe CMOSTAMM 2019
Loket Gezond Leven – dossier Gezond en Vitaal ouder worden
Ouderen wonen steeds langer zelfstandig thuis en willen regie blijven houden over het eigen leven. Tegelijkertijd worden zij geconfronteerd met problematiek als eenzaamheid en beperkingen in mobiliteit. Inzetten op preventie bij ouderen kan ertoe bijdragen dat deze problemen uitblijven of verminderen en de eigen regie of zelfredzaamheid wordt versterkt.
Met het dossier Gezond en Vitaal ouder worden wil het Loket Gezond Leven de preventieve zorg voor ouderen stimuleren. Dit doen zij door het delen van onderzoek, interventies, actuele ontwikkelingen, goede voorbeelden en praktische materialen. Zo vindt u in dit dossier informatie over hoe u concreet aan de slag kunt gaan met preventieve zorg voor ouderen. Wat u kunt doen aan vroegopsporing? Hoe houdt u rekening met kwetsbare groepen?
U leest hoe u ouderen betrekt en ook vindt u informatie over een thema als dementie. Er staan feiten en cijfers over en van het aantal ouderen; ook per gemeente.
Er wordt inzicht gegeven in leefstijl (bijv. bewegen en alcoholgebruik) maar ook zijn de percentages eenzaamheid bekend.
Er staan voorbeelden van gezond en vitaal ouder worden. wat ouderen zelf vinden dat zij nodig hebben en hoe ouderen bereikt kunnen worden. Meer informatie op https://www.loketgezondleven.nl/ouderen
Eenzaamheid
Eenzaamheid wordt beschouwd als een probleem in de vergrijzende samenleving. Het lijkt een hardnekkig verschijnsel waar geen eenvoudige oplossingen voor bestaan. Om vereenzaming van mensen in de samenleving te kunnen bestrijden, zullen we het verschijnsel eerst beter moeten leren kennen. Heeft eenzaamheid bijvoorbeeld met ouderdom te maken? Zijn mensen die hulp nodig hebben vatbaarder voor vereenzaming? Beschermt een grote vriendenkring tegen eenzaamheid? Maakt vereenzaming mensen ongelukkig?
Het SCP deed onderzoek. Deze studie biedt inzichten in de ontwikkeling van eenzaamheid in de samenleving en bij individuele burgers. In het bijzonder bij drie kwetsbare groepen, namelijk: ouderen, verpleeghuisbewoners en mensen die zich melden bij de WMO voor ondersteuning. Tevens verkent deze studie de achterliggende factoren die samen leiden tot sterke gevoelens van eenzaamheid. Lees meer in Kwetsbaar en eenzaam – Risicos en bescherming in de ouder wordendende bevolking SCP
Een eenzaam mens help je met een bezoekje – zou je denken, maar de geleerden denken daar net even anders over. Eenzaamheid blijkt een complex probleem dat je eerst stevig moet doorgronden en waarna je vervolgens alleen genoegen mag nemen met bewezen werkende oplossingen. Is het heus zo ingewikkeld?
Lees meer in Reportage – Eenzaamheid en het nut van Bingo jan 2019
Meer informatie ook in de handreiking voor een lokale aanpak: Lokale-aanpak-eenzaamheid-handreiking-coalitie-erbij-2018
Hoe signaleer je eenzaamheid: Signaleringskaart eenzaamheid coalitieerbij
Wat is mogelijk zoals ontmoetingen: Coalitie-erbij-2018-inspiratiebrochure Ontmoetingen
Wat kun je verwachten van vrijwilligers: Complexe verwachtingen Vrijwillige maatjes voor eenzame ouderen Movisie UVH
Er is nog veel werk te verzetten: Movisie – Buro Omlo 2017 Nog een wereld te winnen
Ben je voldoende geschoold ? : folder Verbinden met eenzaamheid Training Movisie
Ouderen nemen zelf ook het initiatief; ook als dat moeite kost. Lees meer in Ik vroeg mezelf af – Is dit nou het einde van het leven voor mij verdriet waarin twee oudere mensen vertellen hoe zij de draad weer hebben opgepakt. Ook voorbeelden van projecten preventie eenzaamheid in Friesland die ook in andere provincies te vinden zijn (juni 2019).
Onderbelichte aspecten van eenzaamheid – Vijf experts aan het woord – Juni 2019
Eenzaamheid wordt als een belangrijk sociaal vraagstuk gezien. Toch was deze aandacht voor het vraagstuk er niet altijd. Het eerste advies van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) over eenzaamheid kwam uit in 1997. Na dit advies is de aandacht voor eenzaamheid als sociaal probleem in Nederland gegroeid. In dit essay van Movisie geven vijf experts antwoord op de vraag: Waar zouden we meer aandacht aan moeten besteden bij het aanpakken van eenzaamheid?
Voor allen geldt eigenlijk – voor de een wat sterker dan voor de ander – dat ze dat én én doen, dus zowel een praktische als een meer theoretische bijdrage leveren aan het doorgronden en ‘aanpakken’ van eenzaamheid. Lees meer in Onderbelichte-aspecten-eenzaamheid-essays MOVISIE juni 2019
Coalitie Erbij
Omdat eenzaamheid zo veel voorkomt, is in 2008 Coalitie Erbij opgericht maar heeft haar werk per 1 januari 2019 beëindigd. Coalitie Erbij was een samenwerkingsverband van maatschappelijke organisaties, die ieder op eigen wijze een maatschappelijke rol spelen om eenzaamheid te bestrijden. Samen bundelden de coalitieleden hun krachten om mensen die zich eenzaam voelen of dreigen te vereenzamen te steunen.
Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid
De Nationale Coalitie is hét samenwerkingsverband tegen eenzaamheid. Er zijn landelijke organisaties en overheidsinstellingen bij aangesloten. Alle deelnemers aan de Coalitie komen direct in contact met ouderen; mogelijk zelfs achter hun voordeur. Ze zijn ook landelijk vertegenwoordigd en hierdoor bekend in alle provincies en gemeenten.
Deelnemers zijn: bedrijven, culturele- en religieuze instellingen, gemeenten, zorg- en welzijnsinstellingen en maatschappelijke organisaties.
Het doel van de Coalitie is een brede beweging op gang brengen, die:
Maatschappelijke aandacht creëert voor eenzaamheid onder ouderen
Het taboe op eenzaamheid doorbreekt en bespreekbaar maakt
Een trendbreuk teweegbrengt zodanig dat wij in de samenleving meer- en meer vanzelfsprekend- naar elkaar omkijken.
Meer informatie op https://www.eentegeneenzaamheid.nl/
Appingedam – Damster coalitie tegen de eenzaamheid
59 organisaties en verenigingen, van zowel vrijwilligers als professionals, hebben in september 2017 in Appingedam het manifest tegen de eenzaamheid getekend. De partijen vormen de Damster coalitie tegen de eenzaamheid. Een initiatief van de Gemeente Appingedam en ASWA. Eenzaamheid is een groeiend maatschappelijk probleem. De deelnemers zetten zich in op het signaleren van eenzaamheid en het participeren in het netwerk dat bijdraagt aan het oplossen van de eenzaamheid. Meer informatie bij de ASWA https://aswa-welzijn.nl/ en activiteiten voor ouderen op https://aswa-welzijn.nl/ouderen/ en kijk op de film van november 2018 wat zij in dat afgelopen jaar gedaan hebben.
Burgerinitiatieven – Coalitie tegen eenzaamheid in Dronten
In de gemeente Dronten ( ook een voorbeeld; in veel gemeenten zijn of activiteiten al dan niet met een plan van aanpak) heeft de werkgroep eenzaamheid ( ontstaan uit twee burgerinitiatieven) een notitie gemaakt in september 2018 die in maart 2019 heeft geleid tot een coalitie en startdocument gemeente Dronten.
Lees meer in Coalitie en startdocument Eenzaamheid Dronten ZamenEen en Eenzame senioren in Dronten
Eenzaam maar niet zielig – Onderzoek Garmerwolde – maart 2019
De samenleving vergrijst in hoog tempo. Daardoor komt ook meer aandacht voor eenzaamheid onder ouderen. Een onderwerp waar nog steeds een taboe op rust. Ook is nog lang niet duidelijk wat de beste manier is om dit probleem aan te pakken. Het typische beeld van iemand die verpietert achter zijn geraniums is lang niet altijd aan de orde. Uit een onderzoek in Garmerwolde (maart 2019) blijkt ook dat eenzaamheid is in sommige gevallen gewoon onvermijdelijk. Als bij iemand op hoge leeftijd het oude sociale netwerk wegvalt door het overlijden van mensen dan is er soms geen behoefte meer om een heel nieuw netwerk aan te gaan. Uit het onderzoek zijn twee belangrijke conclusies te trekken. Wanneer iemand eenzaam is, moet een gesprek de eerste stap zijn. De gesprekspartners moeten daarbij een gelijkwaardige basis hebben. Zonder het stempel van eenzaam op een van de deelnemers te drukken. Met aandacht zijn voor karaktereigenschappen en gedeelde interesses leg je de basis voor een betekenisvolle omgang en kun je eenzaamheid op een goede manier aanpakken. Daarnaast is uit het onderzoek naar voren gekomen dat het belangrijk is om eenzaamheid te destigmatiseren. Mensen durven misschien niet zo snel toe te geven dat ze eenzaam zijn omdat de omgeving niet wil accepteren dat eenzaamheid voorkomt. Door het begrip bespreekbaar te maken creëer je ruimte om het taboe te doorbreken. Eenzaamheid is soms onvermijdelijk en is niet altijd negatief. Eenzame mensen zijn niet altijd zielig. Lees meer in de samenvatting Eenzaamheid en sociale netwerken onder 65plussers in Garmerwolde en de artikelen Een betekenisvolle relatie helpt tegen eenzaamheid en Eenzaam maar niet zielig
Het gesprek over eenzaamheid in de wijk aangaan
Gemeenten zijn bezig om met lokale coalities tegen eenzaamheid te kijken hoe je eenzaamheid aan kunt pakken. In die coalities zitten direct betrokkenen, zoals professionals, maatschappelijke organisaties, vrijwilligers, ondernemers en vaak ook ervaringsdeskundigen. Helaas is eenzaamheid over vijf jaar niet uitgebannen. Het begint met mensen die goed getraind zijn om met eenzaamheid om te gaan. Lees meer in We moeten het gesprek over eenzaamheid in de wijk aangaan
Aspecten van eenzaamheid – Meer bewegen maakt niet minder eenzaam bij lichamelijke beperkingen
Als het over eenzaamheid gaat, zijn we nog el eens geneigd de oplossing te zoeken in meedoen aan allerlei activiteiten. We gaan daarbij er soms aan voorbij dat eenzaamheid meerder aspecten heeft zoals:
Sociale eenzaamheid
– Minder contact hebben met andere mensen dan je wenst
– Er is een sociale behoefte
Emotionele eenzaamheid
– Het missen van een hechte, intieme band
– Met andere personen
– Er is een emotionele behoefte
Existentiële eenzaamheid
– Er ontbreekt een zin duidend leven
‘Je kunt leuke contacten hebben, maar toch een diepe band missen met andere mensen. Het gaat dus om zowel sociale als emotionele eenzaamheid.’
Meer bewegen helpt tegen eenzaamheid, dat is bekend. Een lichamelijke beperking doet dit positieve effect echter helemaal teniet, blijkt nu uit onderzoek onder oudere alleenstaanden. Lees meer in Meer bewegen maakt niet minder eenzaam bij lichamelijke beperking
Groninger Panel – Zorgbehoefte en gezondheidsvaardigheden zelfstandig wonende senioren – Sociaal Planbureau Groningen – december 2018
De meerderheid van de senioren is positief over hun gezondheid. Ook zijn ze positief over het langer zelfstandig wonen. Meer aandacht is nodig voor senioren met lage gezondheidsvaardigheden en senioren in de leeftijd 75-plus. Zij ervaren meer gezondheidsproblemen en bezoeken vaker de huisarts of medisch specialist. Steeds meer senioren blijven het liefst zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen. Dat blijkt uit een onderzoek van het Sociaal Planbureau Groningen (december 2018). Lees meer in Groninger Panel – Zorgbehoefte en gezondheidsvaardigheden zelfstandig wonende senioren
SCP Rapportage sociaal domein: eenzaamheid WMO-gebruikers toegenomen – december 2018
In 2017 voelde 20% van de mensen in de WMO zich zeer eenzaam. Bij mensen die daarnaast nog van een voorziening in de Participatiewet of de Jeugdwet gebruik maakten (multi-gebruikhuishoudens) was dat 22%.
Dit blijkt uit de derde SCP-rapportage over de ontwikkelingen in het sociaal domein. Een ander zorgpunt is dat steeds minder mensen verwachten een beroep te kunnen doen op hun netwerk. Slechts 15% van de mensen in de Wmo verwacht hulp te krijgen. Ook denkt ongeveer 20% van de mensen die geen voorziening gebruiken dat zij bij problemen geen hulp kunnen krijgen van hun netwerk.
De beleidsaanname dat mensen juist een groter beroep op hun netwerk kunnen doen, wordt door deze cijfers dus niet ondersteund.
Lees meer in SCP Overall rapportage sociaal domein 2017 – Wisselend bewolkt in de Infographic – Burgers geholpen
Meer informatie op de website https://www.scp.nl met ook een infographic (Bron SCP december 2018).
Overheid, borg dementiezorg – Nationale Ombudsman – 21 november 2018
Mensen met dementie en hun mantelzorgers lopen bij de overheid tegen onredelijke drempels op. Verder blijven ze verstoken van de benodigde ondersteuning met een casemanager. Dit schrijft Nationale ombudsman Reinier van Zutphen 21 november in zijn rapport Borg de Zorg.
Hij roept de minister van VWS op om deze doelgroep één loket voor zorg en ondersteuning te geven. ‘Dementie brengt al meer dan genoeg zorgen en verdriet met zich mee. Draag daarom óók als overheid bij aan een dementievriendelijke samenleving’, aldus ombudsman Van Zutphen.
Aanbevelingen
De Nationale ombudsman vindt dat mensen met dementie en hun mantelzorgers één loket toegewezen moeten krijgen voor al hun zorg en ondersteuning. Daarnaast vindt hij dat vóór en na de diagnose goede, praktische informatie beschikbaar moet zijn. Passende dagbesteding en respijtzorg moet beschikbaar komen en één vaste, professionele begeleider voor iedereen die dat nodig heeft. De procedure om iemand met dementie op te mogen nemen in een gesloten afdeling van een verpleeghuis, moet zorgvuldig zijn.
Meer informatie op https://www.nationaleombudsman.nl en in het Rapport Nationale Ombudsman – Borg de zorg – Onderzoek naar knelpunten mensen met dementie – november 2018
Programma Langer Thuis van VWS
In het Programma Langer Thuis van VWS 18 juni 2018 worden de ontwikkelingen bij de ouderen beschreven. Meer vitaal en zelfredzaam maar tegelijk ook meer complexe zorg maar ook langer thuis willen en kunnen blijven wonen (92 pct. met minder ouderen in een verpleeghuis met een verdere daling van 16 pct. in 1995 naar 8 pct. in 2018 en in de nabije toekomst 5 a 6 pct. Technologie en domotica dragen daaraan bij.
De ene oudere is de andere niet: van vitaal en zelfredzaam tot kwetsbaar en afhankelijk
De meeste ouderen zijn vitaal: ze worden ouder en blijven langer gezond. Veel van de huidige en de toekomstige 75-plussers zijn zelfredzaam. Het is voor hen geen probleem om de nodige aanpassingen in hun ondersteuning, zorg of woning te regelen, zelfs als zij een ziekte of beperking krijgen. Een kwart van de ouderen heeft echter het gevoel geen grip op het leven te hebben. Met de leeftijd neemt echter voor zowel vitale als kwetsbare ouderen de kans toe om afhankelijk te worden van ondersteuning en zorg. Het aantal kwetsbare ouderen stijgt van 700.000 personen tot 1 miljoen in 2030. Van de zelfstandig wonende 75-plussers is ruim een derde kwetsbaar en van de 80-plussers is dit zelfs de helft, een aandeel dat verder zal oplopen.
Ouderen wonen langer en vaker zelfstandig…
Tegenwoordig blijven steeds meer ouderen in Nederland zelfstandig wonen en neemt het percentage 75-plussers dat in een verpleeghuis woont verder af. Van 1995 tot heden daalde dit van 16 procent naar 8 procent, en in de nabije toekomst stabiliseert dit zich tot 5 à 6 procent. Maar liefst 92 procent van de huidige 75-plussers woont dus zelfstandig. Van de 90-plussers woonde in 2015 slechts 32 procent in een instelling, en volgens het CBS zal dit in 2035 tot onder de 20 procent gedaald zijn. Deze cijfers weerspiegelen de ontwikkeling dat ouderen meer en meer de eigen regie over hun leven willen houden.
Deze trend wordt ondersteund doordat het gebruikelijker wordt om woningen aan te passen aan de levensloop (zoals het vervangen van het bad door een kuip of door het installeren van trapliften), door nieuwe en betaalbare technologie (zoals sensoren of domotica) en door meer en beter betaalbare persoonlijke diensten (zoals bezorgen van boodschappen of huishoudelijke diensten). De overheid heeft de trend gestimuleerd en ook mogelijk gemaakt dat ouderen langer thuis kunnen blijven wonen, onder meer door ervoor te zorgen dat zij in hun eigen buurt terecht kunnen voor hulp.
…en gebruiken meer complexe zorg thuis
Door de extramuralisering maken meer ouderen gebruik van ondersteuning en zorg aan huis. Ouderen hebben te maken met meerdere aandoeningen: 80 procent van de 75-plussers heeft twee of meer chronische ziekten. De levensverwachting van ouderen neemt toe, wat ook een stijging met zich meebrengt in het aantal ouderen met een geriatrische aandoening: vallen, geheugenproblemen en dementie, gezichts- en gehoorstoornissen, beperkingen in het dagelijks functioneren, incontinentie, depressie, eenzaamheid en polyfarmacie (het gebruik van meerdere geneesmiddelen tegelijkertijd). Dit alles leidt tot een complexere zorgbehoefte. Uit cijfers over het zorggebruik blijkt dan ook dat ongeveer een kwart van de 75-plussers zorg uit meerdere domeinen gebruikt. Vanaf 2012 zien we dat meer ouderen een beroep doen op de wijkverpleging in combinatie met medisch-specialistische en eerstelijnszorg. Deze ouderen met een complexe zorgbehoefte komen ook regelmatig in aanraking met vormen van tijdelijk verblijf, zoals eerstelijnsverblijf, of maken een crisisopname mee. Lees meer in het Programma langer thuis VWS juni 2018
Ondersteuningsaanbod Langer Thuis
Het programma Langer Thuis van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft als doel dat ouderen in hun eigen vertrouwde omgeving zelfstandig oud kunnen worden met een goede kwaliteit van leven. Dat gebeurt voor een belangrijk deel lokaal en regionaal.
Het programma wil lokale en regionale partijen (o.a. zorgverleners, zorgaanbieders, sociale wijkteams, welzijnswerkers, gemeenten, woningcorporaties en verzekeraars) ondersteunen.
De ondersteuningsmaatregelen zijn gericht op:
1. Goede ondersteuning en zorg thuis
2. Ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers
3. Geschikte woonsituatie
Ook heeft het programma als doel om bestaande projecten op bovenstaande 3 onderwerpen te helpen versnellen. Lees meer in de Factsheet Ondersteuningsaanbod regios Programma Langer Thuis februari-2019 (april 2019) of op de video
Themarapport dementie en dementiezorg: Meer ondersteuning nodig voor mantelzorger
Begeleiding door een casemanager is van groot belang voor veel mantelzorgers om de zorg thuis vol te houden. De casemanager is een vast aanspreekpunt voor de persoon met dementie en voor de mantelzorgers. Meer over de behoeften aan zorg én het zorgaanbod staat in het rapport “Naar een samenhangend beeld van dementie en dementiezorg”. Dit rapport geeft een overzicht van bestaande informatie over dementie en dementiezorg.
Uit het rapport blijkt dat er verbeterpunten zijn. Informatie over dementie en dementiezorg is niet altijd vindbaar en het aanbod aan dagopvang sluit niet altijd aan bij behoeften. Ook zijn er in sommige regio’s wachtlijsten voor casemanagement, terwijl veel mantelzorgers aangeven dat ondersteuning door een casemanager van belang is om de zorg thuis te kunnen blijven volhouden.
In Nederland wordt in beleid en praktijk veel geïnvesteerd in goede zorg en ondersteuning bij dementie. Toch zijn er signalen dat de belasting van mantelzorgers de laatste jaren stijgt. Vooral partners van thuiswonende mensen met dementie geven aan dat het onderhouden van sociale contacten of andere vormen van maatschappelijke participatie moeilijk is door de zorg voor hun naaste.
Over behoeften en ervaringen van mantelzorgers is relatief veel bekend. Of mensen met dementie zelf het ook belangrijk vinden om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen als hun problemen verergeren, is echter nog onbekend.
Naar schatting zijn er momenteel in Nederland tussen de 254.000 en 270.000 mensen met dementie. Van hen is vijf tot tien procent jonger dan 65 jaar.
Door de vergrijzing zal het aantal mensen met dementie tussen 2015 en 2040 mogelijk verdubbelen. Het themarapport geeft een overzicht van landelijke gegevens en kennishiaten over dementie en dementiezorg en is geschreven in opdracht van het ministerie van VWS. Het rapport maakt deel uit van de Staat van Volksgezondheid en Zorg; zie ook https://www.staatvenz.nl ; een samenwerking tussen Nivel, RIVM, Trimbos-instituut, Centraal Bureau voor de Statistiek, het Sociaal en Cultureel Planbureau en andere kennisorganisaties. Lees meer in Een samenhangend beeld van dementie en dementiezorg NIVEL 2018
Programma Thuis in het Verpleeghuis VWS en Kwaliteitskader verpleeghuizen
Als iemand uiteindelijk is aangewezen op een verpleeghuis, willen mensen ook graag naar een omgeving waar zij zich thuis en veilig voelen.
In het Programma Thuis in het Verpleeghuis VWS-april 2018 wordt met de subtitelwaardigheid en trots het programma verwoord dat voor de toekomst nodig is.
Ouderen blijven steeds langer thuis wonen, in hun eigen omgeving, met hun partner of andere naasten. Als iemand uiteindelijk is aangewezen op een verpleeghuis, komt dat omdat er thuis te weinig grip meer op het leven is, bijvoorbeeld door een combinatie van toenemende medische problemen en het wegvallen van een partner. De verhuizing naar een verpleeghuis is meestal een “ongewenste keuze”. Het moeten achterlaten van de vertrouwde omgeving gaat vaak gepaard met veel verdriet.
In het verpleeghuis komen zorg, wonen, welzijn en behandeling samen. Verpleeghuiszorg kan door die samenhang zekerheid bieden. Ouderen en hun verwanten moeten er dan wel op kunnen vertrouwen dat zij in het verpleeghuis van hun keuze de aandacht en zorg krijgen die zij nodig hebben. Er zijn behoorlijke verschillen zijn tussen zorgorganisaties. Terwijl sommige
persoonsgerichte zorg van hoge kwaliteit leveren, hebben andere moeite om de veiligheid te borgen. Soms zijn er niet genoeg zorgverleners om de zorgtaken goed uit te voeren, om genoeg aandacht voor de bewoner te hebben en daarmee bij te dragen aan een waardige laatste levensfase. Bovendien worden zorgverleners in hun werk soms gehinderd door verouderde werkwijzen, onvoldoende ruimte voor professioneel handelen of te veel administratieve lasten. Er is een omslag nodig zodat de kwaliteit op alle locaties hoog is.
Mede op basis van goede voorbeelden heeft het Zorginstituut in 2017 het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg vastgesteld. Dit kwaliteitskader vormt het unieke markeringspunt voor de noodzakelijke omslag. In het kwaliteitskader is aangegeven wat bewoners en hun familie mogen verwachten.
De meerjarige opdracht is om ervoor te zorgen dat er voldoende tijd, aandacht en goede zorg is voor alle bewoners. Lees meer in het Programma Programma Thuis in het Verpleeghuis VWS juni 2018 en het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg Zorginstituut 2017 .
Monitor Zorg voor ouderen – april 2018
Het aantal ouderen in Nederland neemt steeds meer toe en de gezondheid van ouderen verschilt behoorlijk. Er zijn veel ouderen die tot op hoge leeftijd gezond blijven, maar er zijn ook ouderen die veel zorg en ondersteuning nodig hebben. Maar welk deel van de Nederlandse ouderen is vitaal en welk deel heeft (zware) zorg nodig? Hoe hangen de uitgaven aan zorg samen met het gebruik? Is er al een effect zichtbaar van het beleid om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen?
De Nederlandse Zorgautoriteit heeft een Monitor Zorg voor Ouderen uitgebracht.
Het antwoord op deze vragen geeft handvatten om het beleid en daarmee de zorg te verbeteren. Meer inzicht in het zorggebruik en de zorgkosten van ouderen is daarvoor nodig. In deze monitor staat het zorggebruik van alle ouderen in Nederland zoals de huisartsenzorg, medicijngebruik, ziekenhuiszorg, wijkverpleging, ondersteuning via de gemeente en de langdurige zorg. Om nog beter inzicht te krijgen in het zorggebruik, zijn de ouderen in naar groepen met vergelijkbaar zorggebruik ingedeeld. Hierdoor is bijvoorbeeld het verschil te zien tussen het zorggebruik van ouderen die thuis wonen en ouderen die in een verpleeghuis wonen.
Samenvatting – Zorg voor ouderen in beeld; overgrote deel ouderen woont thuis – april 2018
Het merendeel van de ouderen heeft weinig zorg nodig. Slechts een klein deel heeft veel zorg nodig. Twintig procent van de ouderen gebruikt tachtig procent van de zorguitgaven voor ouderen. Dat blijkt uit de eerste Monitor zorg voor ouderen van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De meeste 65-jarigen zijn vitaal en gebruiken nauwelijks meer zorg dan de gemiddelde Nederlander. Maar de gemiddelde zorgkosten stijgen sterk met de leeftijd. Voor 85-plussers liggen de gemiddelde kosten vier keer hoger dan de kosten voor mensen tussen 65 en 75 jaar. 48% van de totale zorguitgaven gaan naar ouderen.
De aard van de zorg verandert. Meer dan de helft van de ouderen maakt gebruik van ziekenhuiszorg. Dan gaat het vaak om intensieve behandelingen. Deze vormt een belangrijk deel van de uitgaven. Bij ouderen tot 75 jaar is ziekenhuiszorg ongeveer 33% procent van de kosten. Met de leeftijd neemt het gebruik van ziekenhuiszorg af en de wijkverpleging en langdurige zorg toe. Boven de 75 jaar zijn dit de belangrijkste zorgvormen. Voor ouderen boven de 85 zijn de kosten voor wijkverpleging en langdurige zorg bijna 75% van het totaal voor deze leeftijdsgroep.
Verreweg de meeste ouderen (94%) wonen thuis. Ook van de 85-plussers woont zeventig procent nog thuis, vaak met ondersteuning van wijkverpleging. Zes procent van de ouderen woont in een verpleeghuis. Het gaat om 189.000 mensen. Veertig procent van de uitgaven aan zorg voor ouderen gaat naar deze groep. Sinds 2012 is het aantal mensen in een verpleeghuis gedaald, maar de bewoners hebben gemiddeld wel zwaardere zorg
Dit is de eerste monitor die de NZa uitbrengt over de ouderenzorg. Zij brengen het totale zorggebruik in kaart voor alle verzekerden boven de 65 jaar. Het gaat om zorg die betaald wordt uit de zorgverzekeringswet, wet langdurige zorg en de wet maatschappelijke ondersteuning. Lees meer in de Monitor Zorg voor Ouderen 2018 en over de NZA op https://www.nza.nl/ .
Langer thuis wonen leidt niet altijd tot lagere sterfte en zorgkosten
Veel hervormingen in de ouderenzorg zijn erop gericht om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen in plaats van in een instelling. Het idee hierachter is dat er thuis net zo goed voor ouderen gezorgd kan worden, en zeker een stuk goedkoper. Maar is dat eigenlijk wel zo? Thuiszorg of zorg in een verpleeghuis of verzorgingshuis: voor veel ouderen maakt het nauwelijks uit. Ze leven thuis niet langer en hebben ongeveer even hoge zorgkosten.
Uit een studie van het RIVM, het CPB en de Erasmus Universiteit blijkt dat voor een grote groep ouderen het qua sterfte en zorgkosten nauwelijks uitmaakt of ze een indicatie krijgen voor thuiszorg of intramurale zorg. Dit blijkt uit een analyse van indicaties voor intramurale zorg die tussen 2009 en 2013 zijn gesteld. Voor ongeveer 50 duizend ouderen boven 65 jaar die voor het eerst zo’n indicatie aanvroegen, is gekeken naar sterfte, zorgkosten en ziekenhuisgebruik. De uitkomsten van deze studie zijn gepubliceerd in het tijdschrift Economisch Statistische Berichten. Lees meer op https://www.rivm.nl en in Thuiszorg is niet altijd goedkoper dan verpleeghuiszorg .
Ouderen opeenstapeling van gezondheidsproblemen VTV 2018
Een deel van de ouderen bevindt zich door een opeenstapeling van chronische aandoeningen en andere medische en sociale problemen in een kwetsbare situatie (Bron VTV 2018 Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) De Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) geeft inzicht in de belangrijkste toekomstige maatschappelijke opgaven op het gebied van ziekte en gezondheid, gezondheidsdeterminanten, preventie en gezondheidszorg in Nederland).
Deze groep wordt groter in de toekomst. Mensen met een lagere sociaaleconomische status hebben vaker een ongezonde leefstijl. Ook hebben zij vaker te maken met sociale problemen, die stress met zich meebrengen. Negatieve effecten van ontwikkelingen op de arbeidsmarkt als robotisering en digitalisering treffen vooral laagopgeleiden. Dit kan de sociale problemen en stress in deze groep versterken. Vaak moeten eerst deze achterliggende sociale problemen worden opgelost, voordat er ruimte ontstaat om aan een gezonde leefstijl te werken. Lees meer in Ouderen opeenstapeling van gezondheidsproblemen
Zicht op de WMO 2015 Ervaringen van melders – mantelzorgers – gespreksvoerders
Het rapport ‘Zicht op de WMO 2015’ geeft het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) in 2017 een beeld van wat er goed gaat en wat (nog) niet als het gaat om de toegang tot zorg en ondersteuning.
Ook vanuit andere hoeken worden de zogeheten keukentafelgesprekken onder de loep genomen. En niet voor niets, want het is een kritisch onderdeel in de nieuwe zorg- en ondersteuningsstructuur voor inwoners. Wat kunnen professionals in de uitvoering verbeteren en wat kun je als gemeente doen? Lees meer in SCP Zicht op de Wmo 2015 en 8 tips voor betere keukentafelgesprekken .
Cliëntervaringsonderzoek WMO bij de gemeenten in Groningen 2017
Ruim veertigduizend Groningers hebben een ‘maatwerkvoorziening’ op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). Inwoners die voor zo’n voorziening in aanmerking willen komen, gaan eerst in gesprek met de gemeente over hun hulpvraag. In het gesprek staat centraal wat zij nodig hebben om zelfstandig te blijven wonen en mee te blijven doen in de samenleving.
Het jaarlijkse cliëntervaringsonderzoek WMO laat zien hoe inwoners dit gesprek en de WMO-ondersteuning ervaren. Daarnaast geeft het gemeenten informatie over hun eigen prestaties. Verreweg de meeste van de ruim veertigduizend Groningers met een WMO-maatwerkvoorziening hebben positieve ervaringen met het contact met de gemeente en met de kwaliteit en effectiviteit van de ontvangen ondersteuning. Er zijn echter ook een paar duizend mensen met zo’n voorziening die minder positief zijn. Daarbij zijn mensen die moeite hebben met de hoogte van de eigen bijdrage en mensen met een overbelaste mantelzorger oververtegenwoordigd. Van de onafhankelijke cliëntondersteuning, die gemeenten gratis beschikbaar stellen, wordt nauwelijks gebruik gemaakt. Lees meer in het SCP Feitenblad-Cliëntervaring-Wmo-2017
SCP Informele hulp- wie doet wat in 2014
In het onderzoek gaat het om de stand van zaken van de informele hulp in Nederland en de bereidheid tot het geven van hulp.
De centrale vragen van dit deelonderzoek waren:
– wat is de aard en omvang van de informele hulp;
– bij welke groepen is de bereidheid om (meer of andere) informele hulp te geven groter dan bij andere groepen;
– met welke kenmerken hangt het (willen en kunnen) geven van hulp samen;
– wat zijn de gevolgen van het geven van informele hulp, bijvoorbeeld in termen van ervaren belasting en kwaliteit?
Lees meer in SCP Informele hulp- wie doet wat in 2014 en de SCP Factsheet SCP Factsheet Informele hulp 2016 .
Vrijwilligerswerk – Activiteiten en duur en motieven – CBS 2018
Bijna de helft van de Nederlanders van 15 jaar en ouder gaf in 2017 aan zich minstens een keer per jaar ingezet te hebben als vrijwilliger.
Drie op de tien zeiden in de vier weken voorafgaand aan het interview nog vrijwilligerswerk te hebben gedaan.
Gemiddeld besteedt een vrijwilliger 4,5 uur per week aan vrijwilligerswerk.
Deze aandelen zijn al sinds 2012 vrij stabiel. Welke bevolkingsgroepen zetten zich vooral in als vrijwilliger? In welke regio’s en steden zijn veel vrijwilligers te vinden? Welke activiteiten verricht men als vrijwilliger? Wat is de voornaamste reden van vrijwilligers om zich kosteloos in te zetten voor een organisatie of vereniging? En hoe tevreden zijn ze met hun vrijwilligerswerk? De antwoorden leest u in Vrijwilligerswerk – Activiteiten en duur en motieven – CBS 2018
Zorgcoöperatie beschouwt demente niet als wilsonbekwaam
Burgerinitiatieven in de ouderenzorg hebben zeker kans van slagen. Dat bewijst een Brabantse zorgcoöperatie. Al laat die ook zien wat knelpunten blijven: de strikte medische oriëntatie in de ouderenzorg en de marktwerking maar ook aandacht voor mensen met dementie om hen een zo prettig mogelijk leven te gunnen.
Het Brabantse Hoogeloon is koploper want daar werd in 2005 om de inwoners zo lang mogelijk in hun eigen dorp te laten wonen, de eerste zorgcoöperatie opgericht. Lees meer in Zorgcoöperatie beschouwt demente niet als wilsonbekwaam en op https://www.socialevraagstukken.nl/ en http://zorgcooperatie.nl/ .
Van dorpsbewoners wordt teveel verwacht
Van actieve burgers wordt verwacht dat zij met gezamenlijke inzet en vrijwilligerswerk hun leefomgeving leefbaar houden. Vooral voor dorpen zijn de verwachtingen van de overheid hooggespannen. Maar zijn de dorpelingen daar wel toe bereid? Lees meer in Van dorpsbewoners wordt teveel verwacht . en op https://www.socialevraagstukken.nl/ met publicaties en debatten van onderzoekers en deskundigen op basis van data en empirie over maatschappelijke kwesties.
De Zorgagenda voor een gezonde samenleving
De RVS ging in gesprek over De Zorgagenda voor een gezonde samenleving.
Ruim 17.000 patiënten, cliënten, mantelzorgers, vrijwilligers, zorg- en hulpverleners, bestuurders en gemeenten deelden hun dagelijkse ervaringen met de RVS. Ze beschreven hun ideeën over wat er goed gaat en wat er nog beter kan in de zorg en hulp in Nederland.
Lees meer in De Zorgagenda voor een gezonde samenleving en op https://www.raadrvs.nl
Heft in eigen hand – Zorg en ondersteuning voor mensen met meervoudige problemen
Steeds meer mensen verdwalen in de zorg. De organisatie van de zorg is niet ingericht op patiënten en cliënten die meerdere zorg- en ondersteuningsvragen tegelijkertijd hebben. Dat wringt temeer daar deze groep groeit. Patiënten en cliënten moeten zelf het heft in handen kunnen nemen. De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) pleit daarom voor een digitaal, wettelijk geborgd persoonlijk zorgleefplan waarmee patiënten en cliënten zelf zicht kunnen houden op hun zorg en ondersteuning en daarop invloed kunnen hebben. Mensen die dit (tijdelijk) niet willen of kunnen, moeten daarbij ondersteund worden door een gevolmachtigde of een regiebehandelaar.
Steeds meer mensen hebben te maken met een combinatie van fysieke, mentale en sociale problemen. Dat geldt voor ouderen, maar bijvoorbeeld ook voor jongeren en jongvolwassenen met schulden en psychische klachten, en voor mensen met één of meer chronische aandoeningen.
In het advies Heft in eigen hand. Zorg en ondersteuning voor mensen met meervoudige problemen laat de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) zien dat zorg en ondersteuning steeds minder in instellingsverband wordt geleverd; er is steeds meer sprake van zorg en ondersteuning in netwerken. Verschillende zorg- en hulpverleners zijn betrokken, vanuit verschillende domeinen en organisaties en met wisselende frequentie en duur (soms kort, soms lang). Ook mantelzorgers en vrijwilligers hebben hierin een steeds belangrijker aandeel. Mensen die toch al in een kwetsbare positie verkeren dreigen hierdoor grip te verliezen op hun leven en op de zorg en ondersteuning die ze ontvangen. Ze verdwalen in de zorg, of verliezen het overzicht. Passende antwoorden voor mensen met meerdere problemen zijn immers niet gemakkelijk te geven. Ook spelen grenzen en schotten op, zowel op het niveau van de verschillende stelsels, de financiering, informatie-uitwisseling, kwaliteit en toezicht, als op het niveau van de beroepsuitoefening.
De RVS pleit er zijn advies voor om mensen beter in staat stellen het heft in eigen hand te houden over hun zorg en hulp.
De RVS stelt daarom betere wettelijke verankering van een digitaal persoonlijk zorgleefplan voor. Daarmee kunnen patiënten en cliënten zelf zicht houden op hun zorg en ondersteuning, en daar invloed op hebben. Mensen die dit (tijdelijk) niet willen of kunnen, moeten daarbij ondersteund worden door een gevolmachtigde of een regiebehandelaar. Zo krijgt de ondersteuning vorm op een manier die past bij wat mensen willen en kunnen. Iedereen is immers verschillend en iemands situatie kan plotseling veranderen.
Ook zijn er randvoorwaarden nodig om mensen beter het heft in eigen hand te geven. Het gaat dan onder andere om een adequate informatie- en communicatiestructuur, de mogelijkheid tot het bundelen van budgetten en de noodzaak van ‘grenzenwerk’ door betrokkenen om tot een gezamenlijke, passende aanpak te komen en voorbij de grenzen van de eigen discipline en organisatie te kijken. Dit aspect van het werk vraagt meer aandacht in opleidingen en in de praktijk. Lees meer in Heft in eigen hand – Zorg en ondersteuning voor mensen met meervoudige problemen en op https://www.raadrvs.nl
Toenemende tevredenheid in 2017 over WMO in Groninger gemeenten
De waardering van cliënten die gebruik maken van de dienstverlening van Groningse gemeenten op het gebied van WMO neemt toe.
Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal Planbureau onder dertien Groningse gemeenten. Ruim 9000 cliënten die gebruik maken van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) werden benaderd. In totaal vulden 4088 van hen het vragenformulier in.
Vier op de vijf cliënten lieten weten dat de ervaringen met de ambtenaren die de regeling uitvoeren positief zijn.
In het onderzoek over 2017 voelde 87 procent van de WMO-cliënten zich serieus genomen door de medewerker die het (toegangs-)gesprek voerde. In 2015 was dat nog 81 procent.
De onderzoekers informeerden naar de hulpvragen waarmee de cliënten op de gemeente afstapten. Meer dan 80 procent daarvan had betrekking op hulp in de huishouding. Andere vragen gingen over collectief vervoer (65 procent), gebruik van scootmobiel of rolstoel, of aangepaste voorzieningen in huis.
Meer dan 80 procent van de deelnemers aan het onderzoek toont zich tevreden met de oplossing die na de gesprekken uiteindelijk uit de bus rolde.
De kwaliteit van de ondersteuning wordt door de cliënten gewaardeerd, zo blijkt. Dat geldt ook voor de ondersteuning die de gemeente hierbij biedt. Gemeenten werken met onafhankelijke cliëntondersteuners.
Nog niet voldoende op de hoogte van cliënt ondersteuning
Het onderzoek toont aan dat 70 procent van de cliënten van de extra service die voorhanden is, niet op de hoogte is. Om voor hulp in aanmerking te komen, moet soms een eigen bijdrage worden betaald. Bij bijna driekwart van de cliënten stuit deze eigen bijdrage niet op problemen.
De gemeente Zuidhorn behaalde de hoogste tevredenheidsscore. ,,De gemiddelde tevredenheid is hier zelfs tegen de 90 procent. Zuidhorn zit hiermee al jaren aan de top” , volgens mevrouw Feitsma. Bron en informatie (juli 2018) SCP Groningen https://sociaalplanbureaugroningen.nl
Handreiking kwetsbare ouderen in de eerste lijn
Al in 2014 was de ouderenzorg is volop in beweging (Bron Vilans). Op veel plaatsen in Nederland proberen mensen deze zorg beter te organiseren. Er zijn veel lokale initiatieven, maar ook grootschalige projecten, zoals het Nationaal Programma Ouderenzorg. Veel is nog in ontwikkeling. Voor mensen uit de praktijk die willen starten met het verbeteren van de ouderenzorg is veel en divers materiaal voorhanden.
De handreiking van Vilans is voor hen bedoeld; als handzaam startdocument.
Net zoals de ontwikkelingen in de ouderenzorg niet klaar zijn, is deze handreiking niet af. Er zullen altijd nieuwe ontwikkelingen zijn die relevant zijn om in een volgende versie op te nemen. En komen er de komende jaren steeds meer wetenschappelijke resultaten uit het NPO beschikbaar. Vilans verwacht in de toekomst ook meer te kunnen zeggen over de rol van welzijn en de samenwerking met gemeenten.
Deze handreiking is tot stand gekomen op initiatief van verschillende personen en partijen uit de extramurale ouderenzorg. En wordt van harte aanbevolen door een aantal experts
Lees meer in de Handreiking kwetsbare ouderen in de eerste lijn Vilans 2014
Planbureau: overheid overschat oudere in hun financiële speelruimte
Het kabinet gaat er te gemakkelijk van uit dat ouderen, nu het de bedoeling is dat ze langer thuis blijven wonen, ook financieel in staat zijn om hun huis aan de oude dag aan te passen. Dat schrijft het Planbureau voor de Leefomgeving, een van de belangrijkste adviseurs van het kabinet, in een rapport.
Wat de regeringsadviseurs betreft moet de overheid meer oog hebben voor de financiële speelruimte van ouderen.
Het planbureau heeft uitgerekend dat driekwart van alle ouderen iets in het huis moet aanpassen – bijvoorbeeld een traplift installeren – om er tot op hoge leeftijd te kunnen wonen. Een derde tot de helft van alle ouderen heeft maar beperkte middelen, tot €10.000, om zulke aanpassingen door te voeren. „Dat betekent dat een groot deel van de ouderen zijn hele vermogen moet inzetten om de woning geschikt te maken”, concluderen de rekenmeesters. Die noemen dat „financieel niet heel erg verantwoord”.
Ouderen die hun geld kwijt zijn aan het aanpassen van hun woning, hebben daarna geen geld meer voor regulier onderhoud, of voor het straks verplichte duurzamer maken van hun huis. Bovendien hebben de senioren dan ook geen geld meer achter de hand voor een appeltje voor de dorst, een erfenis voor hun kinderen of urgentere problemen. Lees meer in het artikel van Frans Schilder, Femke Daalhuizen en Carola de Groot (22 augustus 2018) Krasse knarren kunnen kraken
Veel meer burgers aan de slag met zorgtaken is politiek wensdenken
Martin van Rijn, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het kabinet-Rutte 2, kreeg een paar jaar terug veel kritiek bij de hervorming van de langdurige zorg. De kwaliteit van de verpleeghuiszorg liet te wensen over, gemeenten waren nog niet klaar voor de vele taken die ze erbij kregen en er werd gevreesd voor verdere verschraling van de zorg. Bovendien is niet voor iedereen langer thuiswonen het beste alternatief. De landelijke evaluatie van deze hervormingen passeerde vlak voor de zomer betrekkelijk geruisloos. Maar staan we er wel zo goed voor? Lees meer in het opiniërend artikel Veel meer burgers aan de slag met zorgtaken is politiek wensdenken
Adviesorganen: Kabinet heeft geen oog voor kwetsbaarste mensen – oktober 2018
De Nationale Ombudsman, de Algemene Rekenkamer en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) vinden dat het kabinet-Rutte te weinig oog heeft voor duizenden kwetsbare Nederlanders die niet de zorg krijgen die zij nodig hebben.
Het gaat vooral om mensen die langdurige zorg nodig hebben, zoals psychiatrisch patiënten, demente ouderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking. Deze mensen weten volgens de drie instanties vaak de juiste weg naar zorg niet te vinden.
Dit komt enerzijds doordat de overheid hier te weinig informatie over verstrekt en anderzijds doordat het voor burgers vaak heel lastig is de juiste route te vinden in het lastig te doorgronden zorgstelsel.
Groep kwetsbaren wordt groter door de vergrijzing
Zij hebben onderzoek naar het onderwerp gedaan nadat zij, onafhankelijk van elkaar, diverse signalen uit de samenleving hadden ontvangen dat het relatief vaak fout gaat met de zorg van deze kwetsbare groepen. Het baart het drietal ook zorgen dat deze groep de komende jaren door de vergrijzing alleen maar groter zal worden.
Het drietal doet een aantal aanbevelingen om de problemen met deze specifieke groepen op te lossen.
‘Help eerst, maak daarna pas ruzie over rekening’
Zo adviseren zij dat mensen die tot deze groepen behoren en acuut zorg nodig hebben eerst worden geholpen en dat de betrokken partijen zich daarna pas gaan buigen over de rekening.
Nu komt het te vaak voor dat kwetsbare patiënten lang op zorg moeten wachten omdat er geruzied wordt over wie de kosten van die zorg moet dragen. Het instellen van een zogenoemd ‘overbruggingsbudget’ waar deze groep aanspraak op kan maken, zou dit kunnen verhelpen.
Daarnaast zou de overheid moeten proberen het doolhof waar veel patiënten in belanden als zij om zorg vragen te versimpelen, constateren de Ombudsman, de Rekenkamer en het SCP.
Lees meer in Zorgen voor burgers Nationale Ombudsman 14 mei 2018